Qatar lưu giữ những tấm gương hiện hữu trên sa mạc trong không gian nghệ thuật sắp đặt

Các tác phẩm điêu khắc nguyên khối khổng lồ do nghệ sĩ người Mỹ Richard Serra lắp đặt. Điển hình là khối đá và thực vật sa mạc nằm rải rác ở cảnh quan xa xôi nhường chỗ cho một cụm cấu trúc xoắn ấn tượng.

Eliasson cho biết công việc của ông nhằm giúp con người thoát khỏi nhận thức tiêu chuẩn về thời gian. Ảnh: Dimitris Sideridis

Những chiếc nhẫn vòng đứng và tấm gương bạc là tác phẩm của Olafur Eliasson, một nghệ sĩ người Đan Mạch gốc Iceland nổi tiếng với việc khám phá mối liên hệ sâu xa giữa con người với thiên nhiên.

Với tiêu đề "Những cái bóng du hành trên biển trong ngày", tác phẩm nghệ thuật sắp đặt được xây dựng vào năm 2022 ở phía tây bắc Qatar. Tác phẩm bao gồm 20 mái che hình tròn lớn, ba vòng đơn và hai vòng đôi được đặt theo các trục của mô hình đối xứng.

Khi nhìn gần, những hình dạng hình học vừa hùng vĩ vừa hài hòa với đường chân trời vô tận. Trần gương pha trộn ranh giới giữa mặt đất đầy cát và bầu trời rộng lớn một cách tinh nghịch. Trong khi đó, sự tương tác của ánh sáng mặt trời và bóng tối xuyên qua gian hàng cũng tạo nên những bức tranh toàn cảnh thay đổi liên tục.

Ông Eliasson, sống và làm việc ở Copenhagen và Berlin cho biết ông bị thu hút đến góc xa xôi này của Qatar bởi sự tương đồng đáng ngạc nhiên với địa hình quê hương lộng gió của gia đình ở Bắc Đại Tây Dương.

Cảnh quan hấp dẫn

Bất chấp vẻ ngoài của sa mạc cằn cỗi, ông Eliasson cũng bày tỏ sự ngạc nhiên trước những khám phá được thực hiện ở đó.

"Lần đầu tiên đến thăm Qatar, tôi chợt nhận ra rằng không khác gì Iceland. Khi nhìn kỹ hơn, cảnh quan tràn đầy sức sống, tuy nhiên với những người xem thiếu hiểu biết, sa mạc có thể trông trống rỗng, nguyên khối", ông Eliasson cho biết.

Theo ông Eliasson, công việc ghi lại mô hình lặp đi lặp lại của các dòng sông, hang động và nơi trú ẩn dành cho người đi bộ đường dài ở Iceland đã mang đến cho ông một góc nhìn về Qatar cũng như quyết định rời xa những tòa nhà chọc trời mới lấp lánh của thủ đô Doha.

Ông Eliasson cho biết các cấu trúc này được thiết kế để thu hút mọi người và khuyến khích họ chiêm ngưỡng môi trường xung quanh. Ảnh: Dimitris Sideridis

"Tôi cảm thấy rất bị cuốn hút bởi cảnh quan Qatar và thường nhìn đất nước này qua nhiều lăng kính khác nhau: lịch sử môi trường và địa chất của vùng đất. Tôi đã bị mê hoặc trong sự tương phản này", ông nói.

Mặc dù vị trí này không có các địa danh lịch sử hay đặc điểm địa hình quan trọng như núi nhưng những tác phẩm nghệ thuật sắp đặt này có thể giúp thay đổi nhận thức của du khách về điểm đến.

"Tác phẩm nghệ thuật sắp đặt là những tấm gương và cấu trúc định sẵn để mời gọi du khách trở lại chiêm ngưỡng phong cảnh thêm một lần nữa", ông Eliasson nói.

Ông Eliasson nói thêm rằng các cấu trúc được thiết kế để thu hút sự chú ý của mọi người, khả năng tương tác với công trình sắp đặt và khuyến khích du khách chiêm ngưỡng thêm quang cảnh xung quanh.

"Từ xa, có thể thấy mặt dưới phản chiếu các cụm nơi trú ẩn hình tròn và các vòng đứng tự do lung linh ở phía chân trời. Đến gần, bạn sẽ thấy ánh sáng phản chiếu trong gương và cuốn hút bởi những vòng tròn. Điều này giúp nhìn thấy cảnh quan môi trường xung quanh trong mọi hướng, giống như đang đứng giữa các công trình kiến trúc. Những tấm gương phản chiếu vùng đất bên dưới và cũng phản chiếu chính bạn trong khung cảnh này. Bạn bị mê hoặc bởi điều đó, có thể nói như vậy", ông Eliasson nói thêm.

Và thực tế

Ông Eliasson khuyên du khách nên vẫy chân hoặc cánh tay khi ở dưới gương để nâng cao trải nghiệm khi đến đây.

"Đó là một kiểu kiểm tra thực tế về mối liên hệ giữa con người với mặt đất. Chuyển động của cơ thể, khuếch đại cảm giác hiện diện của con người trong khi các cấu trúc uốn cong có thể biến mất vào môi trường xung quanh, phi vật chất hóa và trở thành cảnh quan", Eliasson nói.

Những tác phẩm nghệ thuật sắp đặt sẽ tạo ra cảm giác thời gian trôi qua và tách rời khỏi nhận thức tiêu chuẩn của chúng ta về thời gian. Ông hy vọng đó cũng là một cách để khơi dậy trí tưởng tượng - có lẽ là để suy ngẫm về những cách sống khác nhau nhằm giúp giảm bớt cuộc khủng hoảng khí hậu mà theo ông, nghệ thuật sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc giải quyết.

"Không giống như hoạt động vì khí hậu, nghệ thuật thường diễn ra chậm rãi và mạch lạc. Tôi thấy những cái bóng du hành trên biển trong ngày như lời mời gọi suy ngẫm về cách chúng ta có thể xây dựng lại mối quan hệ với hành tinh này; cách chúng ta có thể tạo ra những câu chuyện mới để chuyển đổi sang những cách sống và bảo vệ Trái đất. Diễn biến này mang đến những trải nghiệm cụ thể và không gian để tự suy ngẫm, đồng thời tạo cơ hội chia sẻ trải nghiệm của một người với những người khác trong các cộng đồng và nền văn hóa", ông nhận định./.