Trong vòng chưa đầy một thập kỷ, AI đã đi từ "trợ lý thông minh" thành "đồng nghiệp toàn năng". Nó không chỉ hỗ trợ con người làm việc nhanh hơn, rẻ hơn, mà trong nhiều trường hợp, còn làm tốt hơn khi không mệt mỏi, không đòi lương, không nghỉ phép.
Chính vì thế, câu hỏi "ngành nào sẽ bị AI thay thế?" không còn là giả định viễn tưởng, mà là bài toán sinh tồn rất thật. Dưới đây là 6 ngành có khả năng bị AI thay thế , với mốc thời gian chậm nhất 5 năm tới , phần lớn vị trí truyền thống có nguy cơ biến mất hoặc bị thu hẹp cực mạnh.
1. Nhập liệu và xử lý dữ liệu cơ bản
Đây là "nạn nhân" rõ ràng nhất của làn sóng AI. Những công việc như nhập số liệu, cập nhật hệ thống, tổng hợp bảng biểu hay làm báo cáo lặp đi lặp lại vốn dựa trên quy trình cố định. AI và RPA có thể xử lý khối lượng công việc này nhanh gấp hàng chục lần, độ chính xác cao và gần như không sai sót. Trong 5 năm tới, vị trí "nhân viên nhập liệu" theo nghĩa truyền thống gần như biến mất, trừ khi người lao động chuyển sang các vai trò phân tích, giám sát hoặc kiểm soát chất lượng dữ liệu.
2. Chăm sóc khách hàng cấp độ cơ bản
Chatbot AI ngày nay có thể trò chuyện tự nhiên, hiểu ngữ cảnh và xử lý đồng thời hàng nghìn yêu cầu. Những tác vụ phổ biến như tra cứu đơn hàng, đổi trả, đặt lịch hay hướng dẫn sử dụng đang được tự động hóa nhanh chóng. Trong vòng 5 năm, tổng đài viên front-line sẽ bị cắt giảm mạnh, chỉ còn lại các vị trí xử lý tình huống phức tạp hoặc cần yếu tố cảm xúc cao.
AI đã đi từ "trợ lý thông minh" thành "đồng nghiệp toàn năng" (Ảnh minh họa: Felipe Rodriguez/iStock/Getty Images Plus)
3. Biên - phiên dịch đơn giản
AI dịch thuật đã vượt xa mức "dịch cho hiểu ý", đủ chính xác cho email, tài liệu nội bộ, mô tả sản phẩm hay tin tức ngắn. Với chi phí rẻ và tốc độ gần như tức thì, nhu cầu dịch thuật đại trà sẽ giảm mạnh. Trong 5 năm tới, chỉ những dịch giả chuyên sâu như làm pháp lý, học thuật, văn chương hoặc nội dung đòi hỏi sắc thái văn hóa mới còn chỗ đứng.
4. Thiết kế đồ họa và sáng tạo nội dung ở mức cơ bản
AI tạo ảnh, video, banner, bài viết đang khiến các sản phẩm "dùng được ngay" trở nên cực kỳ dễ tạo. Doanh nghiệp nhỏ không còn cần thuê designer cho những ấn phẩm đơn giản. Trong 5 năm tới, những người chỉ làm theo template, chỉnh màu, đặt chữ sẽ rất khó tồn tại. Thị trường sẽ ưu tiên designer có tư duy sáng tạo, chiến lược thương hiệu và khả năng kể câu chuyện.
5. Làm content đơn giản
AI có thể viết tin tài chính, thể thao, thời tiết hay chứng khoán chỉ trong vài giây dựa trên dữ liệu thời gian thực. Những bản tin thuần số liệu đang được tự động hóa mạnh mẽ. Trong 5 năm tới, phóng viên làm tin nhanh sẽ rất khó cạnh tranh, còn báo chí chỉ giữ lại các mảng điều tra, phân tích sâu và kể chuyện từ góc nhìn con người.
Điểm chung của 6 ngành trên là đều mang tính lặp lại, quy trình rõ ràng và ít cần phán đoán độc lập. AI không "cướp việc" ngay lập tức, nhưng khiến những công việc này không còn đáng để thuê con người làm. Trong 5 năm tới, ai không kịp chuyển mình lên các vai trò đòi hỏi tư duy, sáng tạo và ra quyết định, rất có thể sẽ bị bỏ lại phía sau.