1 vị trí công việc nghe thì oai mà làm thì oải: 4 quy tắc sinh tồn trong “điểm nóng” sa thải

Thị trường lao động năm 2025 đã bắt đầu một cách trầy trật khi làn sóng sa thải nổi lên như sóng thần. Người bàng hoàng vì tên của mình chình ình trong danh sách cắt giảm nhân sự, người hồi hộp muốn rụng tim vì không biết bao giờ sẽ đến lượt, người chuyển hướng lên MXH làm content tâm sự chuyện thất nghiệp,... 

Nhưng hơn thế nữa, “điểm nóng” của làn sóng thất nghiệp năm nay đã lộ rõ vị trí ở phân khúc nhân sự giàu kinh nghiệm và quản lý cấp trung. Dù làm việc lâu năm với kinh nghiệm đầy mình, được ví như trụ cột của team với mức lương cao ngất ngưởng thì vẫn bị sa thải như thường.

Muôn vàn câu chuyện từ “Threads City” đến sân chơi “Tóp Tóp” đều chứng minh sự thật: Không ai an toàn và không có vị trí nào là ổn định hay không thể thay thế! Mỗi người đều phải chuẩn bị đường lùi cho mình để bước ra khỏi bão sa thải. 

Bức màn mang tên “công việc ổn định” bị xé toạc

Trở thành quản lý cấp trung, có được mức lương tốt trước tuổi 35, từ đó có thể có một cuộc sống tương đối dễ dàng. Đây là cảnh tượng mà nhiều người mơ ước. 

Nhưng có lẽ chỉ người từng có trải nghiệm này mới nhận ra, làm quản lý cấp trung cũng là lúc cơn ác mộng chốn công sở mới thực sự bắt đầu. Khi vị trí đó ở các công ty, tập đoàn lớn thì sự khắc nghiệt và lo âu lại càng tăng lên. 

Tháng 12/2018, Tencent (một trong những tập đoàn hàng đầu Trung Quốc và thế giới về lĩnh vực công nghệ) đã sa thải 10% quản lý cấp trung. Tháng 8/2022, Tencent tiếp tục sa thải thêm 5.500 nhân viên, nhiều người trong số họ là quản lý cấp trung. 

Gần hơn, nhiều tập đoàn hàng đầu ở Mỹ đã có động thái “mạnh tay” với quản lý cấp trung. Amazon tăng tỷ lệ nhân viên trên mỗi quản lý, Google công bố cắt giảm 10% vị trí quản lý vào tháng 12/2024 vừa qua, Meta Platforms (công ty mẹ của Facebook) loại bỏ nhiều cấp quản lý trong năm qua và sa thải khoảng 5% nhân viên (tương đương gần 4.000 người, theo Business Insider) vào tháng 2/2025,... 

Mô tả một cách tích cực thì giống như những quản lý cấp trung đã được công ty cho “tốt nghiệp” và ra trường. Thực tế lại chỉ ra rằng vị trí này đang bị lung lay nhất, là thứ không ổn định nhất. 

Đây cũng chính là câu chuyện của Cao Chí Lũy (Từ Tranh thủ vai) trong phim Upstream (Ngược Dòng Cuộc Đời) từng gây sốt năm 2024. Anh 45 tuổi, trưởng nhóm dự án trong một công ty công nghệ. Buổi sáng anh vẫn dõng dạc tuyên bố với vợ rằng mình là người duy nhất trong team không thể bị thay thế, ngay trong hôm đó anh bị sa thải. 

Tức là ai cũng có thể bị thay thế. Kể cả khi chúng ta (tự thấy mình) là người giỏi nhất, làm lâu nhất, cống hiến nhiều nhất cho công ty.

Hoàng Linh (35 tuổi, tên nhân vật đã được thay đổi, làm việc trong lĩnh vực tài chính) đã phải nghỉ việc vào cuối năm 2024. “Tôi nhận ra rằng ở những công ty lớn, vị trí quản lý cấp trung được sinh ra để chịu trách nhiệm. Khi có dự án mới, họ chịu trách nhiệm cho tiến độ, kết quả,... Khi thị trường gặp khó khăn, họ cũng là những người đầu tiên bị sa thải”. 

Hiện tại Hoàng Linh vẫn chưa tìm được việc mới, một số công ty thậm chí còn không cho cô cơ hội phỏng vấn khi nhìn thấy độ tuổi. Nhìn lại quãng thời gian cày ngày cày đêm để đạt được vị trí này với mức lương 40 triệu/ tháng và nghĩ đó là con số ổn định, cô cảm thấy thật nực cười. 

Thực lòng mà nói, Hoàng Linh luôn biết rằng một ngày nào đó mình cũng sẽ rời khỏi công ty. Đó là con đường của tất cả những người làm quản lý: Nếu không thể hoàn thành một dự án lớn hoặc đạt được kết quả đột phá thì không có cơ hội thăng tiến. Nhưng trong tưởng tượng của mình, cô nghĩ mình sẽ nghỉ việc để tự kinh doanh hoặc chuyển sang vị trí cao hơn ở công ty khác, không phải bị công ty đuổi việc đột ngột như vậy. 

Chia sẻ của Hoàng Linh làm liên tưởng đến chia sẻ của một chuyên gia quản trị học nổi tiếng: Không có tương lai cho quản lý cấp trung.

Tuyên bố này thật tàn nhẫn, nhưng cũng tiết lộ một sự thật. Đó là ngoại trừ những trường hợp cực kỳ đặc biệt, nếu các công ty muốn cắt giảm chi phí thì chắc chắn họ sẽ sa thải các quản lý cấp trung. 

Nhảy việc trước làn sóng sa thải có phải là quyết định sáng suốt?

Đứng trước nguy cơ này, một số quản lý cấp trung đã chọn cách nghỉ việc trước khi bị sa thải. Liệu họ có ổn?

Những ngày cuối cùng năm 2024, Thành Bắc (41 tuổi, tên nhân vật đã được thay đổi) xin nghỉ việc khi đang làm Project Manager (Quản lý dự án) tại một công ty ứng dụng y tế. Anh nghỉ việc vì cảm thấy bản thân không đáp ứng được mong đợi của sếp trong công việc. Thậm chí có những lúc còn lờ mờ cảm thấy không sớm thì muộn mình cũng sẽ bị sa thải nên quyết định ra đi.

Tất nhiên trước khi nghỉ việc, Thành Bắc đã tự trang bị cho bản thân tiền tiết kiệm và một nguồn thu nhập phụ để tạm thời cho gia đình. Song, đến hiện tại anh vẫn chưa tìm thấy công việc đúng với chuyên môn.

“Tôi nhận ra rằng ở độ tuổi này, với trình độ và kinh nghiệm này, việc nhảy lên vị trí quản lý cấp trung của công ty lớn là điều không thể. Nếu tôi nhảy xuống làm nhân viên thì không thể cạnh tranh với những người trẻ trung hơn, nhanh nhạy hơn. Và nếu tôi làm việc ở công ty nhỏ thì phải chấp nhận lương thấp hơn.

Nhiều người đưa ra lời khuyên về việc khởi nghiệp nhưng tôi chưa từng kinh doanh nên khó có khả năng đó. Thậm chí có lúc tôi còn nghĩ: Liệu quyết định xin nghỉ việc của mình có thực sự sáng suốt?”. 

Cùng với quản lý cấp trung, nhóm nhân sự giàu kinh nghiệm cũng đang lao đao. Minh Hà (32 tuổi, tên nhân vật đã được thay đổi) từng làm việc cho một ngân hàng 7 năm, thiết lập được mối quan hệ với nhiều khách hàng, có thể xem là nhân sự “lão làng” ở chi nhánh. Hồi tháng 2 vừa qua, cô quyết định nghỉ việc.

Ngoài lý do làn sóng sa thải, Minh Hà cũng đã nung nấu ý định khởi nghiệp từ lâu nên nhân dịp này đã nghỉ luôn. Cô nghĩ rằng mình có thể tận dụng các mối quan với khách hàng cũ để kinh doanh. Nhưng những người từng là khách hàng thân thiết khi hay tin cô đã nghỉ việc lại không mấy mặn mà trước tin nhắn giới thiệu sản phẩm của cô. 

Điều này làm Minh Hà vô cùng băn khoăn, không biết cô đã sai ở đâu. Cuối cùng cô được một khách hàng cũ - là chủ doanh nghiệp tiết lộ rằng dân kinh doanh tập trung vào việc trao đổi lợi ích. Trước đây, khi cô vẫn làm việc trong ngân hàng, cô vẫn có thể dựa vào vị trí của mình ở ngân hàng để đem lại lợi ích cho họ. Còn bây giờ không còn được “bảo lãnh” bởi tên của ngân hàng nữa thì trong mắt họ, cô không còn giá trị để giao dịch nữa. 

Hoá ra khi bỏ qua uy tín của công ty, niềm tin giữa bạn và khách hàng sẽ sụp đổ ngay lập tức.

Có thể thấy, nhảy việc để tránh sóng sa thải như con dao 2 lưỡi, tiềm ẩn cả rủi ro lẫn cơ hội. Tuy nhiên thị trường lao động hiện tại đang chịu nhiều ảnh hưởng không tích cực từ biến động kinh tế chung. Nhiều công ty lớn cũng phải tinh gọn nhân sự để tiếp tục tồn tại, khả năng tìm được việc mới sẽ thấp hơn. Thế nên nghỉ việc lúc này chưa chắc đã khôn ngoan mà đôi khi lại là tự đào hố chôn mình. 

Quản lý cấp trung bước ra khỏi bão sa thải bằng cách nào?

Khi làn sóng sa thải tràn qua các ngành nghề, từ công nghệ đến sản xuất, quản lý cấp trung - những người giữ vai trò cầu nối giữa chiến lược và thực thi - đối mặt với áp lực sống còn. Để bước ra khỏi cơn bão này, họ cần tập trung vào việc khẳng định giá trị cốt lõi trong tổ chức. 

Trước hết, tối ưu hóa hiệu quả đội nhóm là yếu tố quan trọng nhất. Bằng cách đảm bảo các dự án do team mình thực hiện được hoàn thành đúng hạn, tiết kiệm chi phí mà vẫn đạt mục tiêu, họ chứng minh được vai trò không thể thay thế. Một bài viết từ Harvard Business Review (2020), nhấn mạnh rằng trong khủng hoảng, những nhà quản lý chủ động đề xuất giải pháp và trao quyền cho đội ngũ thường giúp tổ chức vượt qua khó khăn hiệu quả hơn so với những người chỉ tập trung vào quản lý chi tiết hàng ngày. 

Bên cạnh đó, duy trì mạng lưới quan hệ chuyên nghiệp, cả trong nội bộ lẫn bên ngoài công ty, giúp họ nắm bắt thông tin thị trường và xu hướng kịp thời, từ đó điều chỉnh chiến lược công việc phù hợp. 

Quan trọng không kém, quản lý cấp trung cần xây dựng một kế hoạch tài chính cá nhân vững chắc, với quỹ dự phòng đủ để duy trì sinh hoạt ít nhất 6 tháng, nhằm giảm bớt áp lực tâm lý nếu kịch bản xấu xảy ra. Điều này đúng với tất cả người lao động, không chỉ riêng với quản lý cấp trung. 

Cuối cùng, sự linh hoạt và tư duy học hỏi liên tục từ kỹ năng mới đến cách tiếp cận vấn đề sẽ là chìa khóa để không chỉ tồn tại, mà còn vươn lên trong bối cảnh bất ổn. Giữa tâm bão, quản lý cấp trung không chỉ cần sống sót, mà còn phải biến thách thức thành cơ hội để định vị bản thân trong tương lai.