Những ngày gần đây, trên các tuyến phố Trúc Bạch, Hàng Than không khó để bắt gặp hình ảnh các cửa hàng kinh doanh dán logo mặt cười cùng dòng chữ "Free Restroom" (sảng khoái hơn ở nhà).
"Free Restroom" là hình thức xã hội hóa nhà vệ sinh công cộng trên nhiều tuyến phố kinh doanh ẩm thực. Tạo điều kiện cho người đi đường và khách du lịch có thể sử dụng nhà vệ sinh tiện lợi, miễn phí.
Những chiếc logo mặt cười với dòng chữ "Free Restroom" dễ dàng được thấy tại các cửa hàng phố Trúc Bạch, Hàng Than
Là một trong những người tiên phong tham gia mô hình này, bà Đào Thị Nga (63 tuổi), chủ một quán cà phê trên phố Trúc Bạch, chia sẻ: "Ngay khi được UBND phường Trúc Bạch phổ biến về kế hoạch này, tôi đã đồng ý ngay mà không cần suy nghĩ. Đây là một ý tưởng rất nhân văn và thiết thực, đặc biệt ở những khu vực có đông khách du lịch nhưng lại thiếu nhà vệ sinh công cộng."
Bà Đào Thị Nga - chủ quán cà phê số 111 phố Trúc Bạch
Bà Nga cho hay, khoảng 11 năm trước, khi bắt đầu kinh doanh quán cà phê, bà Nga đã chủ động cho du khách đi vệ sinh nhờ miễn phí. Bà gọi họ là những "vị khách 0 đồng". Ý tưởng này nảy sinh từ những chuyến du lịch nước ngoài khi bà thấy mô hình nhà vệ sinh công cộng đã được áp dụng rộng rãi. "Khi ấy, tôi tự hỏi: Tại sao Việt Nam lại không có những nhà vệ sinh miễn phí như thế này?"
Bà Nga kể, không ít lần bà gặp những vị khách nước ngoài bước vào quán, loay hoay tìm kiếm điều gì đó. Dù không hiểu ngôn ngữ, nhưng chỉ cần nhìn nét mặt họ, bà đã biết họ đang cần gì.
Chỉ cần thấy logo mặt cười "Free Restroom" màu xanh, người dân và du khách đến với Trúc Bạch hoàn toàn yên tâm sử dụng nhà vệ sinh công cộng miễn phí.
"Có lần, một vị khách nước ngoài bước vào, ấp úng hỏi gì đó bằng tiếng Anh. Tôi đoán ngay là họ đang tìm nhà vệ sinh, liền chỉ tay về phía sau và nói 'toilet free'. Họ gật đầu và nói "thank you" rồi ôm bụng chạy vào". Khi đi ra, gương mặt họ lộ rõ vẻ thoái mái và nói "thank you very much".
Hay có du khách nước ngoài vào mua lon bia rồi hỏi nhà vệ sinh ở đâu. Tôi hiểu ý họ mua đồ chỉ muốn được đi vệ sinh nên chỉ cho họ. Rồi tôi dùng ứng dụng dịch "Bạn có thể đi vệ sinh miễn phí mà không cần mua đồ" sang tiếng Anh để họ hiểu. Họ nghe thấy vậy liền cảm ơn rối rít", bà Nga vui vẻ nói.
Để thuận tiện, mỗi khi có du khách nước ngoài muốn đi nhờ vệ sinh, bà lại dơ chiếc điện thoại với dòng chữ "Bạn có thể đi vệ sinh miễn phí mà không cần mua đồ" đã được dịch sang tiếng Anh.
Bà Nga rất vui khi mô hình thí điểm nhà vệ sinh được ra mắt
Bà Nga cho hay, việc cho những "vị khách 0 đồng" đi vệ sinh nhờ đôi khi cũng khiến nhà vệ sinh của quán cà phê gặp nhiều bất cập do một vài vị khách ý thức kém. Nhưng với bà, điều đó không quan trọng bằng việc mang đến sự tiện lợi và thân thiện cho du khách. "Chỉ là một việc nhỏ thôi, nhưng tôi tin rằng, những điều nhỏ bé ấy sẽ góp phần nâng cao trải nghiệm, giúp du khách cảm nhận được sự hiếu khách của người Hà Nội, từ đó yêu mến và quay trở lại".
Chị Lê Ánh Tuyết (43 tuổi) - đại diện cửa hàng số 60 Hàng Than, cho biết trước đó cửa hàng chị đã được UBND phường Trúc Bạch mời lên để phổ biến và lấy ý kiến về việc thí điểm mô hình "Free Restroom".
"Chúng tôi hoàn toản ủng hộ về mô hình thí điểm này. Bởi đây là một mô hình rất thiết thực đối với các du khách", chị Tuyết nói.
Nhiều cửa hàng trên phố Hàng Than dán logo đặc biệt này
Cũng giống như quán của bà Nga, trước khi mô hình này được thí điểm, cửa hàng của chị Tuyết đã tạo điều kiện cho du khách đi vệ sinh nhờ dù không mua đồ. Người phụ nữ cho rằng điều này không chỉ giúp khách có trải nghiệm tốt hơn mà còn góp phần hạn chế tình trạng phóng uế bừa bãi. "Dù đã bắt đầu có các nhà vệ sinh miễn phí nhưng ý thức của mọi người là điều quan trọng nhất," chị nhấn mạnh.
Chị Tuyết bày tỏ: "Vì lợi ích chung, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ mô hình này. Nhưng để duy trì nó lâu dài, mỗi du khách khi sử dụng cũng cần có trách nhiệm giữ gìn vệ sinh, để du khách cũng như cửa hàng đều cảm thấy thoải mái".
Theo một vài hộ kinh doanh chia sẻ, họ hi vọng trong thời gian tới sẽ có thêm nhiều hộ kinh doanh hưởng ứng mô hình này, cùng chung tay xây dựng một môi trường văn minh, sạch đẹp, góp phần xóa bỏ tình trạng phóng uế bừa bãi nơi công cộng. Những hành động nhỏ nhưng ý nghĩa như vậy sẽ giúp Hà Nội trở nên thân thiện hơn trong mắt du khách gần xa.
Logo của cửa hàng số 60 Hàng Than được dán trên cửa gỗ
Trước sự xuất hiện của những nhà vệ sinh miễn phí trên phố, nhiều du khách không khỏi bất ngờ vì điều này. Anh David Miller (35 tuổi), một du khách đến từ Anh, chia sẻ: “Tôi đã từng du lịch nhiều nơi và việc tìm được một nhà vệ sinh công cộng thực sự khá khó khăn. Khi đến Hà Nội, tôi rất bất ngờ khi thấy những cửa hàng treo biển ‘Free Restroom’. Điều này thực sự tiện lợi, nhất là đối với khách du lịch như tôi”.
Anh David hi vọng trong thời gian sắp tới sẽ có nhiều cửa hàng tham gia mô hình này.
Bạn Văn Chí (23 tuổi, quê Quảng Ninh) ra Hà Nội thăm người thân và tiện thể đi tham quan các phố phường Thủ đô. Chàng trai nói: "Mình mới đọc trên báo được thông tin thí điểm mô hình nhà vệ sinh miễn phí, không nghĩ đến đây lại bắt gặp những tấm dán logo đặc biệt này.
Mình thấy đây là mô hình rất hữu ích, thiết thực với tất cả mọi người. Mình hi vọng mô hình này sẽ ngày càng được lan rộng hơn".
"Free Restroon" dựa trên tinh thần tự nguyện của các cơ sở kinh doanh dịch vụ ẩm thực, cơ sở lưu trú... vì vậy các cửa hàng không bắt buộc phải phục vụ những vị khách khiếm nhã
Trao đổi với chúng tôi, một lãnh đạo UBND phường Trúc Bạch cho biết, mô hình "Free Restroom" được triển khai thí điểm trên hàng loạt tuyến phố kinh doanh ẩm thực, ăn uống... tạo điều kiện cho người đi đường và khách du lịch có thể sử dụng nhà vệ sinh tiện lợi, miễn phí.
Chỉ cần thấy logo mặt cười "Free Restroom" màu xanh, người dân và du khách đến với Trúc Bạch hoàn toàn yên tâm sử dụng nhà vệ sinh công cộng miễn phí.
Cũng theo vị lãnh đạo trên, trước khi thực hiện thí điểm mô hình này, đơn vị đã tổ chức buổi đối thoại trao đổi và mời các hộ kinh doanh trên địa bàn để lấy ý kiến dân chủ, công khai. Qua đối thoại trao đổi, nhiều hộ kinh doanh đồng tình, nhất trí cao. Hiện, có khoảng 20 cơ sở tham gia thí điểm.
Theo đó, trong thời gian thí điểm, phường Trúc Bạch đã thành lập tổ công tác tuyên truyền, vận động các khách sạn, nhà hàng, cơ sở lưu trú các hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống, quán cafe trên địa bàn phường hưởng ứng, tham gia mô hình "Free Restroon".
"Sảng khoái hơn ở nhà dựa trên tinh thần tự nguyện của các cơ sở kinh doanh dịch vụ ẩm thực, cơ sở lưu trú... vì vậy các cửa hàng không bắt buộc phải phục vụ những vị khách khiếm nhã", vị lãnh đạo cho hay.