Mấy ngày nay, nhiều người dân hiếu kỳ tìm đến một quán cá ở gần hồ Văn Quán, quận Hà Đông (Hà Nội) để được tận mục sở thị cá Anh Vũ (loài cá từng tiến vua chúa) “mõm lợn, mình cá chép” vừa được đưa từ Tây Nguyên về. Đây là loài cá sống ở các sông hồ lớn tại các tỉnh khu vực Tây Nguyên và trong môi trường nước sạch.
Là người chuyên đi săn tìm các loài cá quý hiếm khắp nơi trên cả nước, theo anh Đỗ Hoàng Việt, chủ quán cá trên, cá Anh Vũ là loài cá cực hiếm và gần như tuyệt chủng ở các ao hồ khu vực phía Bắc. Anh Việt phải vượt hơn 1.500km từ Tây Nguyên đem số cá này còn sống về Hà Nội.
Cá Anh Vũ được nhiều đại gia Việt săn lùng làm quà biếu dịp Tết.
“Sau nhiều lần thất bại khi đưa cá Anh Vũ tươi sống, tôi đã chủ động mua ngư cụ như kính lặn, bình ô xy, lưới vây bắt cho người dân. Sau khi bắt xong đưa vào lồng bè, để cá lành vết thương mới tiến hành đưa về Hà Nội. Trên đường đưa cá về luôn đảm bảo độ PH, nhiệt độ như nước sông để cá sống phục vụ bán Tết cho thực khách”, anh Việt kể.
Để nhập loài cá này về rất khó khăn và nguồn hàng khan hiếm, nên mỗi lần anh Việt chỉ chuyển được khoảng 20 con và phải mất nửa tháng để thu gom và vận chuyển bằng xe ôtô từ Tây Nguyên ra Hà Nội.
Công đoạn thu gom cá còn khó hơn nhiều lần vì loài cá này đánh bắt khó, lai dùng phương pháp thủ công nên số lượng đánh bắt được rất ít. Thông thường vào mùa lạnh khoảng tháng 1 đến tháng 4 dương lịch cá ra khỏi hang, để bắt được nó ít nhất phải có 3 người cầm lưới vây và đeo bình ô xy lặn hàng tiếng đồng hồ dưới nước.
Loài cá từng tiến vua bề ngoài giống mõm lợn và gần như tuyệt chủng ở các tỉnh phía Bắc.
“Sau khi bắt được, người thợ sẽ lấy dây khâu miệng của con cá lại sau đó các thương lái sẽ đến tận nơi mua. Để cá có thể sống được và quen với môi trường mới, cần phải bỏ lên lồng bè để chúng tự lành vết thương rồi mới vận chuyển được”, anh Việt chia sẻ.
“Chính việc săn bắt khó khăn, hàng khan hiếm nên giá cá Anh Vũ sống lên tới 2,5 đến 3,5 triệu đồng/kg tùy vào chủng loại và cân nặng, loại cá đã chết có giá khoảng 1 – 1,5 triệu đồng/kg. Tuy nhiên số lượng cá ít nên muốn mua phải đặt trước cả tháng” - chủ quán cho hay.
Thức ăn chủ yếu của cá Anh Vũ là rêu bám đá, và sống ở vùng nước sạch thường ở trong hang sâu nước chảy xiết nên rất chậm lớn. Để đạt được trọng lượng từ 4 đến 8kg thì con cá Anh Vũ phải có tuổi thọ từ 10 đến 15 năm. Những năm trở lại đây, hầu như loài cá này đã tuyệt chủng hoặc số lượng rất ít ở các dòng sông thuộc khu vực phía Bắc.
Cá Anh Vũ có trọng lượng 5kg phải từ 10 đến 15 năm tuổi.
Một số thương lái cho hay, hiện tại ở các dòng sông thuộc Tây Nguyên có 2 loài cá Anh Vũ, một loài có vẩy màu xanh ánh đỏ là cá Anh Vũ thường và loại khác trên mũi, miệng có nhô lên sụn, được khoảng 2kg trở lên thì mặt chuyển sang màu vàng - gọi là cá Anh Vũ vàng có giá đắt hơn, được nhiều người săn lùng.
Thịt cá Anh Vũ rất thơm, có thể chế biến thành nhiều loại món ăn bồi bổ sức khỏe, giảm stress. Chính vì độ quí hiếm nên hiện tại, những ngày này, các cửa hàng cá Anh Vũ tại Hà Nội đang "cháy hàng".
Mặc dù giá đắt đỏ song cá Anh Vũ vẫn khan hiếm hàng vào dịp Tết.
Cầm con cá Anh Vũ nặng hơn 5 kg, anh Việt cho biết, đây là loài cực hiếm, thuộc dạng “độc” có người ra giá gần 30 triệu đồng nhưng anh chưa bán.
Theo anh Việt, cá Anh Vũ phía Bắc cùng loài với cá Anh Vũ Tây Nguyên nhưng do khai thác cạn kiệt, ô nhiễm môi trường, xả thải, sử dụng nhiều biện pháp tàn sát cá nên 3 năm trở lại đây chưa thấy con cá Anh Vũ nào đạt được trọng lượng hơn 7 lạng.
Cá Anh Vũ loại nhỏ cũng có giá trên 2 triệu đồng/kg.
Ông Võ Văn Bình, giám đốc Trung tâm quốc gia giống thủy sản nước ngọt miền Bắc cho biết: "Cá Anh Vũ là loài cá quý, từng được coi là sản vật chỉ dành để tiến vua nhưng loài này chậm lớn và thời gian nuôi kéo dài.
Từ trước năm 2005, trung tâm chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu cho sinh sản cá Anh Vũ và đã chuyển giao công nghệ sản xuất cho tỉnh Phú Thọ. Tuy nhiên, do cá Anh Vũ chậm lớn, thời gian nuôi kéo dài nên khi thành thương phẩm thì giá trị về kinh tế thấp, vì vậy, người dân không nuôi nhiều mà chủ yếu nuôi làm cảnh là chính", ông Bình cho biết thêm.