Nỗi khổ tuổi 35: Khủng hoảng độ tuổi chưa kịp đi qua thì làn sóng AI đã ập tới, không nắm được "mật mã làm giàu", đời này coi như mãi ì ạch!

01

AI đang trở thành "mật mã làm giàu" của thời đại

Gần đây, tôi xem được một video trên mạng: Một nữ doanh nhân từ Nghĩa Ô, Chiết Giang, đang giới thiệu sản phẩm bằng tiếng Ả Rập trôi chảy. Nhìn kỹ mới phát hiện, video đó do AI tạo ra.

Chủ cửa hàng Phó Giang Yến cho biết, cô đã làm kinh doanh xuyên biên giới hơn 10 năm. Trước đây, cô chủ yếu thu hút khách qua kênh offline, và khi gặp khách nước ngoài, cô chỉ có thể giao tiếp đơn giản bằng tiếng Anh. Nhưng từ khi biết đến DeepSeek, cô đã bắt đầu tận dụng nó để làm video quảng bá.

Trước tiên, dùng DeepSeek tạo nội dung video bằng văn bản. Sau đó, sử dụng ứng dụng AI Vision của Mall Group để quay một đoạn video có khớp khẩu hình. Cuối cùng, chỉ trong 10 phút, cô đã có thể tạo ra video quảng cáo bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau.

Kết quả là nhờ khả năng "thành thạo" nhiều ngoại ngữ, kênh bán hàng của cô mở rộng đáng kể, đơn hàng từ nước ngoài ngày càng tăng, thậm chí hàng hóa còn không đủ để cung cấp.

DeepSeek – "cỗ máy in tiền" mới của dân buôn.

Ở Nghĩa Ô, không chỉ riêng Phó Giang Yến, mà nhiều chủ doanh nghiệp khác cũng đang tận dụng AI để mở rộng thị trường quốc tế.

Kể từ khi DeepSeek bùng nổ, ngày càng có nhiều người tìm cách kiếm tiền từ nó. Dạo một vòng MXH sẽ thấy nhiều người chia sẻ. Ví dụ: Blogger @I DO Lão Từ mở một nhóm chia sẻ cách kiếm tiền từ DeepSeek, thu phí vào nhóm 62 tệ. Chỉ trong một tuần, nhóm đã có hơn 7.900 thành viên, thu nhập gần 400.000 tệ (~1.3 tỷ VNĐ); Blogger @Yapie mất chỉ 2 giờ để dùng DeepSeek sáng tác bài hát "Bảy ngày tình yêu", sau đó bán bản quyền với giá hơn 10.000 tệ (~35 triệu VNĐ); Nhà sáng tạo video AI sử dụng DeepSeek để làm video ngắn chủ đề năm Thìn, chỉ riêng phí quảng bá đã lên đến sáu con số (nhân dân tệ).

Từ ChatGPT bùng nổ vào năm ngoái, đến DeepSeek của năm nay, AI rõ ràng đang trở thành "mật mã làm giàu" của thời đại mới.

02

AI đang tạo ra cơ hội kiếm tiền cho nhiều người, nhưng đồng thời cũng đe dọa công việc của hàng triệu lao động. Gần đây, một số ảnh chụp màn hình từ công ty mẹ của Kans (Shanghai Jahwa), Trung Quốc, đã lan truyền chóng mặt trên mạng. Theo nội dung trong ảnh: 50% nhân sự pháp lý bị cắt giảm, chỉ giữ lại 20% số người biết sử dụng AI; 95% nhân viên chăm sóc khách hàng bị sa thải, chỉ giữ lại 5% có thể dùng AI; 80% nhân viên sáng tạo nội dung bị loại, chỉ giữ lại 20% có thể tận dụng AI, đồng thời một đội ngũ nhỏ phải làm khối lượng công việc gấp 20 lần trước đây.

Cơn bão AI đang tàn phá thị trường lao động, khiến ai cũng lo lắng: Liệu mình có phải người tiếp theo bị thay thế?

Không chỉ vậy:

Estée Lauder mới đây tuyên bố sẽ cắt giảm 5.800-7.000 vị trí, đợt sa thải lớn nhất trong 10 năm qua.

IBM tuyên bố tạm dừng tuyển dụng các vị trí mà AI có thể đảm nhận và có kế hoạch dùng AI thay thế 8.000 nhân viên trong 5 năm tới.

Chúng ta từng nghĩ AI chỉ thay thế các công việc đơn giản, nhưng thực tế, ngay cả nhân sự, sáng tạo, luật sư cũng không thoát khỏi ảnh hưởng.

Tại Thâm Quyến, nhóm 70 nhân viên "công chức AI" đầu tiên phát triển dựa trên DeepSeek đã chính thức đi làm: AI có thể sửa lỗi văn bản chính xác 95%; Rút ngắn thời gian xét duyệt tài liệu tới 90%; Giảm tỷ lệ sai sót xuống dưới 5%.

Điều đáng sợ hơn: AI không cần nghỉ ngơi, không đòi lương, không cần bảo hiểm.

Ngay cả những công việc tưởng chừng ổn định nhất như công chức nhà nước cũng đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Không chỉ vậy, AI MC, AI phát thanh viên, AI biên kịch, AI bác sĩ… đều đang thay thế con người.

Báo cáo từ tập đoàn tài chính hàng đầu thế giới Goldman Sachs từng đưa ra cảnh báo: "Trong 10 năm tới, 300 triệu công việc trên toàn cầu sẽ bị thay thế bởi AI."

Điều mà trước đây tưởng chừng chỉ là viễn cảnh khoa học viễn tưởng, nay đang trở thành hiện thực từng ngày. Khi chúng ta còn đang lo lắng về khủng hoảng tuổi 35, AI đã ập đến như một cơn sóng thần, đe doạ - cuốn trôi tất cả bằng tốc độ không thể cản phá.

03

Gần đây, một người bạn làm quản lý dự án kể cho tôi nghe một câu chuyện: Một buổi tối, anh ta đang đau đầu xử lý yêu cầu sửa đổi từ khách hàng thì đột nhiên nhận được tin nhắn từ một thực tập sinh trong nhóm: "Anh Lý, em dùng DeepSeek dựng xong kiến trúc SaaS khách hàng cần rồi, còn tự động phát hiện ra 5 lỗ hổng bảo mật."

Chưa hết, thực tập sinh này còn nhắn thêm: "Bản phân tích đối thủ cạnh tranh lần trước anh nhắc tới, em huấn luyện một con GPTs, chỉ mất 10 phút là xong 20 trang báo cáo."

Không ngạc nhiên khi chỉ sáu tháng sau, thực tập sinh này được thăng chức lên chuyên gia tư vấn AI cho cả bộ phận.

Gần đây, một công ty quảng cáo lớn công khai mức lương mới:

Nhân sự loại A: Thông thạo AI, dẫn dắt các dự án chiến lược → lương năm 800.000 NDT(~2,8 tỷ VND)

Nhân sự loại B: Sử dụng AI ở mức cơ bản, chủ yếu làm công việc thực thi → lương tối đa 12.000 NDT/tháng (~42 triệu VND)

Nhân sự loại C: Không biết dùng AI → bị đưa vào diện đào thải

Câu hỏi quan trọng nhất lúc này không còn là "Tôi có giỏi không?", mà là "Tôi có biết dùng AI không?"

Giám đốc phòng thí nghiệm AI của MIT, Nicholas Negroponte, đã từng nói: "Tốc độ nâng cấp kỹ năng sẽ quyết định khả năng sinh tồn của bạn trong kỷ nguyên AI."

Tại Trung Quốc, những người nắm vững AI đã bỏ xa đồng nghiệp và vươn lên hàng đầu:

Tại Lujiazui, Thượng Hải, một công ty quỹ đầu tư tuyên bố ưu tiên tuyển dụng các nhà phân tích tài chính biết Python + ChatGPT để khai thác dữ liệu.

Tại Nam Sơn, Thâm Quyến, trong một hội chợ việc làm, vị trí "kỹ sư tối ưu prompt" trở thành công việc hot nhất với mức lương khởi điểm từ 25.000 CNY/tháng (~88 triệu VND).

Tại Hàng Châu, những người biết tinh chỉnh biểu cảm AI livestream đang trở thành nhân sự khan hiếm trong ngành thương mại điện tử.

Thị trường lao động đang thay đổi với tốc độ chóng mặt. Nếu bạn không nắm bắt AI, bạn sẽ sớm bị đào thải. Nếu bạn làm chủ AI, bạn sẽ bước lên đỉnh cao của thời đại. Khoảng cách giữa bạn và AI quyết định bạn đang ở bãi sa thải hay trên đỉnh tháp tiến hóa.

04

Sự trỗi dậy của AI: Cuộc cách mạng công nghiệp và nghề nghiệp đang diễn ra. Khi một người nổi tiếng trên mạng sử dụng AI để tạo ra bản sao kỹ thuật số và phát trực tiếp trên 18 tài khoản, khi một doanh nhân thế hệ 9x huy động được hàng chục triệu nhân dân tệ nhờ mô hình AI, chúng ta phải nhận ra một thực tế: Không có chỗ cho người đứng ngoài, chỉ có chỗ cho những người sẵn sàng tham gia. Làn sóng AI không thể đảo ngược. Nếu không muốn bị đào thải khỏi thị trường lao động, bạn phải học cách thích nghi với quy tắc sinh tồn mới.

1. Tăng cường năng lực cốt lõi của con người

AI giỏi trong việc xử lý dữ liệu và thực hiện nhiệm vụ, nhưng nó không thể thay thế cảm xúc và trí tuệ xã hội độc đáo của con người.

Bộ phim "Na Tra: Ma đồng giáng thế" có một phân cảnh cảm động: Khi Na Tra bị giam cầm trong Thiên Nguyên Đỉnh, mẹ cậu – Dương Phu Nhân – đã ôm chặt lấy đứa con toàn thân đầy gai nhọn, dù máu chảy đầm đìa nhưng vẫn không buông tay. Tình mẫu tử thiêng liêng này khiến nhiều người xúc động rơi nước mắt. Chính những sáng tạo giàu cảm xúc và chiều sâu tâm hồn như thế là thứ AI mãi mãi không thể sao chép hay vượt qua. Vì vậy, chúng ta cần không ngừng rèn luyện những năng lực không thể thay thế của con người:

Sự sáng tạo: khả năng giải quyết vấn đề và tư duy đổi mới

Kỹ năng xã hội: làm việc nhóm, đàm phán, lãnh đạo

Năng lực ra quyết định: xử lý tình huống phức tạp, đánh giá rủi ro

Sự thấu cảm: hiểu sâu sắc nhu cầu khách hàng, người dùng

Tư duy liên ngành: kết hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau

2. Nâng cao khả năng hợp tác với AI

Elon Musk từng nói: "Không phải máy móc sẽ thay thế con người, mà chính những người biết cách sử dụng máy móc sẽ thay thế những người không biết". Thay vì sợ bị AI thay thế, hãy chủ động tận dụng AI để nâng cao giá trị của bản thân.

Nếu bạn là bác sĩ, AI có thể hỗ trợ đưa ra gợi ý chẩn đoán, giúp bạn dành nhiều thời gian hơn để đánh giá các ca bệnh phức tạp và chăm sóc bệnh nhân.

Nếu bạn là lập trình viên, AI có thể kiểm tra lỗi bảo mật và tối ưu mã nguồn, tăng hiệu suất làm việc.

Nếu bạn là giáo viên, AI có thể giúp soạn giáo án, thiết kế hoạt động giảng dạy, giúp bạn tập trung hơn vào việc phát triển học sinh.

Những ai biết khai thác AI như một công cụ hỗ trợ sẽ trở thành nhân tài được săn đón nhất.

3. Không ngừng học hỏi và thích nghi

Trong kỷ nguyên AI, rủi ro lớn nhất không phải là công nghệ, mà là sự cứng nhắc và nỗi sợ hãi thay đổi. Muốn không bị bỏ lại phía sau, bạn phải có tinh thần học hỏi liên tục và đổi mới không ngừng. Hãy nhìn những doanh nhân tiên phong trong ngành công nghệ: Jack Ma đầu tư mạnh vào AI và điện toán đám mây; Lôi Quân, CEO của Xiaomi, ứng dụng AI vào sản phẩm phần cứng thông minh; Nhậm Chính Phi (81 tuổi) vẫn đang học hỏi công nghệ tiên tiến nhất để đưa Huawei tiến xa hơn

Tuổi 40 có thể là khủng hoảng trung niên hoặc là cơ hội đổi đời – tất cả phụ thuộc vào lựa chọn của bạn. AI: Gương soi hay bệ phóng? AI sẽ phơi bày điểm yếu của những ai ngừng tiến bộ, Nhưng cũng có thể đưa bạn lên đỉnh cao, nếu bạn biết nắm bắt cơ hội. Bạn chọn đứng trong vùng nguy hiểm, hay bước lên đỉnh tiến hóa?

05

Cuối cùng, tôi muốn chia sẻ với mọi người một câu nói của nhà sáng lập DeepMind: "AI không phải là đối thủ của con người, mà là tấm gương – phản chiếu những giới hạn của chúng ta, đồng thời mở ra vô hạn khả năng."

Những ai chỉ dựa vào kinh nghiệm cũ, ngừng tiến bộ, sớm muộn cũng sẽ bị đào thải. Chỉ những người chủ động đón nhận sự thay đổi, biết cách tận dụng AI để nâng cao năng lực bản thân, mới có thể nắm giữ tương lai trong tay.