Tại sao Nhật Bản lại chọn 4 quốc gia đầu tiên có Việt Nam để nới lỏng nhập cảnh?

Trong cuộc họp báo ngày 12/6, Ngoại trưởng Nhật Bản Motegi Toshimistu đã nhấn mạnh, ngoài các doanh nhân và các chuyên gia của 4 nước Việt Nam, Thái Lan, Australia, New Zealand, thực tập sinh của các nước này cũng thuộc diện được nới lỏng nhập cảnh tới đây.

Mở rộng nới lỏng nhập cảnh với tu nghiệp sinh được coi là đối sách của Nhật Bản trước tình trạng thiếu nhân lực trầm trọng trong các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp sản xuất, thủy sản… Như vậy, doanh nhân, chuyên gia và thực tập sinh sẽ là 3 đối tượng đầu tiên được Nhật Bản xem xét nới lỏng nhập cảnh, sau đó đến du học sinh và cuối cùng là mở rộng cho khách du lịch.

Người dân Nhật Bản đeo khẩu trang khi ra đường (Ảnh: Reuters)

Theo NHK, Chính phủ Nhật Bản cũng đang chuẩn bị cho kế hoạch cho phép tối đa 250 người nhập cảnh từ 4 quốc gia trên trong một ngày và tối đa 7.500 người trong một tháng, nhằm đảm bảo khả năng cho hệ thống kiểm dịch. Nếu phân loại theo quốc tịch, tối đa 80 người nhập cảnh có quốc tịch Việt Nam, 60 quốc tịch Thái Lan, 50 Australia, 10 New Zealand và 50 người Nhật Bản trở về từ nước ngoài.

Trong dự thảo kế hoạch, Chính phủ Nhật Bản chủ trương sẽ thành lập các "Trung tâm xét nghiệm PCR" được đặt tại các sân bay lớn nhằm xét nghiệm virus SARS-CoV-2 bằng phương pháp PCR đối với các trường hợp xuất và nhập cảnh. Về nguyên tắc, trước khi vào Nhật Bản, người nhập cảnh được yêu cầu gửi giấy chứng nhận kết quả âm tính với SARS-CoV-2 bằng xét nghiệm PCR và kế hoạch di chuyển tại Nhật Bản cùng với hồ sơ xin cấp thị thực đến Đại sứ quán Nhật Bản tại các quốc gia đối tác. Trong trường hợp đủ các loại giấy tờ trên, người nhập cảnh được miễn cách ly tự nguyện trong 2 tuần.

Khu vực nhập cảnh sân bay Haneda (Tokyo), Nhật Bản

Các cơ quan chức năng Nhật Bản đang xem xét khả năng dùng ứng dụng cài đặt trên điện thoại thông minh để quản lý quá trình di chuyển trong 2 tuần sau nhập cảnh, yêu cầu những người xuất nhập cảnh vào Nhật Bản phải sử dụng điện thoại thông minh được cài đặt ứng dụng chỉ định. Ứng dụng sẽ gửi cảnh báo đến người dùng khi phát hiện khoảng cách tiếp xúc gần với người đã xác nhận bị nhiễm bệnh, cho phép lưu lại thông tin vị trí trong vòng 2 tuần sau nhập cảnh. Ứng dụng này hiện cũng đang được mở rộng với người dân tại Nhật Bản.

Để tăng cường vai trò quản lý của các doanh nghiệp tại Nhật Bản, Chính phủ sẽ xác nhận trách nhiệm quản lý bằng văn bản với các doanh nghiệp mời người nhập cảnh, khuyến khích các doanh nghiệp giới thiệu ứng dụng quản lý trên. Ngoài ra, trong 2 tuần sau nhập cảnh, người nước ngoài không di chuyển bằng các phương tiên công cộng.

Tùy thuộc vào các cuộc đàm phán giữa chính phủ Nhật Bản và 4 quốc gia đối tác, chính sách nới lỏng nhập cảnh sẽ được bắt đầu sớm nhất từ đầu tháng 7 tới đây.

Nới lỏng nhập cảnh từ Việt Nam, Thái Lan, Australia, New Zealand được xem là "giai đoạn 1" trong quá trình tái mở cửa giao thông quốc tế. Theo Chính phủ Nhật Bản, việc xem xét nới lỏng đối với 4 quốc gia trên dựa trên 2 yếu tố là tình hình kiểm soát dịch COVID-19 và có quan hệ kinh tế ở mức độ tốt đối với Nhật Bản.

Thời báo kinh tế lớn nhất Nhật Bản Nikkei dẫn thống kê của Đại học Johns Hopkins (Mỹ), tính tại thời điểm ngày 31/5, số lượng người nhiễm mới tại Việt Nam và New Zealand là 0, Thái Lan và Australia lần lượt là 4 và 10 người. Số người nhiễm tại Thái Lan là 3.000 người, Việt Nam khoảng 300 người xếp thấp nhất châu Á. New Zealand có khoảng 1.500 người nhiễm bệnh, tuy nhiên, trong giai đoạn cuối tháng 5 đều không phát sinh ca nhiễm mới. Australia có khoảng 7.200 người nhiễm, tức là tỉ lệ 2,9 người nhiễm/10 nghìn dân nhưng số người nhiễm mới mỗi ngày ở mức thấp, khoảng 10 người. Ngoài ra các quan chức của Chính phủ Nhật Bản đều có tuyên bố dịch COVID-19 đã được khống chế tại 4 quốc gia này.

Thái Lan, Việt Nam và Australia là các nước có người nhập cảnh vào Nhật Bản cao. Theo Cục Quản lý Xuất nhập cảnh Nhật Bản, trong năm 2019, du khách nhập cảnh từ Thái Lan là 1,29 triệu lượt, từ Australia là 590.000 lượt lần lượt xếp thứ 6 và thứ 7 nếu tính theo quốc gia, lãnh thổ. Số thực tập sinh từ Việt Nam tính đến thời điểm cuối năm 2019 là 220.000 người, cao nhất trong các nước. Khi hoạt động kinh tế được nối lại, nguồn lao động từ Việt Nam sẽ đóng vai trò quan trọng đối với kinh tế của Nhật Bản.

Lao động Việt Nam đóng vai trò ngày càng quan trọng đối với một xã hội già hóa như Nhật Bản (Ảnh: Quang Hưng)

Có hơn 1500 doanh nghiệp của Nhật Bản đang hoạt động tại Thái Lan và Việt Nam. Australia có mối quan hệ chặt chẽ với Nhật Bản trên các lĩnh vực sản phẩm nông nghiệp, tài nguyên khoáng sản. Việt Nam, Australia và New Zealand cùng với Nhật Bản đều là thành viên của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Còn Thái Lan, nơi có rất nhiều công ty Nhật Bản đang hoạt động tại đây. Thái Lan, Việt Nam được các doanh nghiệp Nhật Bản coi trọng trong chính sách chuyển dịch chuỗi cung ứng để không phụ thuộc vào Trung Quốc. Thời điểm năm 2018, trong 1 ngày, lượng khách nhập cảnh vào Nhật Bản từ Thái Lan là 3.102 trường hợp, Việt Nam là 1.066 lượt, Australia và New Zealand lần lượt là 1.514 và 201 lượt.

Lệnh cấm nhập cảnh với 111 quốc gia và vùng lãnh thổ dự kiến trong tuần này sẽ được Chính phủ Nhật Bản quyết định ra hạn đến hết tháng 7. Về nguyên tắc 4 quốc gia Việt Nam, Thái Lan, Australia, New Zealand vẫn thuộc diện các quốc gia cấm nhập cảnh vào Nhật Bản, việc nới lỏng nhập cảnh chỉ áp dụng với những đối tượng nhất định. Chính sách nới lỏng nhập cảnh "bước 1" tới đây được xem là phép thử cho biện pháp tái mở cửa giao thông quốc tế.

Thủ tướng Abe Shinzo vẫn khẳng định quan điểm việc mở cửa quốc tế phải dần dần và từng bước. Các quốc gia lớn như Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc… với tư cách là các đối tác kinh tế lớn của Nhật Bản, dự tính được xem xét nới lỏng nhập cảnh trong bước thứ 2.