Ngày 13/10, thông tin từ Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM (Phòng Cảnh sát kinh tế) cho biết, vừa ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và Lệnh bắt tạm giam đối với Võ Thị Ngọc Ngân (biệt danh “Ngân 98”) – điều hành Công ty TNHH TM-DV ZuBu và Hộ kinh doanh ZuBu shop – về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm” theo Điều 193 Bộ luật Hình sự.
Võ Thị Ngọc Ngân (biệt danh “Ngân 98”)
Trao đổi với PV, dưới góc độ pháp lý, Ts. Ls. Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư Hà Nội) cho rằng, nếu quá trình tố tụng mà cơ quan tiến hành tố tụng có đủ căn cứ chứng minh Võ Thị Ngọc Ngân (Ngân98) có hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm thì bị can sẽ phải đối mặt với hình phạt có thể tới 20 năm tù hoặc tù chung thân.
Luật sư Cường cho biết, theo quy định của pháp luật thì hành vi sản xuất, buôn bán thực phẩm có sự quản lý của nhà nước, người thực hiện hoạt động sản xuất, buôn bán hàng hóa là thực phẩm phải tuân thủ các quy định của pháp luật để đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm là các chất, các loại hàng hóa có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người, bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân nếu như doanh nghiệp cá nhân vi phạm đạo đức kinh doanh, vi phạm quy định về sản xuất, buôn bán hàng hóa là lương thực, thực phẩm.
Thông tin bước đầu cho thấy bị can không thừa nhận hành vi phạm tội, tuy nhiên với các tài liệu chứng cứ thu thập được về nguồn gốc hàng hóa, về nội dung quảng cáo, về hoạt động bán hàng và đặc biệt là truy xuất dòng tiền thì cơ quan điều tra cho rằng có đủ căn cứ để khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với người mẫu, diễn viên, DJ này để xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo quy định của pháp luật thì người phạm tội không có nghĩa vụ phải thừa nhận mình có tội, không có nghĩa vụ phải đưa ra lời khai để chống lại mình. Hành vi vi phạm pháp luật sẽ được cơ quan tiến hành tố tụng có trách nhiệm chứng minh bằng chứng cứ, nếu đủ căn cứ để buộc tội mà người phạm tội không thừa nhận, không thành khẩn thì không được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là thành khẩn khai báo nhưng không phải là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.
Bộ luật tố tụng hình sự cũng quy định lời khai nhận tội không phải là căn cứ duy nhất để kết tội, để có căn cứ để buộc tội thì cơ quan tiến hành tố tụng không chỉ căn cứ vào lời khai nhận tội mà còn căn cứ vào các tài liệu chứng cứ khác.
Người khai nhận tội chỉ được coi là căn cứ buộc tội nếu phù hợp với tài liệu chứng cứ khác. Bởi vậy trong vụ án này, lời khai nhận tội của bị can không phải là yếu tố quan trọng để chứng minh tội phạm.
Võ Thị Ngọc Ngân (biệt danh “Ngân 98”) cùng sản phẩm
Người mua các sản phẩm hàng hóa là hàng giả có quyền đề nghị cơ quan điều tra làm rõ những thiệt hại
Ông Cường phân tích thêm, đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm thì cơ quan tiến hành tố tụng cần thu thập các tài liệu chứng cứ để chứng minh hàng hóa đó là loại hàng hóa gì, sản xuất ở đâu, thành phần các chất để cấu thành sản phẩm là gì, quy trình sản xuất, bảo quản, gia công, đóng gói, vận chuyển, lưu kho, quảng cáo và bán hàng, quản lý sau bán hàng được thực hiện như thế nào.
Tất cả các quy trình từ sản xuất, vận chuyển đến tiếp thị quảng cáo, bán hàng được thực hiện có tuân thủ các quy định của pháp luật hay không.
Đặc biệt đối với hàng hóa là thực phẩm thì có đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm hay không, khi bán ra thị trường có đảm bảo chất lượng so với công bố sản phẩm hay không.
Trong trường hợp là hàng tặng kèm thì cũng phải tuân thủ các tiêu chuẩn về điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm. Các hàng tặng kèm nhưng được tính theo combo và tính giá tổng thì vẫn được xác định là hàng hóa bán trọn gói, theo gói liệu trình đã có sự thoả thuận với khách hàng trước đó.
Bởi vậy, vấn đề đầu tiên là cơ quan tiến hành tố tụng sẽ làm rõ đặc điểm của từng loại hàng hóa được xác định là có vi phạm, thành phần các chất dinh dưỡng, các chất tạo thành sản phẩm trên cơ sở kết luận giám định của cơ quan có chuyên môn. Trên cơ sở đó đánh giá với các quy định của pháp luật về hàng giả, nếu kết quả xác minh, kết luận giám định xác định định đây là hàng giả thì có đủ căn cứ để khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm theo quy định tại điều 193 bộ luật hình sự.
Cơ quan điều tra sẽ làm rõ ngoài bị can đã bị khởi tố thì hoạt động sản xuất, buôn bán hàng hóa được thực hiện như thế nào, có những ai tham gia vào quy trình này và nhận thức, ý chí của những người này như thế nào, có dấu hiệu đồng phạm hay không để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp có căn cứ cho thấy ngoài bị can đã bị khởi tố, còn có những người khác thực hiện hành vi sản xuất buôn bán hàng giả với vai trò là người giúp sức thì sẽ tiếp tục khởi tố bị can để xử lý đối với những người này theo quy định của pháp luật.
Theo luật sư, ngoài hành vi sản xuất buôn bán hàng giả là thực phẩm thì cơ quan điều tra cũng sẽ mở rộng điều tra vụ án để làm rõ hoạt động kê khai nộp thuế, quy trình về kế toán được thực hiện như thế nào, có hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh hay không để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.
Thông thường những vụ án về sản xuất buôn bán hàng giả thì có thể không chỉ xử lý với một người, thường sẽ xử lý đối với nhiều người bởi hoạt động sản xuất buôn bán hàng giả Với số lượng lớn như vậy thì một người không thể thực hiện được.
Ngoài ra các hoạt động khác kéo theo như trốn thuế, rửa tiền cũng có thể xảy ra nên cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ các hành vi sai phạm khác có liên quan (nếu có) để xử lý theo quy định của pháp luật.
Trong các vụ án liên quan đến vi phạm về quản lý kinh tế thì ngoài hình phạt nghiêm khắc có thể tới 20 năm hoặc tù chung thân thì cơ quan tố tụng có thể làm rõ tài sản của người vi phạm để tòa án xem xét áp dụng hình phạt bổ sung có thể là phạt tiền, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản .
Đối với hành vi sản xuất buôn bán hàng giả là thực phẩm thì còn có thể có hành vi lừa dối người tiêu dùng. Bởi vậy những người mua các sản phẩm hàng hóa là hàng giả có quyền đề nghị cơ quan điều tra làm rõ những thiệt hại của họ để buộc bị can, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả và có thể xem xét khởi tố về tội lừa dối người tiêu dùng để đảm bảo quyền lợi cho những người bị hại.
Những người đã mua những sản phẩm được coi là hàng giả thì có quyền cung cấp thông tin và chứng cứ để cơ quan điều tra đưa họ tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi liên quan hoặc là người bị hại trong vụ án hành xử.
Trường hợp xác định là họ bị lừa dối, bị mất tiền thì có quyền đưa ra yêu cầu bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả để đòi lại số tiền đã bỏ ra mua hàng hóa và yêu cầu bồi thường thiệt hại với những thiệt hại thực tế đã phát sinh (nếu có).
"Đây là vụ án phức tạp, không chỉ liên quan đến người nổi tiếng trên mạng xã hội mà còn liên quan đến nhiều tổ chức cá nhân có liên quan, bởi vậy cơ quan tiến hành tố tụng sẽ thận trọng xem xét đánh giá để xác định bản chất của vụ án, xác định hành vi vai trò của các tổ chức cá nhân có liên quan để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.", luật sư Đặng Văn Cường phân tích.