Lịch sử các cuộc thi Hoa hậu tại Việt Nam có thể chia ra 2 mốc thời gian: từ 1988 đến 2000 là thời gian "độc tôn" của cuộc thi Hoa hậu toàn quốc báo Tiền Phong và giai đoạn sau năm 2000 - giai đoạn bùng nổ với "thượng vàng hạ cám" các cuộc thi Hoa hậu. Chính vì có quá nhiều cuộc thi Hoa hậu ra đời, sau năm 2000 - giá trị của danh hiệu Hoa hậu đã mất đi ít nhiều vẻ đẹp và ảnh hưởng trong lòng công chúng.
Giai đoạn 1988-2000: Khi Hoa hậu là "người đẹp cả trong-ngoài"
Chính xác hơn đây là khoảng thời gian chỉ diễn ra duy nhất cuộc thi Hoa hậu toàn quốc báo Tiền Phong (sơ khai của Hoa hậu Việt Nam hiện nay). Cuộc thi này cũng gần như làm tròn nhiệm vụ chọn ra đúng những gương mặt đại diện hài hòa nhất cho nhan sắc quốc gia. Những Hoa hậu Bùi Bích Phương, Diệu Hoa, Hà Kiều Anh, Thu Thủy, Ngọc Khánh vẫn là những gương mặt được công chúng yêu quý cho đến tận ngày nay.
Hoa hậu Bùi Bích Phương - Hoa hậu đầu tiên của Việt Nam
Gần như không có một gương mặt Hoa hậu nào trong khoảng thời gian này gây nên những bão scandal như các Hoa hậu ngày nay. Thậm chí, họ còn là những cô gái vượt trội hơn so với nhiều người. Hoa hậu Diệu Hoa là Thạc sĩ Quản trị kinh doanh, thông thạo 5 ngôn ngữ và được ghi vào sách kỉ lục Guinness Việt Nam là "Hoa hậu thông thạo nhiều thứ tiếng nhất". Hoa hậu Bùi Bích Phương có bằng thạc sỹ tại Đại học Quốc Gia Seoul và rất nhiều lần đại diện cho các quỹ phát triển giáo dục hàng đầu quốc gia, Hoa hậu Thu Thủy cũng có học vấn rất cao và được mời làm đại diện cho nhiều cuộc thi sắc đẹp, Hoa hậu Hà Kiều Anh và Ngọc Khánh sau này có vướng một số rắc rối từ chồng nhưng vẫn được xem là những quý bà được ngưỡng mộ mỗi khi xuất hiện,...
Hoa hậu Diệu Hoa - người đẹp có học vấn cao nhất trong các Hoa hậu Giai đoạn 2000 - hiện nay: Khi chiếc vương miện bớt lấp lánh
Nếu so sánh về nhan sắc thì mỗi giai đoạn xã hội đều có những định nghĩa khác nhau về sắc đẹp. Tuy nhiên, xét về tính cách, học vấn và những ồn ào từ các scandal, có lẽ các Hoa hậu ngày trước "không bằng" các cô gái trẻ đăng quang danh hiệu Hoa hậu ngày nay. Từ năm 2000, lần lượt những cuộc thi Hoa hậu từ cấp quốc gia cho đến địa phương rồi cả cho Việt kiều cũng được ra đời.
Nhưng không phải cuộc thi nào cũng chọn ra được những gương mặt đại diện "được lòng" công chúng. Những người đẹp có học vấn thấp đến không chấp nhận được, có đời tư đầy rẫy các scandal rồi cả những lùm xùm ở tính công bằng của khâu chấm giải đã làm cho chiếc vương miện Hoa hậu trở nên "bình thường" và mất đi niềm tin nơi công chúng.
Học vấn bị lãng quên?
Vì ai đi thi Hoa hậu cũng đẹp và có ngoại hình vượt trội nên gần như vấn đề quan tâm tiếp theo của mọi người luôn là học vấn của các người đẹp, đặc biệt là đương kim Hoa hậu. Các người đẹp Thùy Dung, Diễm Hương đều không được hưởng trọn dư âm của giây phút đăng quang khi ngay sau đó đã phải đối đầu với những scandal học kém được "phanh phui".
Thùy Dung sau khi đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2008 được một ngày đã phải đối mặt với scandal chưa tốt nghiệp phổ thông gây chấn động dư luận. Thậm chí, dư luận còn bức xúc và bắt BTC tước danh hiệu của Thùy Dung vì scandal không đẹp này. BTC cuộc thi đã phải họp báo giải trình và cho rằng "Thùy Dung không sai, sai là thể lệ cuộc thi trái với quy chế của Bộ VH-TT-DL". Tuy nhiên, kì thi tốt nghiệp sau đó của Thùy Dung cũng không làm dư luận có cái nhìn tốt về trình độ học vấn của cô khi chỉ đạt 33/60 điểm.
Hoa hậu thế giới người Việt 2010 Diễm Hương cũng bị cư dân mạng "truy" được bảng điểm với số điểm trung bình 3,04/10 trong 2 năm học liên tiếp. Thậm chí, thông tin người đẹp bỏ thi một số môn học cũng được tiết lộ. Diễm Hương còn bị cho rằng lập lờ việc chỉ đang theo học hệ cao đẳng ở ĐH Hoa Sen khi dự thi Hoa hậu.
Hình ảnh đời thường không đẹp mắt
Tuy là Hoa hậu Việt đạt thành tích cao nhất tại Miss Universe (lọt vào bán kết), Hoa hậu Hoàn Vũ Việt Nam 2008 Thùy Lâm cũng đã có một thời gian khiến cho khán giả bất ngờ với ảnh trong bar của cô với Vĩnh Thụy bị đăng tràn lan trên mạng. Điều đáng nói là trong các cuộc chơi, Thùy Lâm và Vĩnh Thụy đã có những cử chỉ thân mật, trong khi cả 2 khi trả lời phỏng vấn chỉ coi nhau là bạn bè.
Julia Hồ - Hoa hậu người Việt toàn cầu 2012 cũng là một Hoa hậu "ăn chơi" khá nổi tiếng. Những bức ảnh trác táng của cô bị "khui" ra khi Julia vừa đăng quang có vẻ cũng chả ảnh hưởng gì tới người đẹp này khi sau đó, cô vẫn cứ liên tục vào ra các vũ trường bất kể dư luận. Thậm chí, các bộ ảnh "nóng mắt" của Julia Hồ sau đó cũng làm nhiều người đặt ra thắc mắc lí do gì mà một cô gái như thế lại được chọn là đại diện sắc đẹp.
Lùm xùm nghi án "mua giải"
Vị trí Hoa hậu luôn khiến mọi người tranh luận về tính công bằng ở nơi BGK chấm giải và cũng từ đó phát sinh ra khá nhiều lời đồn đoán tồn tại những danh hiệu được mua bằng tiền hoặc quan hệ. Danh sách các người đẹp bị dính nghi án này cũng không ít với những điển hình như Ngọc Hân, Thùy Lâm, Ngọc Trinh.
Khi Ngọc Hân đăng quang, một luồng ý kiến khá lớn đã lên tiếng bất bình và cho rằng thí sinh này đã được thiên vị bởi trưởng BGK là NTK Minh Hạnh để có được vương miện. Vì khi tham gia Hoa hậu Việt Nam 2010, cái tên Ngọc Hân hoàn toàn "chìm" so với 2 ứng viên Huỳnh Bích Phương và Hoàng My.
"Nữ hoàng nội y" Ngọc Trinh cũng dính scandal mua giải khi cô bất ngờ sang Mỹ thi và đăng quang ngôi vị Hoa hậu Việt Nam toàn cầu 2011. Điều đáng nói, thời điểm Ngọc Trinh đi thi là lúc cô vướng khá nhiều scandal tại quê nhà nên vương miện Ngọc Trinh đoạt được cũng bị dư luận cho rằng nhờ "ông bầu" Khắc Tiệp bỏ ra hàng tỷ đồng để mua.
Mới đây nhất, nghi án Tân Hoa hậu các dân tộc Việt Nam 2013 - Ngọc Anh đã bỏ ra 1,5 tỷ đồng để mua ngôi vị Hoa hậu là lùm xùm mới nhất quanh chiếc vương miện. Có những thông tin cho rằng Ngọc Anh vừa bỏ tiền ra để "mua giải" vừa lợi dụng mối quan hệ với Quý bà Kim Hồng - phó trưởng ban tổ chức và Tân Hoa hậu cũng đang hẹn hò với con trai của quý bà này.
Kết: Tuy những sự việc này mới chỉ dừng ở mức nghi án, tin đồn, nhưng nó cũng đã làm ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc thi. Mỗi cuộc thi Hoa hậu, người đẹp đề đặt ra cho mình trọng trách là đi tìm: Chân - Thiện - Mỹ, nhưng dường như với "chất lượng" thí sinh bị bỏ ngỏ, các scandal bủa vây khiến khán giả đang ngày một quay lưng lại với "Cái Đẹp".