2013: 1 năm nhiều nước mắt với làng văn nghệ Việt

Nhạc sĩ Hoàng Hiệp (1/10/1931 – 9/1/2013)

Nhạc sĩ Hoàng Hiệp - tên thật là Lưu Trần Nghiệp, bút danh là Lưu Nguyễn - sinh ngày 1/10/1931 ở xã Mỹ Hiệp, huyện Chợ Mới, An Giang. Nhạc sĩ đã qua đời vào 12h45 phút ngày 9/1 tại nhà riêng ở TP HCM, hưởng thọ 82 tuổi.


Trong vòng 20 năm sống ở Hà Nội (khoảng 1955 đến 1975), ông đã viết hơn 100 ca khúc, nhiều bài trong đó tiêu biểu cho dòng nhạc cách mạng thời kỳ chống Mỹ như Lá đỏ, Trường Sơn Đông Trường Sơn Tây, Cô gái vót chông hay Ngọn đèn đứng gác. Năm 2000, nhạc sĩ Hoàng Hiệp được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật cho các tác phẩm: Câu hò bên Bến Hiền Lương, Viếng Lăng Bác, Nhớ về Hà Nội.

Ở tuổi 82, sự ra đi của nhạc sĩ Hoàng Hiệp để lại nhiều tiếc thương trong lòng khán giả cả nước. Trước khi qua đời ít ngày, nhạc sĩ đã rơi vào hôn mê sâu do tuổi cao sức yếu. Các bác sĩ và gia đình đều nỗ lực cứu chữa mong ông hồi phục nhưng không thành. Tuy nhiên, vào ngày 8/1 - trước khi mất một ngày, nhạc sĩ Hoàng Hiệp được nhận Huy hiệu 65 tuổi Đảng do Bí thư Quận ủy Quận 2 - Tp.HCM trao tặng ngay tại bệnh viện.

Nhạc sĩ Phạm Duy (5/10/1921 - 27 /1 /2013)

Nhạc sĩ Phạm Duy tên thật là Phạm Duy Cẩn, sinh ngày 5/10/1921 tại phố Hàng Cót, Hà Nội.  Ông từ trần vào ngày 27/1, hưởng thọ 92 tuổi.



Cố nhạc sĩ Phạm Duy được coi như một trong những nhạc sĩ lớn nhất của nền tân nhạc Việt Nam với lượng sáng tác đồ sộ cũng như đa dạng về thể loại, trong đó có rất nhiều ca khúc trở nên kinh điển và quen thuộc với người Việt. Tuy vậy, vì lý do chính trị, nhạc của ông bị cấm hoàn toàn tại miền Bắc Việt Nam sau 1954, và toàn Việt Nam sau 1975. Năm 2005, sau nhiều lần về thăm quê hương, ông chính thức trở về Việt Nam sống và từ đó, một số ca khúc của ông mới bắt đầu được phép phổ biến lại.

Thông tin nhạc sĩ Phạm Duy qua đời khiến mọi người ai cũng bàng hoàng và bất ngờ. Được biết, vào lúc 6 giờ sáng ngày 3/2 lễ tiễn đưa nhạc sĩ Phạm Duy diễn ra trong không gian chật hẹp tại nhà riêng. Không khí tang lễ bao trùm sự đau thương của tất cả những người tới lễ tang. Rất đông người hâm mộ nhạc sĩ cũng như các nghệ sĩ cũng có mặt để tiễn đưa nhạc sĩ về với đất mẹ. Ai ai cũng đều thương nhớ người nhạc sĩ gắn bó với nhiều tình khúc.


Đạo diễn Hải Ninh (31/12/1931 – 5/2/2013)

NSND Hải Ninh tên thật là Nguyễn Hải Ninh, sinh ngày 31/12/1931 tại Hoằng Hóa, Thanh Hóa, nguyên Giám đốc Hãng phim Truyện Việt Nam. Ông học lớp đạo diễn đầu tiên của trường Điện ảnh Việt Nam và là một trong những người đặt viên gạch cho nền điện ảnh Việt.

Đạo diễn Hải Ninh ghi dấu ấn khó quên với những tác phẩm như "Vĩ tuyến 17 ngày và đêm", "Em bé Hà Nội", "Mối tình đầu", "Đêm hội Long Trì"... Trong đó có nhiều bộ phim của đạo diễn gạo cội giành được những giải thưởng danh giá tại các liên hoan phim trong và ngoài nước.


Năm 2013, người hâm mộ đau buồn tiễn đưa đạo diễn Hải Ninh về nơi an nghỉ cuối cùng. Vị đạo diễn tài giỏi của điện ảnh Việt Nam do tuổi cao sức yếu đã trút hơi thở cuối cùng vào lúc 5h50 ngày 5/2, hưởng thọ 82 tuổi. Và sáng ngày 7/2, lễ tang đạo diễn Hải Ninh đã diễn ra tại Nhà tang lễ Bộ Quốc phòng, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội.


Nghệ nhân Hà Thị Cầu (1928 – 3/3/2013)

Nghệ nhân hát Xẩm Hà Thị Cầu sinh năm 1928 ở Nam Định, tên thật là Hà Thị Năm. Nhiều năm nay, Hà Thị Cầu là nghệ nhân hát xẩm cuối cùng của thế kỉ 20 và được mệnh danh như “báu vật nhân văn sống” của Việt Nam. 82 năm bà sống lẻ loi, cô độc giữa cuộc đời. Nhưng với hát Xẩm, bà luôn sống với niềm đam mê như ăn vào máu thịt.


Năm 1998, bà nhận được bằng khen của Đài Tiếng nói Việt Nam và giải đặc biệt "Nghệ nhân hát chèo tỉnh Ninh Bình" trong Liên hoan Trích đoạn tuồng chèo hay toàn quốc. Năm 2008, nghệ nhân Hà Thị Cầu đã nhận được giải thưởng Đào Tấn, giải thưởng dành cho những đóng góp trong việc gìn giữ vốn quý nghệ thuật dân tộc. Năm 2004, bà được Hội văn nghệ dân gian Việt Nam tổ chức trao tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian và được Nhà nước trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú.


Cả cuộc đời nghệ nhân Hà Thị Cầu đều cống hiến và dành hết tình yêu cho hát Xẩm. Mặc dù nhận được rất nhiều danh hiệu, nhưng cuộc sống của bà vẫn vô cùng khổ cực. Đến cuối đời, bà vẫn chưa một ngày thoát khỏi cảnh nghèo khó. Ít ai biết được rằng, những năm tháng qua, bà lang thang từ vùng này sang vùng khác, sống nhờ những đồng tiền, củ khoai mà người dân nghèo vì cảm phục tiếng hát, tiếng đàn của bà mà đùm bọc, san sẻ.

Cuối cùng vào 12h35 phút trưa ngày 3/3 nghệ nhân hát Xẩm Hà Thị Cầu trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng ở Yên Mô, Ninh Bình. Bà hưởng thọ 86 tuổi. Đám tang của nghệ nhân cũng diễn ra lặng lẽ sau đó vào ngày 5/3 ở quê nhà, đâu đó tiếng khóc than ai oán nỉ non. Và khi biết được câu chuyện cuộc sống của người nghệ sĩ già, rất nhiều người đã bật khóc xót thương cho người đàn bà khổ một đời, nghèo một kiếp, thế nhưng chưa lúc nào ngừng yêu tiếng hát Xẩm. Dường như sự ra đi của “báu vật nhân văn sống” như một tổn thất rất lớn cho nền văn học nghệ thuật nước nhà, thực sự đã để lại một khoảng trống không thể lấp đầy cho nghệ thuật Hát Xẩm.

Tham gia lễ viếng nghệ nhân Hà Thị Cầu có đông đảo người dân, người hâm mộ từ nhiều nơi. Đặc biệt, đích thân Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xuống viếng, thông tin bà về cõi vĩnh hằng được trang trọng đưa tin trên bản tin thời sự tối của đài truyền hình quốc gia.


Đạo diễn Đỗ Quang Hải Âu (1976 - 9/3/2013)

Đạo diễn Đỗ Quang Hải Âu là em trai của cố nhạc sĩ Đỗ Quang. Anh sinh năm 1976, từng làm những phim ngắn dàn dựng nhiều kỹ xảo như Lệ phí cascadeur, Anh hùng... Tháng 4/2012, anh được nhiều người biết đến khi chuyển thể truyện cổ tích Thạch Sanh thành tác phẩm điện ảnh dùng hiệu ứng 3D.


Tuy nhiên, Hải Âu lại khiến gia đình và người thân vô cùng sốc khi phải đón nhận sự ra đi của anh vào lúc 14h30 phút ngày 7/3. Được biết, trước đó vào trưa ngày 7/3, anh đến làm việc cùng anh em kỹ thuật tại phòng dựng hình như mọi ngày thì đột nhiên thấy mệt mỏi và buồn ngủ. Anh vừa nằm xuống thì vợ phát hiện người anh rất lạnh nên đã đưa vào bệnh viện. Sau 2 tiếng đồng hồ được các bác sĩ cứu chữa, nhưng không thành, anh qua đời do đột quỵ.

Ở tuổi 37, Đỗ Quang Hải Âu ra đi để lại người vợ trẻ cùng 2 con gái (6 tuổi và 2 tuổi). Đồng thời, rất nhiều đồng nghiệp trong giới cũng bàng hoàng và xót xa khi nhận được hung tin.

Tang lễ của đạo diễn Hải Âu được tổ chức tại tư gia ở cư xá Lữ Gia, quận 11, TP HCM vào sáng 11/3. Sau đó linh cữu của anh được mang đến giáo xứ Tân Phước để thực hiện tang lễ theo nghi thức Thiên chúa giáo và hỏa táng tại Bình Hưng Hòa.


NSƯT Hồ Kiểng (1926 – 3/4/2013)

NSƯT Hồ Kiểng sinh năm 1926 tại Bến Tre, là một diễn viên điện ảnh nổi tiếng tại Việt Nam. Ông đạt Kỷ lục Việt Nam cho danh hiệu Người đóng vai phụ nhiều nhất Việt Nam. Ông đã đóng 208 phim, 304 vở kịch trên đài phát thanh, 48 vở kịch nói, 12 tuồng cải lương, vẽ 6 phim hoạt hình.

Năm 1997, Hồ Kiểng được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú. Năm 2006, Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công nhận ông là "Nghệ sĩ đóng nhiều vai phụ trong nhiều bộ phim Việt Nam nhất".

Một số bộ phim nghệ sĩ Hồ Kiểng tham gia tạo ấn tượng cho người xem như: Đất phương Nam, Người đẹp Tây Đô, Cát bụi hè đường, Rừng xà nu, Hòn Đất, Ván bài lật ngửa, Mùa hè lạnh.


NSƯT Hồ Kiểng từ trần lúc 16h ngày 3/4 do tuổi cao sức yếu. Trước đó, ông vốn có tiền sử về bệnh tim. Và ông sống với quả tim nhân tạo nhiều năm nay. Mỗi khi trái gió trở trời, ông thường lên cơn đau.

Dù là một NSƯT nhưng ông lại có một cuộc sống khá vất vả. Ông sống đời tạm bợ trong một ngôi nhà nguyên là nơi chứa máy phát điện ở đường Cao Thắng, Quận 3, TP.HCM. Một điều ít ai biết là NSƯT Hồ Kiểng có đến 60 năm tuổi Đảng.

Và 11h trưa ngày 6/4, lễ di quan NSƯT Hồ Kiểng đã được diễn ra tại Nhà Tang lễ Thành phố. Đến viếng lần cuối và tiễn đưa ông già Nam bộ của điện ảnh Việt về nơi an nghỉ cuối cùng có những người bạn già vốn có nhiều nghĩa tình với Hồ Kiểng.


Nghệ sĩ Văn Hiệp (1942 – 9/4/2013)

Nghệ sĩ Văn Hiệp, tên đầy đủ là Nguyễn Văn Hiệp, quê ở Thanh Trì, Hà Nội. Ông sinh năm 1942 và là một diễn viên “gạo cội” của điện ảnh Việt Nam. Ông nổi tiếng với vai “trưởng thôn” trong các vai diễn của đài truyền hình Việt Nam.


Ông mất vào ngày 9/4/2013 do bệnh ung thư và hưởng thọ 71 tuổi. Sự ra đi của “trưởng thôn” Văn Hiệp là một mất mát không nhỏ của nghệ thuật Việt Nam và những người yêu quý ông.

Trên phim ảnh, ông thường “đóng đinh” với những dạng vai nông dân chất phác, hiền lành, thật thà và tốt bụng... Hầu hết các nghệ sĩ khi làm việc với ông đều đồng ý "Văn Hiệp là nghệ sĩ của nhân dân" khi hàng ngày ông vẫn lặng lẽ đóng góp cho nền điện ảnh Việt Nam những vai diễn để đời. Dù đóng bất kỳ vai nào, cái duyên hài hước trong ông cũng khiến cho vai diễn bừng lên sự sinh động và dí dỏm. Trong sự nghiệp diễn viên 40 năm của mình, ông tham gia vào nhiều tác phẩm kịch, phim truyện.

Và lễ viếng và lễ truy điệu cố nghệ sĩ Văn Hiệp diễn ra vào sáng ngày 11/4 tại Nhà tang lễ Bộ Quốc Phòng (Hà Nội). Rất đông bạn bè nghệ sĩ đã tới tiễn đưa người nghệ sĩ của nhân dân. Tất cả đều vô cùng xúc động và nghẹn ngào, không ai cầm nổi nước mắt khi đi vòng qua linh cữu lần cuối.