5 bựa phẩm meta "nhây" đến mắc mệt có trước cả "Deadpool"
Từ "Scream" tới "Deadpool", dòng phim meta đã có cho mình những đại diện sáng giá. Đây là thể loại phim "núp bóng" phim hài để cài cắm những chi tiết "phá vỡ bức tường thứ tư", xóa mờ ranh giới thực tại - hư cấu nơi nhân vật tự ý thức mình là một sản phẩm giả tưởng. Cùng điểm lại 5 bộ phim meta nổi bật dưới đây.
Trong vòng ba năm trở lại đây, hình ảnh Deadpool đã trở thành một cái tên vô đối trong việc tự ý thức trên màn ảnh. Gã vô tư trò chuyện với khán giả hay móc mỉa đoàn làm phim, thậm chí là lội người dòng thời gian giết chết phiên bản của chính mình trong một vũ trụ khác.
Tuy nhiên trước khi gã bựa nhân này làm náo loạn rạp chiếu, thì thế giới từ lâu đã biết tới dòng phim thu hút sự chú ý của người xem, nhắc lại cho họ rằng họ đang xem một tác phẩm điện ảnh, nơi những nhân vật "phá vỡ bức tường thứ tư" để tự ý thức rằng mình là một sản phẩm của màn ảnh đã không còn xa lạ gì. Người ta gọi đó là thể loại phim meta.
"Đen tối quá, mày có chắc là không tới từ vũ trụ DC đấy chứ?" - Deadpool nói.
Nói một cách rộng ra, cụm từ meta còn được sử dụng để chỉ những nhân vật phim có khả năng tự ý thức, tự liên hệ với chính mình ("break the fourth wall" - phá vỡ bức tường thứ tư). Đó là cái nháy mắt của nhà làm phim đối với khán giả, một sự ngầm thống nhất rằng chúng ta đang ngồi xem một sản phẩm giả tưởng và đủ thông minh để hiểu cách mà phim ảnh hoạt động. Hãy cùng điểm lại những tác phẩm siêu meta khiến chúng ta phải bật cười vì bất ngờ:
1. Spaceballs (Đại Chiến Thiên Hà, 1987)
Thể loại meta ở dạng đơn giản nhất được sử dụng cho các phim hài, châm biếm. Đại Chiến Thiên Hà là bộ phim hài chế theo loạt phim kinh điển Star Wars với những phân cảnh giễu nhại lại thương hiệu Chiến Tranh Giữa Các Vì Sao. Trong một cảnh phim, đại ác nhân Dark Helmet (nhái theo Darth Vader, do Rick Moranis thủ vai) lỡ bật một đoạn băng VHS ghi hình chính bộ phim. Chứng kiến mình thực hiện theo đúng những gì diễn ra trên màn hình, Dark Helmet vô cùng bối rối và tạo nên khoảnh khắc "meta" có một không hai.
2. Adaptation (Kịch Bản Chuyển Thể, 2002)
Adaptation là tên bộ phim hài Mỹ từ đạo diễn Spike Jonze dựa trên cuốn sách phi hư cấu The Thief Orchid (Kẻ Trộm Lan) của Susan Orlean.
Trong Adaptation, thực tế và tiểu thuyết đan xen, tính "meta" của bộ phim nằm trong cách tự giễu của nhân vật về một Hollywood chỉ thèm khát các câu chuyện giật gân mà bỏ đói người sáng tạo thực sự. Nicolas Cage cùng một lúc đảm trách hai vai: một biên kịch Charlie Kaufman ngày đêm trăn trở thảo ra một cái kịch bản tuyệt diệu không có súng đạn, giết chóc, tình dục và người anh em song sinh Donald Kaufman với vài ý tưởng "chợ búa". Đời không như mơ, Charlie và ý tưởng của anh bị bỏ xó còn đống suy nghĩ rẻ tiền của Donald thì được tung hê và bán đắt như tôm tươi.
Bộ phim còn có tính châm biếm ở chỗ, nhân vật chính Charlie Kaufman là một biên kịch có thật. Cuốn tiểu thuyết và bản thân tác giả Susan Orlean là có thật. Donald có chăng là hiện thân của những băn khoăn người trong nghề về cái duyên nợ và cả sự tàn nhẫn của một thế giới nơi nhãn quan của khán giả đã trở nên hời hợt.
3. Princess Bride (Cô Dâu Công Chúa, 1987)
Trích đoạn "Ai đó phải giết Humperdinck chứ?"
Những câu chuyện lồng ghép vào nhau từ lâu đã là nguồn cảm hứng cho nhiều phim meta, tuy nhiên ít phim có được sự khéo léo như The Princess Bride của đạo diễn Rob Reiner. Trong phim, câu chuyện về cô công chúa Buttercup và chàng nông dân Westley được kể bởi người ông cho người cháu bị bệnh, tuy nhiên nó liên tục bị gián đoạn bởi sự chen ngang của cậu nhóc. Từ những cảnh lãng mạn cho đến những tình tiết lâm li như khi người anh hùng ngã xuống, người cháu thường xuyên làm phiền bắt ông mình phải giải thích các chi tiết để hợp với tư duy của một đứa trẻ.
Người ông cũng không giữ được bình tĩnh trước quá nhiều câu hỏi của cháu trai
4. Scream (Tiếng Thét, 1996)
Ý thức được việc New Nightmare không tới được với đông đảo công chúng, Wes Craven đã thêm thắt một số ý tưởng mới lạ cho dự án Scream của mình và ngay lập tức nó trở thành hiện tượng văn hóa đại chúng vào năm 1996. Một phần làm nên sức hấp dẫn của Scream là những trò đùa phá vỡ "bức tường thứ tư" của các nhân vật.
Nhân vật phim kinh dị khi cố gắng giải thích các luật chơi trong dòng phim kinh dị
Bộ phim có chứa những chi tiết mỉa mai sự "cliche" (yếu tố quen thuộc) trong dòng phim hài, ví dụ như làm tình trong phim thì sẽ bị giết hoặc nhân vật cuối cùng còn sống thường còn... trinh. Cô nàng Sidney Prescott do Neve Campbell thủ vai khiến Scream trở nên "meta" hơn bao giờ hết khi cảnh báo cho các bạn: "Cẩn thận nhé, đây là khoảnh khắc mà kẻ giết người tưởng đã chết rồi bỗng sống lại để dọa dẫm người khác một lần nữa. NHƯNG KHÔNG PHẢI TRONG PHIM CỦA CHỤY!".
"Vài gã sát nhân ngu ngốc bám theo một cô ngực bự không biết diễn, người luôn chạy lên cầu thang trong khi đáng ra cần phải chạy ra lối cửa trước!".
5. 21 Jump Street/22 Jump Street (Cớm Học Đường)
Hai bộ phim được ra mắt cách nhau 2 năm là những trò lầy lội không dứt của hai anh cảnh sát ngầm với mục đích "khôi phục một chương trình truyền hình về cảnh sát bí mật bị hủy bỏ từ thập niên 80 và cải tạo lại nó cho phù hợp với thời hiện đại. Cảnh sát trưởng Hardy (Nick Offerman) đã nói với hai anh chàng nhân vật của Channing Tatum và Jonah Hill rằng: "Các cậu thấy tụi nhà sản xuất là bọn bã đậu không có tí sáng tạo gì hết, vì thế chúng tái chế lại cái thứ bầy hầy này và mong chúng ta lờ đi."
Được lấy cảm hứng từ chương trình truyền hình 21 Jump Street của Johnny Depp, hai phần phim Cớm Học Đường chứa đầy những tình tiết bựa hài chọc phá các nhân vật từ Ice Cube (vai Captain Dickson) cho tới vai của Channing Tatum trong White House Down, thậm chí Jonah Hill còn bị nhầm với... Seth Rogen. Chính những trò đùa siêu hài hước và duyên dáng là thứ khiến hai phần phim Jump Street trở thành những cái tên sáng giá của dòng phim meta.
