Nhiều trung tâm giáo dục đại học đã tồn tại từ hàng trăm, thậm chí là hàng hàng nghìn năm, thế nhưng không phải tất cả đều có thể trụ vững và vẹn nguyên trước thách thức của thời gian. Trong suốt nhiều thế kỷ qua, đã có nhiều trường đại học lâu đời nhất thế giới phải ngừng hoạt động, bị phân thành các trường tự chủ hoặc trở mình hiện đại hóa.
Các trường đại học lâu đời nhất này cũng là một trong những trường đại học uy tín và nổi tiếng nhất thế giới. Dưới đây là danh sách 10 trường đại học lâu đời nhất thế giới, tất cả đều góp mặt trong bảng xếp hạng của QS rankings.
Xin lưu ý rằng đây không phải là danh sách của 10 trường đại học lâu đời nhất được xếp theo thứ tự thời gian thành lập.
1. Đại học Bologna
Tọa lạc tại: Ý
Năm thành lập: 1088
Có khẩu hiệu theo tiếng Latin là "người Mẹ nuôi dưỡng các ngành học", trường đại học Bologna được thành lập vào năm 1088 là trường đại học lâu đời nhất trên thế giới. Từng chỉ đào tạo học vị Tiến sĩ, đến nay trường đại học Bologna đã mở rộng phạm vi, đa dạng hóa chương trình học ở tất cả các cấp. Trường có khả năng tiếp nhận 85.000 sinh viên, trong đó 30.000 là học viên Cao học.
Các cựu sinh viên nổi tiếng của trường gồm có ba vị Giáo hoàng, cùng rất nhiều doanh nhân và các chính trị gia người Ý. Đại học Bologna được xếp hạng thứ 177 trong bảng xếp hạng QS World University Rankings 2020.
Đại học Bologna (Ý)
2. Đại học Oxford
Tọa lạc tại: Vương Quốc Anh
Năm thành lập: 1096 – 1167.
Đại học Oxford là một cái tên được tôn trọng bởi có danh sách cựu sinh viên gồm 26 Thủ tướng Anh, 20 Tổng giám mục tòa Cantebury, 12 vị Thánh, 27 người đoạt giải Nobel và người khởi đầu nền vũ trụ học – Stephen Hawking. Mặc dù ngày thành lập của Đại học Oxford chưa được xác định, nhưng có bằng chứng cho rằng hoạt động giảng dạy của trường đã diễn ra từ năm 1096 hoặc sớm hơn.
Hiện trường đang giữ vị trí thứ tư trong bảng xếp hạng thế giới. Đây thực sự là một trong những trường đại học được xếp hạng cao nhất và lâu đời nhất trên thế giới. Đại học Oxford có cộng đồng sinh viên lên đến 22.000 người và điều hành Nhà xuất bản sinh viên lớn nhất Thế giới.
Đại học Oxford (Anh)
3. Đại học Salamanca
Tọa lạc tại: Tây Ban Nha
Năm thành lập: 1134.
Một đại diện khác từ Châu Âu là Đại học Salamanca, được thành lập vào năm 1134 và được trao tặng Hiến chương Hoàng gia vào năm 1218 và là học viện lâu đời nhất Tây Ban Nha. Đây là nơi Christopher Colombus tạo dựng cơ sở để đạt được sự ủng hộ của Hoàng gia cho cuộc thám hiểm Đông Ấn vào cuối Thế kỉ XV. Hiện Đại học Salamanca có khoảng 30.000 sinh viên đang học tập tại 9 cơ sở của mình.
Đại học Salamanca được xếp hạng từ 601 – 650 trên bảng xếp hạng QS World University Rankings 2020.
Đại học Salamanca (Tây Ban Nha)
4. Đại học Paris
Tọa lạc tại: Pháp
Năm thành lập: 1160 – 1250.
Đại học Paris (hay còn được gọi là Sorbonne) được thành lập từ năm 1160 – 1250 tại thủ đô Pháp. Đây là một trong những trường đại học được thành lập đầu tiên ở Châu Âu và từng dừng hoạt động vào khoảng thời gian từ năm 1793 đến 1896, sau Cách mạng Pháp.
Năm 1970, trường đại học Paris được chia làm 13 học viện tự chủ và nằm rải rác khắp thành phố, tất cả đều giữ được uy tín như trường tiền thân.
Trong số 13 trường này, đại học Sorbonne – xếp hạng thứ 75 trên thế giới và trường đại học Marie Curie xếp thứ 77.
Đại học Paris (Pháp)
5. Đại học Cambridge
Tọa lạc tại: Vương Quốc Anh
Năm thành lập: 1209.
Đứng thứ 7 trên thế giới.
Đại học Cambridge được thành lập bởi một nhóm học giả do xung đột chính trị đã rời đại học Oxford vào năm 1209. Trường Oxford và Cambrigde có nhiều truyền thống chung và cùng duy trì một sự cạnh tranh lành mạnh. Hai trường thường đối đầu trong sự kiện Boat Race nổi tiếng hàng năm. Đại học Cambrigde có khoảng 19,147 sinh viên, trong có có 4,450 đến từ ngoài châu Âu.
Đại học Cambridge (Anh)
6. Đại học Padua
Tọa lạc tại: Ý
Năm thành lập: 1222.
Xếp thứ 234 trên Bảng xếp hạng các trường Đại học trên Thế giới.
Đại học Padua (Tiếng Ý: Università di Padova) hay UNIPD được thành lập năm 1222 và là một trong số những trường Đại học thời Trung cổ Ý vẫn còn hoạt động đến ngày nay. UNIPD đào tạo các lĩnh vực nghiên cứu chủ yếu là Thiên văn học, Luật, Y học và Triết học. Hiện UNIPD đang có khoảng 62.000 sinh viên tại Thành phố Padua. Năm 1545, UNIPD thành lập các vườn Bách thảo Padova, đây chính là một trong số những vườn Thực vật lâu đời nhất thế giới.
Đại học Padua (Ý)
7. Đại học Naples Federico II
Tọa lạc tại: Ý
Năm thành lập: 1224 (hoặc 1258).
Xếp thứ 424 trên bảng xếp hạng Thế giới.
Đây là trường đại học do Hoàng đế Federick II – Hoàng đế của Đế quốc La Mã sáng lập, có trụ sở tại Naples – thành phố lớn thứ 3 của Ý. Đại học Naples Federico II đang đào tạo khoảng 100.000 sinh viên theo học các ngành vô cùng đa dạng. Một trong số những cựu sinh viên đáng tự hào nhất của trường là nhà Triết học và Thần học Thomas Aquinas.
Đại học Naples Federico II (Ý)
8. Đại học Siena
Tọa lạc tại: Ý
Năm thành lập: 1240.
Xếp hạng 701 - 750 trên Bảng xếp hạng các trường Đại học.
Tọa lạc tại một thành phố nhỏ của Siena, vùng Tuscany, Đại học Siena là một trong những trường đại học cổ nhất Thế giới với số lượng tuyển sinh lên tới 20.000, khuôn viên trường chiếm ½ diện tích thành phố. Thành phố nơi Đại học Siena đặt trụ sở đã được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, đón 160.000 du khách hàng năm tới tham quan các di sản thời Trung cổ, tác phẩm hội họa và ẩm thực phong phú.
Đại học Siena (Ý)
9. Đại học Coimbra
Tọa lạc tại: Bồ Đào Nha
Năm thành lập: 1290.
Xếp hạng 351 trên Bảng xếp hạng Thế giới.
Mặc dù được thành lặp tại Thủ đô của Bồ Đào Nha vào năm 1290, tuy nhiên sau đó theo yêu cầu của các vị Vua, trường Đại học Coimbra đã được di dời một số lần và kết thúc ở Coimbra – trung tâm đô thị lớn thứ 3 của nước này. Hiện Đại học Coimbra có khoảng 25.000 sinh viên. Trong nhiều thập niên của Thế kỉ XVIII, Coimbra từng là trường Đại học chỉ hoạt động ở Bồ Đào Nha. Năm 2013, Đại học Coimbra đã được UNESCO công nhận là di sản Thế giới.
Đại học Coimbra (Bồ Đào Nha)
10. Đại học Al-Azhar
Tọa lạc tại: Ai Cập
Năm thành lập: 970.
Al-Azhar được thành lập vào năm 970 và chính thức được công nhận là một trường Đại học vào năm 1961. Al-Azhar từng được biết đến như một trung tâm học tập Hồi giáo đào tạo từ bậc Tiểu học đến Đại học. Hiện nay, Al-Azhar được xếp hạng 801 – 1000 trong bảng xếp hạng thế giới và xếp thứ 50 trong bảng xếp hạng QS Arab Region University Rankings 2018. Ngoài các ngành học truyền thống, hiện Đại học Al-Azhar cũng cung cấp các khóa học kinh doanh, kinh tế, y học, khoa học, kỹ thuật và nông nghiệp.
Đại học Al-Azhar (Ai Cập)