Những quốc gia có tỷ lệ ‘người về hưu nghèo đói’ cao nhất châu Âu

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), ở hầu hết các quốc gia châu Âu, thu nhập trung bình của những người trên 65 tuổi thấp hơn thu nhập của toàn dân. Trong một số trường hợp, thu nhập của người cao tuổi giảm xuống dưới 80% mức trung bình quốc gia, góp phần làm tăng đáng kể tỷ lệ nghèo đói ở những người về hưu.

Tỷ lệ nghèo đói ở người về hưu đo lường tỷ lệ những người ở mức thấp hơn của thang phân phối thu nhập. Cụ thể, tỷ lệ nghèo đói đề cập đến tỷ lệ dân số có thu nhập dưới mức nghèo khổ. Theo OECD, tỷ lệ này được định nghĩa là 50% thu nhập hộ gia đình trung bình của tổng dân số.

Ví dụ, vào năm 2022, thu nhập hộ gia đình khả dụng trung bình ở Pháp (điều chỉnh theo quy mô hộ gia đình) là 26.410 Euro. Điều này có nghĩa, ngưỡng nghèo là 13.205 Euro.

Vào năm 2022, tỷ lệ nghèo đói của người về hưu trên 30 quốc gia châu Âu dao động từ 3,1% ở Iceland đến 37,4% ở Estonia, đo lường tỷ lệ những người trên 65 tuổi có thu nhập dưới một nửa thu nhập hộ gia đình khả dụng trung bình.

Theo nghiên cứu, những người về hưu có xu hướng dễ bị tổn thương về tài chính hơn ở khu vực Đông Âu, đặc biệt là ở các quốc gia Baltic.

Sau Estonia, tỷ lệ người về hưu nghèo đói cao nhất được ghi nhận ở Latvia (33%), Croatia (28,5%) và Litva (24,6%).

Tỷ lệ người về hưu nghèo đói có xu hướng thấp hơn ở Tây Âu và Bắc Âu: Iceland (3,1%), Na Uy (4,1%), Đan Mạch (4,3%) và Phần Lan (5,5%) - là những quốc gia có tỷ lệ thấp nhất. Các quốc gia này được hưởng lợi từ hệ thống phúc lợi mạnh mẽ và các chương trình lương hưu toàn dân.

Tuy nhiên, Thụy Sĩ (19,8%) và Vương quốc Anh (14,9%) nổi bật với tỷ lệ người về hưu nghèo đói tương đối cao.

Trong số năm nền kinh tế lớn nhất châu Âu, Vương quốc Anh có tỷ lệ cao nhất, tiếp theo là Đức (14,1%) và Tây Ban Nha (13,1%). Italy có kết quả tốt hơn một chút ở mức 12%, trong khi Pháp nổi bật với tỷ lệ thấp nhất - chỉ 6%. Nhìn chung, tỷ lệ nghèo đói của phụ nữ về hưu cao hơn nhiều so với nam giới, một phần là do tuổi thọ cao hơn.

(Ảnh minh họa: EM Welch/Rex)

Các yếu tố chính đằng sau tình trạng nghèo đói của người về hưu ở châu Ấu

Andrew Reilly, nhà phân tích lương hưu tại OECD, nói với báo Euronews Business rằng: "Các khoản thanh toán lương hưu thấp là yếu tố chính góp phần gây ra tình trạng nghèo đói của người về hưu. Ngay cả với sự nghiệp làm việc tương đối dài, lương hưu vẫn thấp ở Estonia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Latvia và Lithuania".

Ông Reilly cũng lưu ý rằng những quốc gia này có một số tỷ lệ người về hưu nghèo đói cao nhất, đồng thời cho biết thêm: "Ở các quốc gia vùng Baltic, tỷ lệ nghèo đói cao là kết quả của lương hưu liên quan đến thu nhập thấp và phúc lợi an sinh xã hội tương đối thấp".

Sức mạnh của lương hưu bậc một - còn được gọi là lương hưu nhà nước - có thể làm giảm tỷ lệ nghèo đói trong số những công dân lớn tuổi bằng cách cung cấp thu nhập tối thiểu được đảm bảo.

Nhà phân tích Reilly cho biết: "Những quốc gia có chế độ phúc lợi an sinh xã hội lớn cho người hưởng lương hưu, dù chỉ dành cho những người nghèo nhất hay trả lương cho tất cả mọi người, có xu hướng có mức độ nghèo đói thấp hơn trong nhóm tuổi cao hơn so với số liệu chung của dân số, ví dụ như Đan Mạch, Iceland và Na Uy". Ông nói thêm rằng Latvia và Lithuania có mức phúc lợi an sinh xã hội thấp.

Thu nhập trung bình của những người trên 65 tuổi so với thu nhập của toàn bộ dân số đã thay đổi đáng kể trên khắp châu Âu. Năm 2022, con số này dao động từ 66,3% ở Estonia đến 107% ở Luxembourg. Điều này có nghĩa là ở Estonia, người cao tuổi chỉ nhận được 2/3 thu nhập trung bình quốc gia.

Trong số 29 quốc gia, tỷ lệ thu nhập của những người trên 65 tuổi giảm xuống dưới 80% trong một số trường hợp. Những quốc gia này bao gồm Lithuania (66,5%), Latvia (71,4%), Croatia (73,4%), Bỉ (76,2%), Czech (76,7%), Bulgaria (77,2%) và Thụy Sĩ (79,4%).

Đứng đầu danh sách, Luxembourg dẫn đầu với 107%, tiếp theo là Italy (98,8%), Bồ Đào Nha (97,1%) và Tây Ban Nha (96,7%).

Trong số các nền kinh tế lớn nhất châu Âu, Italy và Tây Ban Nha có tỷ lệ thu nhập của người cao tuổi cao nhất, theo sát là Pháp với 94,3%. Vương quốc Anh đứng thấp hơn với 82,1%. Mặc dù tỷ lệ người về hưu nghèo đói ở Đức cao, tỷ lệ thu nhập của người cao tuổi ở đó vẫn đạt 90%.

Ví dụ, vào năm 2022, thu nhập hộ gia đình khả dụng trung bình ở Pháp - được điều chỉnh theo quy mô hộ gia đình - là 30.500 Euro. Những người trên 65 tuổi nhận được trung bình 28.750 Euro.

Tỷ lệ này có thể thay đổi đáng kể theo từng năm ở một số quốc gia. Ví dụ, ở Thổ Nhĩ Kỳ, tỷ lệ này là 97,3% vào năm 2019. Sau đó, tỷ lệ này tăng lên 103% vào năm 2020 và giảm xuống còn 84,5% vào năm 2022.

Mặt khác, báo cáo Tổng quan về lương hưu năm 2023 của OECD lưu ý rằng: "Những con số này dựa trên dữ liệu thu nhập và sự khác biệt đáng kể giữa các quốc gia về tài sản (nhà ở hoặc các loại tài sản khác) mà người cao tuổi nắm giữ có thể không được phản ánh trong tỷ lệ nghèo đói về thu nhập".