Phân tích sau cái chết của George Floyd: Tư thế chẹt gối vào cổ là thủ thuật chí mạng, cảnh sát cũng không được phép dùng

Ngày 25/5, George Floyd qua đời.

Cái chết của người Floyd đã khiến cho cả nước Mỹ rúng động, làm dấy lên những cuộc biểu tình bạo động trên phạm vi toàn quốc, bởi Floyd chết trong tình trạng bị cảnh sát khống chế bằng cách ghì chặt đầu gối lên cổ, bất chấp việc anh liên tục van xin vì khó thở.

4 viên cảnh sát liên quan đến sự việc tại thành phố Minneapolis (bang Minnesota, Mỹ) đã bị sa thải, trong đó Derak Chauvin - người đã ghì lên cổ Floyd bị kết tội ngộ sát mức ba. FBI cũng đang tiến hành điều tra sự việc, cùng với đó là những câu hỏi về phương pháp khống chế nghi phạm bằng cách ghì gối lên cổ. Liệu nó nguy hiểm đến mức nào?

Trên thực tế thì theo CNN, biện pháp này đã bị cấm tại nhiều sở cảnh sát trong các thành phố lớn. Nhưng ở Minneapolis, họ cho phép cảnh sát áp dụng biện pháp này trong trường hợp đối tượng tỏ ra quá hung hăng và chống cự khi bắt giữ. Trong trường hợp của Floyd ở thời điểm bị bắt giữ, anh không có vũ khí và tay đã bị còng.

Phương pháp chí mạng, có thể gây nguy hiểm

Theo Seth Stoughton - phó giáo sư ngành luật của ĐH South Carolina và cũng là cựu sĩ quan cảnh sát, thì tùy thuộc vào tư thế đầu của đối tượng và trọng lượng cơ thể của người ghì, tư thế chặn gối lên cổ có thể gây ra những tổn hại hết sức nghiêm trọng.

Stoughton xác định phương pháp này có thể gây hại theo ít nhất 3 cách. Đầu tiên, cảnh sát ghì đối tượng bằng một tư thế quá dễ tổn thương: mặt úp xuống đất, tay bị còng sau lưng, và kéo dài trong một khoảng thời gian.

Tư thế này đã được chứng minh có thể gây ngạt thở (được gọi là positional asphyxia). Người nằm trong tư thế này dù vẫn có thể hít một chút không khí, nhưng không thể thở một cách toàn vẹn nhất. Họ sẽ mất dần oxy và rơi vào trạng thái không tỉnh táo.

Stoughton cho biết, sở cảnh sát luôn nhấn mạnh chỉ được giữ nghi phạm trong tình trạng này đủ lâu để thi hành khống chế, rồi nhanh chóng chuyển sang tư thế an toàn hơn - như nằm nghiêng hay cho ngồi hoặc đứng dậy.

Thứ 2 là vị trí ghì. Việc đặt quá nhiều áp lực đè nặng lên cổ đối tượng hoàn toàn có khả năng gây chết người. Trong cuốn sách của mình, Stoughton có đề cập rằng "Sĩ quan cảnh sát cần tránh đặt toàn bộ trọng lượng cơ thể lên đầu hoặc cổ đối tượng. Áp lực từ tư thế này có thể làm nứt hoặc gãy cột sống cổ, tùy theo vị trí đầu."

Và cuối cùng, bất kỳ ai thi hành phương pháp này cũng cần theo dõi tình trạng của nghi phạm một cách sát sao. Bởi sau một khoảng thời gian, nó hoàn toàn có thể gây tử vong.

Ghì gối lên cổ không nằm trong danh sách phương pháp áp chế được cho phép

Sở cảnh sát Minneapolis cho phép các sĩ quan cảnh sát áp dụng 2 phương pháp áp chế nghi phạm tại vùng cổ, nhưng chỉ những ai được đào tạo mới được phép dùng. Đó là khống chế có ý thức, hoặc làm mất ý thức.

Trong đó, khống chế có ý thức là dùng tay hoặc chân đặt áp lực lên cổ nghi phạm, nhưng không phạm vào khí quản. Phương pháp còn lại là đặt đủ áp lực để đối tượng bất tỉnh - nhưng không được gây chết người.

Cả hai đều được áp dụng trong trường hợp nghi phạm chống cự, nhưng phương pháp thứ 2 chỉ được dùng nếu nghi phạm chống cự quyết liệt và hung hăng, không chịu hợp tác. Có điều theo Stoughton, thứ gây ra cái chết của Floyd không nằm trong số 2 phương thức được cho phép.

"Đó không phải là khống chế cổ," - Stoughton chia sẻ. "Đây không đơn giản là đặt áp lực lên cổ, mà là một cách làm rất nguy hiểm."

Có quá ít cảnh sát được đào tạo

Chủ tịch của Hiệp hội Cảnh sát Da màu Quốc gia Mỹ - Sonia Pruitt chia sẻ, việc lựa chọn giải pháp khống chế như thế nào không nằm trong danh sách đào tạo của cảnh sát.

"Vũ lực chỉ được dùng khi cần thiết, để một người tuân thủ và làm theo yêu cầu," - Pruit cho biết. "Người đàn ông này đã bị còng tay và nằm sấp xuống đất. Việc tiếp tục khống chế thêm là hoàn toàn không cần thiết."

Cũng theo Pruitt, vài năm trước bà đã từng khảo sát một số nhân viên cảnh sát, xem liệu họ có được đào tạo để áp dụng phương pháp ghì gối lên cổ để khống chế nghi phạm không. Trước đó, bà thấy nó được dùng rất nhiều, đặc biệt là với các đối tượng là người da màu.

Kết quả, hầu hết những người bà nói chuyện đều cho biết họ không được dạy, bởi phương pháp này có rủi ro gây nguy hiểm rất cao.