Vào mùa thi cử, nhiều hàng quán photocopy, in ấn lại bội thu khi kinh doanh "phao" thi. Không chỉ nổi lên trong các kì thi tốt nghiệp THPT mà ngay cả kì thi giữa kì hay cuối kì của các trường đại học, cao đẳng thì hoạt động này cũng diễn ra một cách rất nhộn nhịp. Thông thường, những tập tài liệu với kích cỡ "tí hon" được các chủ quán và nhân viên lén lút sao chép, in ấn rồi bán ra theo nhu cầu của khách hàng (đa phần là học sinh, sinh viên).
Tuy nhiên, đoạn đường ngay trước cổng Học viện Tài Chính (Đông Ngạc, Từ Liêm, Hà Nội) lại mọc lên những quán photocopy có hình thức hoạt động khá "độc". Tại đây, "phao" thi đã được in sẵn với số lượng lớn, được bày bán công khai như một món hàng hóa ngoài chợ. Chỉ cần sinh viên có nhu cầu với bất kì một môn học nào đó thì các hàng quán đều sẵn sàng đáp ứng tức thì mà không mất thời gian chờ đợi.
Đoạn đường trước cổng chính Học viện (HV) Tài chính mọc lên rất nhiều quán photo, in ấn bày bán công khai "phao" thi Tại đây, "phao" thi, tài liệu không cần cất giấu mà trưng bày công khai ngoài sạp gỗ sau khi đã được phân loại Cận cảnh những tập tài liệu "tí hon" với số lượng lớn tại khu vực HV Tài chính
Vào thời kì cao điểm, các quán trước cổng HV Tài chính hoạt động hết công suất từ sáng cho đến tối muộn. Một số quán như M. Thành, H. Dương, M. Tân, V. Quyết... luôn thu hút đông đảo giới sinh viên vì tại đây bày bán đầy đủ các loại "phao" thi cho các môn học, kích cỡ to nhỏ đều có. Các quán đều hoạt động kinh doanh phao thi một cách khá chuyên nghiệp. Nhân viên được chia theo công việc, người chuyên đánh máy, sao chép; người thì chuyên làm nhiệm vụ giới thiệu và trực tiếp phục vụ khách hàng.
Tờ "phao" rớt lại trên bàn bày bán các tập giáo trình môn học
Theo quan sát của chúng tôi, hầu hết các quán đều trưng bày những sạp lớn ngoài sân với vô vàn những cuốn giáo trình, đề cương hay bài giải. Trong vai sinh viên đi tìm mua "phao" thi, chúng tôi tiến đến một cửa hàng photocopy trước cổng HV Tài chính. Theo như lời giới thiệu của một nhân viên thì tại đây bày bán đầy đủ tất cả các loại giáo trình cho các môn học, mà giá cả chỉ bằng 1/3 giá bìa gốc. Với các loại tài liệu thì hình dáng, kích cỡ cũng vô cùng phong phú.
Tiến sâu vào trong nhà, lượng tài liệu "thu nhỏ" tràn ngập các giá đỡ, đựng đầy trong các khay nhựa để sẵn sàng phục vụ mọi nhu cầu của sinh viên, khiến nhiều người choáng ngợp. Khi chúng tôi yêu cầu đề cương thu nhỏ cho một môn học, chỉ chưa đầy 3 phút sau, nhân viên đã đưa ra tới 3 tập tài liệu khác nhau để khách hàng lựa chọn. Không chỉ mua bán một cách dễ dàng mà giá cả của các loại "phao" này cũng rất rẻ. Trung bình, một loại cỡ nhỏ nhất, có thể để gọn trong lòng bàn tay, giá chỉ từ 3.000 - 4.000 đồng. Loại to hơn, kiểu cầm tay dài cả chục trang giấy có giá nhỉnh hơn một chút, từ 4.000 - 5.000 đồng mỗi tập.
Tài liệu thu nhỏ ngập tràn trên các giá đỡ, thùng bìa carton Ba tập đề cương "tí hon" được nhân viên giới thiệu cho một môn học với giá chỉ vài nghìn đồng Không chỉ mua "phao" có sẵn tại đó, khách hàng còn có thể đặt mua lời giải đáp án cho các đề cương nếu để lại câu hỏi cho chủ quán. Hoặc với những môn chưa có tại quầy, khách cũng có thể đặt trước với số lượng tùy ý rồi hẹn thời điểm nhận "hàng" vào hôm sau. Tất nhiên, khách phải trả trước một ít tiền gọi là "đặt cọc".
Một sinh viên ở đây cho biết: "Mấy môn mình mua "phao" hầu hết là các môn đại cương như Kinh tế chính trị, Triết học... vì các môn này thường khô khan và khuôn mẫu. Có đợt, mình còn mua cả 5 bộ cho mấy đứa cùng bàn. Mua về cho yên tâm là chính chứ sử dụng hay không thì còn phải tùy hoàn cảnh nữa...".
Thiết nghĩ, nếu các bạn học sinh sinh viên - ai cũng kiên quyết nói "không" với "phao" thì vấn nạn này sớm muộn cũng sẽ không còn, trả lại một "môi trường học đường trong lành" theo đúng nghĩa của nó.