"Tự chủ toàn diện nhưng BV Bạch Mai chưa bao giờ được tự chủ về giá"

Chia sẻ tại tọa đàm "Tự chủ bệnh viện thế nào để phục vụ người dân tốt hơn", do Cổng Thông tin Chính phủ tổ chức chiều 14/11, PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc BV Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, BV Bạch Mai và rất nhiều bệnh viện thực tế đã thực hiện tự chủ nhiều năm nay. Tuy nhiên, trước đây mức độ tự chủ chi thường xuyên khác nhau, chưa có bệnh viện nào tự chủ toàn diện.

Thiết bị thiếu thốn, cán bộ nghỉ việc

Năm 2020, BV Bạch Mai và Bệnh viện K là 2 trong 4 bệnh viện được Chính phủ chỉ định thí điểm tự chủ toàn diện.

Nói về tình hình tự chủ toàn diện thời gian qua, BV Bạch Mai bắt tay tự chủ toàn diện trong điều kiện hết sức khó khăn. Trước hết là vướng vào dịch bệnh như tất cả các bệnh viện khác phải trải qua. Thứ hai, câu chuyện của Bạch Mai đặc biệt hơn, 15 năm qua, Bệnh viện thực hiện tự chủ theo Nghị định 43 của Chính phủ, tức là tự chủ chi thường xuyên. Tuy nhiên, hầu hết thiết bị y tế trong BV Bạch Mai thực hiện theo đề án liên doanh liên kết.

Năm 2019, BV Bạch Mai được thanh tra, kiểm tra toàn diện, phát hiện thiếu sót, sai phạm tới công tác liên doanh liên kết tại Bệnh viện, điều này ảnh hưởng hết sức nghiêm trọng.

Theo ông Đào Xuân Cơ, khi Bạch Mai bắt tay vào tự chủ với toàn bộ thiết bị y tế của bệnh viện thì những đề án đã hết hợp đồng được dừng lại; các đề án còn hợp đồng vướng vào các thủ tục pháp lý, vướng vào sai phạm. Có 11/27 đề án được Thanh tra Chính phủ kiểm tra thì có sai phạm và đã chuyển cơ quan cảnh sát điều tra. Đây là vấn đề liên quan đến cơ chế chính sách, khi thực hiện thì các văn bản pháp quy của việc xã hội hóa, liên doanh liên kết chưa chuẩn.

Do vậy, 11/27 đề án vướng, dẫn đến các thiết bị y tế trong BV Bạch Mai thiếu trầm trọng.

Tuy nhiên, ông Cơ chỉ ra 2 năm thực hiện thí điểm tự chủ chính thức là 2020 và 2021 không bộc lộ ra việc thiếu này do số lượng bệnh nhân trong hai năm này giảm rất nhiều do dịch nên rất ít người bệnh đến khám.

Bắt đầu đến quý II/2022 khi dịch bệnh được kiểm soát, số lượng bệnh nhân tăng lên đột biến, lúc đó bộc lộ tình trạng thiếu trang thiết bị y tế.

Từ tháng 1/2022 đến nay, Bạch Mai có hơn 100 cán bộ nghỉ việc do đãi ngộ không xứng đáng cộng với việc thiết bị y tế thiếu thốn khiến bệnh viện hoạt động khó khăn.

Mất đi các nhà đầu tư

Giám đốc BV Bạch Mai chia sẻ tâm tư, dù không phải bệnh viện chuyên khoa ung thư nhưng từ năm 2019 trở về trước là một trong số những bệnh viện sớm có thiết bị đồng bộ cho chẩn đoán ung thư.

"Tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay, toàn bộ thiết bị này là số 0 tròn trĩnh, tức là toàn bộ thiết bị như cộng hưởng từ, máy xạ trị gia tốc, máy phẫu xạ… có cái đã hết hợp đồng, có cái vướng vào thủ tục pháp lý. Hiện tại, BV Bạch Mai đang rất vướng. Cả hệ thống thiết bị y tế phục vụ phẫu thuật như robot Rosa, kính hiển vi phẫu thuật, hệ thống phẫu thuật nội soi hoặc không hoạt động hoặc hết hợp đồng liên doanh liên kết, phải đắp chiếu", PGS.TS Đào Xuân Cơ nói.

Về nguyên nhân của thực trạng này, ông chỉ ra do cơ chế ký kết các hợp đồng liên doanh liên kết còn lỏng lẻo, văn bản pháp quy chưa rõ ràng, nên khi được các cơ quan kiểm tra thì có những sai phạm. Do vậy, không có nhà đầu tư nào tiếp tục ký kết hợp đồng.

Một vấn đề đặt ra là bệnh viện có ngân sách để mua trang thiết bị hay không? Giám đốc BV Bạch Mai cho hay, bệnh viện hết sức khó khăn trong ngân sách để mua: "Hơn 2 năm qua khi thực hiện thí điểm tự chủ và ảnh hưởng của dịch bệnh, toàn bộ nguồn ngân sách của bệnh viện hiện tại rơi vào tình trạng thiếu, vô cùng khó khăn. Những mục như chi thường xuyên, chi lương thưởng cho cán bộ, nhân viên không đủ".

Chưa bao giờ được tự chủ về giá

Chia sẻ thêm về khó khăn mà đơn vị đang gặp phải, ông Cơ cho biết, do thiếu thốn trang thiết bị; số bệnh nhân ngoại trú tăng lên đột biến 6.000 đến 8.000 người đến khám, có ngày 10.000 người đến khám nên Bệnh viện phải bố trí lại ca, kíp trực.

Theo đó, cán bộ y tế ở nơi xa phải ra khỏi nhà lúc 3-4h sáng, 5h sáng phải đến bệnh viện. Các máy chiếu chụp tập trung ngoại trú ca sáng, nội trú ca chiều, để đảm bảo không từ chối bệnh nhân nào.

"Đây là giải pháp Bệnh viện ứng phó trước tình trạng thiếu thiết bị", Giám đốc BV Bạch Mai nói.

PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai: Chúng tôi cần cơ chế chính sách phù hợp (Ảnh: VGP/Quang Thương)

Theo ông Cơ, khó nhất bây giờ là nguồn tài chính chênh lệch thu chi để duy trì hoạt động của bệnh viện rất thấp. Dù thí điểm tự chủ toàn diện nhưng toàn bộ giá dịch vụ kỹ thuật y tế, bệnh viện hầu hết thu đúng bằng giá BHYT.

"Mặc dù được tự chủ toàn diện nhưng Bạch Mai chưa bao giờ được tự chủ về giá, hoàn toàn thực hiện theo quy định pháp quy bởi Bạch Mai xác định mình là bệnh viện công lập, tuyến cuối với nhiệm vụ quan trọng là tiếp nhận người bệnh tuyến cuối từ tất cả các tỉnh phía Bắc chuyển về, các bệnh viện ở Hà Nội chuyển đến. Dẫn đến thu không đủ để chi", ông Cơ cho biết thêm.

Lấy số liệu minh chứng cho nỗi buồn này, ông Cơ cho biết, trong năm 2020-2021, số lượng khoảng 200 cán bộ. Từ tháng 1/2022 đến nay, có 110 cán bộ giỏi, kể cả khối hậu cần, kế toán chuyển đi do chi trả, đãi ngộ không xứng đáng.

Một cái khó nữa được ông Cơ chia sẻ là bệnh viện đã trải qua 2 cuộc chiến tranh, các tòa nhà đã hơn 100 tuổi, đã xuống cấp rất nhiều, không thể duy tu bảo dưỡng đơn thuần, phải xây mới, hết nhiều nghìn tỷ.

"Chúng tôi rất mong có nguồn tài chính xây mới để phục vụ người dân tốt nhất. Tuy nhiên, nguồn tài chính không có. Chúng tôi rất buồn khi có người ưu tú chuyên môn nghiệp vụ tốt, tay nghề cao đã rèn luyện ở bệnh viện 5-10 năm được các bệnh viện tư nhân mời sang làm việc", Giám đốc BV Bạch Mai trăn trở.

Báo cáo Chính phủ và Bộ Y tế, BV Bạch Mai khẳng định cần cơ chế hoạt động công khai, minh bạch để thực hiện 3 nhiệm vụ: Tiếp nhận những bệnh nhân nặng từ các tỉnh; Đào tạo nguồn nhân lực; Nghiên cứu và ứng dụng đề tài khoa học, cập nhật kỹ thuật mới hiện đại trước khi chuyển giao cho tuyến sau.

Bệnh viện K, cùng với Bạch Mai, là hai bệnh viện 2 năm qua thí điểm tự chủ toàn diện theo Nghị quyết 33. Tuy nhiên, những khó khăn bủa vây khiến cả hai bệnh viện lần lượt xin dừng tự chủ toàn diện, chuyển sang tự chủ chi thường xuyên theo nhóm hai Nghị định 60.