Sở GD-ĐT TP HCM phản hồi về đề thi Toán tuyển sinh lớp 10 có sai sót

Trưa 9-6, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM đã có phản hồi xung quanh ý kiến cho rằng nội dung bài 5 của đề thi môn Toán kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2023 - 2024 tại TP HCM có sai sót về kiến thức Vật lý.

Ông Hồ Tấn Minh, Chánh văn phòng Sở GD-ĐT TP HCM, cho biết Sở GD-ĐT TP HCM đã nhận được ý kiến phản ánh cho rằng nội dung bài 5 của đề thi môn Toán Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2023 - 2024 tại TP có sai sót về kiến thức Vật lý. Sở GD-ĐT TP phản hồi như sau:

Bài toán đưa ra nội dung liên quan hiện tượng thực tế là quá trình đun để làm sôi nước trong một ấm điện (đồ gia dụng thường được sử dụng trong gia đình). Quá trình khảo sát này chỉ là một giai đoạn ngắn của quá trình đun sôi nước; thời điểm bắt đầu khảo sát (t = 0) không phải là thời điểm bắt đầu quá trình đun nước.

Với các dữ kiện khảo sát được trong quá trình này, về mặt toán học có thể được mô tả như hình vẽ và bằng một hàm số mà học sinh đã được học trong chương trình. Do vậy, bằng các kiến thức và năng lực toán học (hàm số bậc nhất, đồ thị hàm số bậc nhất, điểm thuộc đồ thị, hệ phương trình bậc nhất hai ẩn, tính toán,…) học sinh có thể giải quyết được các yêu cầu do đề bài đặt ra. ​

Đồng thời, "Theo qui định và hướng dẫn chấm thi, các trường hợp học sinh có lời giải khác với hướng dẫn chấm nhưng hợp lý đều được xem xét và đánh giá. Sở trân trọng ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, cơ quan báo chí" - ông Minh khẳng định.

Thí sinh TP HCM trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 ngày 6 và 7 vừa qua. Ảnh: Tấn Thạnh

Trước đó, trên các diễn đàn khoa học, một số ý kiến cho rằng bài 5 trong đề thi Toán Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 ngày 6 và 7 vừa qua có sai sót về kiến thức Vật lý. Theo các ý kiến này, đề cho công suất P cùng với đơn vị đi kèm là W thì các hệ số a,b trong công thức P=at + b phải có đơn vị tương ứng là W/s và W. Nếu đáp án hoặc lời giải của học sinh chỉ cho số, mà thiếu đơn vị là không đúng. Nếu hiểu là tìm thời gian t tính từ t= 0 để P (t) = 105W thì dữ kiện "đun sôi nước" là gây hiểu lầm, không liên quan đến bài toán.

Nếu vẫn giữ cách hiểu là tìm thời gian để đun sôi nước với công suất 105W thì nảy sinh ra nhiều rắc rối. Giả sử đun m (kg) nước từ T1 (độ C) lên T2 (độ C), nhiệt dung riêng C (J/kgC) thì nhiệt lượng cần là Q = m.c (T2-T1).

Đề viết đun sôi nước với công suất cố định là gây hiểu lầm, vì thiếu các dữ kiện nhiệt độ bắt đầu, khối lượng nước, nhiệt dung riêng của nước. Hơn nữa, giải theo hướng này thì không liên quan gì đến hàm P (t) đã cho, mà chỉ áp dụng tính công W = P.t = 105 .t và giải phương trình Q = W và tìm ẩn t.

Bởi vì công suất P (t) thay đổi theo thời gian t, nên công cần thực hiện là W = tích phân [P (t’) dt’] từ t’ = 0 đến t’ = t (thời gian cần tìm) và giải Q = W tìm ẩn t. Hiểu theo cách này thì kiến thức tích phân nằm ngoài chương trình và dữ kiện 105 W trở nên mơ hồ.