Vụ cháy chung cư ở Hong Kong: Vì sao đặc khu giàu có vẫn dùng giàn giáo từ thời Vạn Lý Trường Thành?

Theo Reuters, ngọn lửa bắt đầu xuất hiện ở một giàn giáo bên ngoài tòa Wang Cheong House trong cụm chung cư Wang Fuk Court ở quận Đại Bộ, Hong Kong (Trung Quốc) vào 14h51' chiều 26/11. Sau đó, đám cháy lan nhanh theo hệ thống giàn giáo bằng tre bao trùm cụm tòa nhà. Theo thống kê sơ bộ, có ít nhất 55 người dân đã thiệt mạng, hàng chục người trong tình trạng nguy kịch, 279 người mất tích. Đây được coi là vụ hỏa hoạn chết chóc nhất tại Hong Kong, kể từ sau Thế chiến II.

Nhiều người dân Hong Kong kinh hãi khi chứng kiến các tòa nhà lần lượt bốc cháy.

Theo tờ New York Times, lực lượng cứu hỏa cho biết, giàn giáo tre quấn lưới an toàn (một vật liệu phổ biến tại Hong Kong) dường như đã trở thành "cầu nối cháy" giữa các tầng và các khối nhà. Cụ thể, có nhiều đoạn lưới xanh và tre cháy đen vẫn còn treo lủng lẳng khi nhân viên cứu hộ tiếp cận hiện trường.

Giới chức Hong Kong cho biết, tốc độ lan lửa bất thường có thể bắt nguồn từ hệ thống giàn giáo tre và các vật liệu dễ cháy, chẳng hạn như xốp, lưới, vải bạt. Đây là những loại vật liệu được sử dụng rộng rãi tại Hong Kong trong xây dựng và sửa chữa.

Theo tờ SCMP, thanh tra cấp cao Eileen Chung Lai-yee cho biết, cơ quan điều tra có lý do tin rằng đơn vị thi công đã cực kỳ cẩu thả, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Giàn giáo tre quen thuộc với nhiều người Hong Kong

Hiện nay, dù chưa rõ nguyên nhân thực sự gây hỏa hoạn, nhưng vụ cháy kinh hoàng này đã làm bật lên những mối rủi ro từ hệ thống giàn giáo tre, vốn rất phổ biến trong xây dựng, sửa chữa công trình tại Hong Kong trong nhiều thập kỷ qua.

Được biết, phương pháp dùng giàn giáo tre bắt nguồn từ Trung Quốc đại lục, nơi tre từ thời cổ đại đã là nền tảng của các công trình kiến trúc, thậm chí được dùng làm giàn giáo và công cụ trong quá trình xây dựng Vạn Lý Trường Thành.

Trên thực tế, tre là loại cây mọc nhanh với thân rỗng, hình ống, giúp tạo ra kết cấu vững chắc và dẻo dai. Một cây tre đủ nhẹ để dễ dàng khiêng lên cầu thang. Nhưng nếu được chống và buộc đúng cách, nó thậm chí đủ chắc để làm nền cho công nhân đứng làm việc.

Đặc biệt, khi được thiết kế đúng cách, một hệ thống giàn giáo tre hoàn toàn có thể chống chịu gió và tải trọng lớn.

Theo Hiệp hội Nạn nhân tai nạn lao động Hong Kong, chỉ riêng trong năm 2025, đã có ít nhất 3 vụ cháy có liên quan đến giàn giáo tre.

Hơn nữa, chính quyền đặc khu Hong Kong cũng đã công bố kế hoạch loại bỏ dần giàn giáo tre kể từ tháng 3 năm nay, đồng thời chuyển sang thép chống cháy do lo ngại về an toàn. Thép chống cháy cũng chịu được thời tiết ẩm ướt của Hong Kong tốt hơn so với tre. Theo đó, có 50% công trình xây dựng công cộng sẽ phải sử dụng khung kim loại. Nhưng hiện vẫn có nhiều dự án sửa chữa tiếp tục dùng tre do nhẹ và rẻ hơn thép.

Trước đó, Công đoàn Công nhân Giàn giáo tre Hong Kong và Cửu Long cũng phản đối việc loại bỏ giàn giáo tre, vì lo ngại sinh kế của mình sẽ bị đe dọa.

Nguyên nhân vụ cháy đang được điều tra

Ông John Lee, lãnh đạo Hong Kong cho biết đã thành lập một đội chuyên trách đặc biệt để tiến hành điều tra nguyên nhân vụ cháy tại chung cư Wang Fuk Court.

Trong một cuộc họp báo, ông John Lee cho biết: "Đơn vị đánh giá độc lập của Sở Xây dựng sẽ điều tra xem liệu phần ngoài của tòa nhà chung cư có đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy hay không. Nếu có bất kỳ hành vi sai phạm nào, chúng tôi sẽ tiến hành truy cứu trách nhiệm theo luật pháp và quy định".

Ngoài ra, ông John Lee cũng cho biết, chính quyền Hong Kong cũng sẽ có những hành động đặc biệt với những dự án đang xây dựng khác, kiểm tra xem vật liệu lưới giàn giáo có đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy, cũng như những tiêu chuẩn an toàn khác hay không.

Theo CNN, 8 tòa nhà trong cụm chung cư Wang Fuk Court được xây gần nhau, nên khiến lửa rất dễ cháy lan khi những tòa nhà này đều đang được bắc giàn giáo cải tạo.

Trên thực tế, Wang Fuk Court là một trong nhiều khu nhà cao tầng tại Hong Kong (Trung Quốc), khu vực có mật độ dân số cao nhất thế giới. Khu phức hợp này được đưa vào sử dụng từ năm 1983, và thuộc chương trình sở hữu nhà ở giá hỗ trợ của chính quyền.

Hơn nữa, việc sở hữu nhà ở Hong Kong là giấc mơ xa vời đối với nhiều người. Nguyên nhân vì đây là một trong những thị trường nhà đất đắt đỏ nhất thế giới và giá thuê nhà luôn ở mức kỷ lục.

Bài tham khảo nguồn: Reuters, CNN, SCMP, Guardian