Sự trỗi dậy của “Queerbaiting” - khi cộng đồng LGBTQ+ trở thành mồi câu cho việc làm content

Thời gian gần đây, cộng đồng mạng lại rần rần nhắc đến khái niệm “queerbaiting” khi thấy một mỹ nhân nào đó cố tỏ ra ngầu, “xào couple” với các chị em khác; một nữ ca sĩ, diễn viên đột nhiên đội tóc giả, xưng “anh” rồi cố làm các cử chỉ thể hiện mình là đàn ông; hay một TikToker bỗng nhận mình có giới tính nữ trong khi từ trước đến nay đều xuất hiện với hình ảnh nam tính.

Những điều này, khiến không ít khán giả cảm thấy khó chịu khi một bộ phận người nổi tiếng đang lấy các vấn đề liên quan đến giới tính, xu hướng tính dục,... để làm content, câu view.

Cho những ai chưa biết, Queerbaiting là một thuật ngữ xuất hiện từ lâu trong văn hóa đại chúng, đặc biệt trong lĩnh vực giải trí. Nó chỉ hành vi của các nhà làm nội dung khi cố tình đưa những dấu hiệu ám chỉ về mối quan hệ đồng tính, nhân vật LGBTQ+, hoặc hành vi queer… nhưng lại không phát triển nội dung đến nơi đến chốn, không công nhận tính queer một cách rõ ràng. Mục tiêu là thu hút sự chú ý, tương tác, tiêu thụ sản phẩm mà không thực sự đại diện hay trao quyền cho cộng đồng.

Cụm từ này ban đầu được dùng nhiều trong fandom phim ảnh như Sherlock, Supernatural, Teen Wolf, nhưng ngày nay đã lan rộng sang các MV ca nhạc, chiến dịch quảng cáo, thậm chí cả mạng xã hội cá nhân của người nổi tiếng, nghệ sĩ,...

Trong thế giới nội dung, sự hiện diện luôn là yếu tố sống còn. Không thể phủ nhận, những nội dung như trên thường viral, thu hút cả sự cổ vũ lẫn tranh cãi và mang lại lượt view “khủng”, rộng hơn là sự chú ý từ cộng đồng mạng và rồi kiếm tiền từ đó.

Tuy nhiên nhiều người cho rằng, queerbaiting không phải là thử nghiệm sáng tạo, mà là chiến lược marketing tính toán. Nó khác với sự khám phá bản thân chân thành hoặc những nhân vật queer được xây dựng tử tế. Nhiều nhà sáng tạo nội dung queerbaiting cố tình đánh đồng “biểu tượng LGBTQ+” với “công cụ câu view”.

Điều này khiến nhiều người khó chịu, đặc biệt là cộng đồng LGBTQ+ khi cảm thấy trở thành “công cụ” để người khác trục lợi, làm content mà không cần chịu trách nhiệm với những gì họ chia sẻ. Chưa kể, việc một TikToker lúc thì nhận mình là nam, lúc lại khoe giấy khai sinh là giới tính nữ khiến dân tình bày tỏ sự bức xúc vì đang làm thêm sự lệch lạc về tư duy, góc nhìn.

Queerbaiting có thể từng là “chiêu trò” hiệu quả nhưng ngày nay, công chúng đã tinh tường hơn trong việc lựa chọn nội dung và lên án những nội dung thiếu trung thực. Từ chiến dịch thời trang, poster phim đến tương tác MXH của người nổi tiếng, mọi dấu hiệu “mập mờ để câu like” đều có thể bị “réo tên”.

Một số ý kiến cho rằng, queerbaiting không còn là vấn đề chỉ tồn tại trong fandom hay các chiến dịch nghệ thuật. Mà còn là một tấm gương phản chiếu về cách ngành sáng tạo vẫn còn thiếu tôn trọng với những nhóm thiểu số, khi lợi dụng sự đại diện để kiếm lợi nhuận thay vì đóng góp thật sự. Và khi khán giả ngày càng hiểu biết, đòi hỏi cao và lên tiếng mạnh mẽ, điều tốt nhất các nhà sáng tạo có thể làm là dừng lại, lắng nghe và kể những câu chuyện đúng cách.