Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít

Bích Diệp, Theo Trí Thức Trẻ 01:26 09/02/2017

Phi Anh đã đánh đổi rất nhiều thứ để theo đuổi cuộc chơi nhạc kịch này, và cậu đã thành công. Đó không phải là một hành trình dễ dàng.

Những ngày vừa qua, người ta nhắc nhiều đến vở nhạc kịch "Đêm hè sau cuối" của đạo diễn trẻ Nguyễn Phi Phi Anh. Một vở diễn thành công với những đêm diễn kín chỗ, và sau đó là những dòng status cảm nhận chất đầy sự thán phục về Phi Anh và ekip được chia sẻ dày đặc trên Facebook. Tôi có nhận được lời mời đến xem "Đêm hè sau cuối". Mỗi lần chị quản lý của Phi Anh gọi điện cho tôi, là một lần chị nhắn nhủ: "Nhất định phải đến xem em nhé, vé đã hết sạch rồi". 

Sức hút của "Đêm hè sau cuối" không đến từ những chiến dịch PR rầm rộ, bản thân lời truyền miệng từ những người đã xem vở diễn từ những năm trước, và sự tin tưởng của khán giả yêu nghệ thuật vào Phi Anh - là đủ để kéo người ta đến rạp, trải nghiệm mô hình nghệ thuật vẫn còn mới mẻ ở Việt Nam này.

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 1.

Tôi thật sự tò mò về Phi Anh, sau khi nhìn thấy thành công vượt ngoài sức tưởng tượng của "Đêm hè sau cuối". Vẫn luôn biết rằng khán giả trẻ Việt Nam khao khát tiếp cận và trải nghiệm nghệ thuật thế nào, nhưng cách Phi Anh đưa nhạc kịch đến với khán giả - nó không có chút gì cao siêu, hàn lâm, và bản thân người đến xem cũng tận hưởng nó bằng một sự thích thú và say mê, chứ không phải gồng mình cố cảm nhận. Điều đó càng khiến tôi tin tưởng vào sự thú vị của Phi Anh, và bằng cách nào đó, khi nhìn thấy Phi Anh đứng trong khán phòng của L’escape trong buổi tập của ekip, tôi thật sự cảm nhận được tinh thần rất quyết liệt của chàng trai trẻ gầy gò và nhỏ xíu này. Đã làm, là phải làm bằng được, và phải làm hay.

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 2.

Phi Anh đã đánh đổi rất nhiều thứ để theo đuổi cuộc chơi nhạc kịch này, và cậu đã thành công. Đó không phải là một hành trình dễ dàng. 

Thậm chí ngay cả những đêm diễn kín đặc khán giả, hay những dự án nhận được sự quan tâm lớn từ truyền thông - Tất cả những điều ấy cũng không khiến hành trình của Phi Anh với nhạc kịch trở nên dễ dàng hơn. Nhưng vì niềm đam mê với sân khấu nhạc kịch ấy, và một khát khao rất riêng là mang đến thêm những màu sắc văn hoá mới đến cho người trẻ Việt, Phi Anh vẫn kiên trì tiến về phía trước. Và tôi tin rằng, câu chuyện của Phi Anh, sẽ là một niềm cảm hứng tuyệt vời cho những người trẻ đang muốn dấn thân vào những con đường khó, những lựa chọn không dễ dàng.

 Tay ngang đi làm nhạc kịch, lỗ vài chục/ vài trăm triệu vẫn thấy… tự hào

Trái với suy nghĩ của nhiều người, Phi Anh không phải là con nhà nòi nghệ thuật. Cấp 2 và cấp 3 học ở Hà Nội - Amsterdam, sau đó đi du học Singapore từ năm lớp 10. Từ ngày nhỏ, Phi Anh đã rất thích vẽ và chỉ khi đi học ở Sing - được học vẽ như một môn học có chỗ đứng riêng chứ không chỉ là một môn thủ công - Phi Anh mới dần cảm nhận được sự quan tâm đặc biệt của mình cho nghệ thuật. Trong suốt thời gian này, Phi Anh đã dắt túi 18 tác phẩm, và thậm chí 1 tác phẩm đã được trưng bày tại Viện bảo tàng mỹ thuật Singapore trong suốt 1 tuần. 

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 3.

"Sau đó thì tôi có tham gia đội kịch, rồi diễn ở các hoạt động trong trường. Cá nhân tôi thì tôi rất thích làm phim nữa, thế là tôi quyết định sang Mỹ học làm phim, làm kịch. Cứ thế mà đi học thôi". Phi Anh thật thà chia sẻ về con đường chạm ngõ với nhạc kịch của mình. Nghe thì rất đơn giản, nhưng thật ra, quãng thời gian này cũng đầy những trải nghiệm và thành tích mà Phi Anh đã khiêm tốn… tóm tắt lại. Ở Singapore, Phi Anh là tổng đạo diễn, viết kịch bản cho Geek Show tại trường mình theo học. Thậm chí, chương trình này đã được hiệu trưởng đánh giá là tốt nhất trong lịch sử trường. Việc sang Mỹ theo học ngành đạo diễn điện ảnh cũng là nhờ những thành tích ấn tượng trong thời gian học cấp 3 mà Phi Anh đã nhận được học bổng toàn phần của Đại học Hampshire.

Ý tưởng về "Góc phố danh vọng" và chuỗi nhạc kịch mà Phi Anh theo đuổi đến tận bây giờ - bắt đầu được thành hình từ năm 2012, khi Phi Anh vừa hoàn thành xong năm thứ nhất Đại học ở Mỹ. Từ một ý tưởng rất nhỏ loé lên, cho đến khi quyết định làm, Phi Anh vẫn nghĩ nó sẽ chỉ là một cái gì đấy… nhỏ nhỏ, vừa tầm, vui vui. "Lúc ấy mình nghĩ ra một câu chuyện rất vu vơ vớ vẩn thôi. Nhưng cũng biết là muốn làm được thì rất khó, phải tuyển diễn viên rồi đủ thứ liên quan nữa. Nhưng mình vẫn làm và kêu gọi người làm cùng". Thế rồi mọi thứ cứ lớn dần, từ quy mô người tham gia cho đến địa điểm, vở kịch nho nhỏ đã không còn… nhỏ nữa. "Chẳng lẽ mình gọi cả một đội ngũ đông rồi, mà mình lại cư xử như một đội nhỏ thì không được. Thế là mình phải làm việc với một thái độ vô cùng nghiêm khắc và cầu toàn. Và cuối cùng thì lại ra một sản phẩm được mọi người rất hưởng ứng và không còn nhỏ như mình nghĩ nữa".

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 4.

Ngay cả việc lựa chọn nhạc kịch chứ không phải kịch nói của Phi Anh cũng là một lý do có phần "ngông nghênh" của anh chàng này. "Kịch nói chán chết". Phi Anh phẩy tay. "Thật ra tôi không quan tâm đến thể loại, mà là chất lượng. Tôi nghĩ là cái chương trình này cần phải hấp dẫn, các bài hát phải thật hay từ đầu đến cuối. Lúc nào không hát thì lời thoại phải rất buồn cười, không thì câu chuyện phải đủ hay để người ta chịu ngồi xem hết".

Cuộc phiêu lưu của Phi Anh với nhạc kịch mang đầy sự mạo hiểm của những điều mới mẻ và cả những lần đầu tiên. Phi Anh không có danh tiếng ở Việt Nam khi đó, và một vở nhạc kịch do một ekip trẻ - bởi một người trẻ "cầm trịch" cũng không phải là một cái mác quá hút khách đến rạp. Thậm chí, khó khăn đến từ chính ekip của Phi Anh, khi bản thân các thành viên cũng không phải là những người được đào tạo bài bản, cũng như đều có những đời sống riêng mà nhạc kịch chỉ là một cuộc dạo chơi mang tính trải nghiệm với họ.

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 5.

Chưa kể, việc dung hoà giữa tính cách riêng của người nghệ sĩ và khẩu vị chung của khán giả cũng là một bài toán khó – nhất là với một biên kịch/ đạo diễn mới vào nghề như Phi Anh. Cậu thậm chí gặp phải vấn đề này ngay ở lần thứ N dựng vở của mình. "Mới hôm qua thôi". Phi Anh nhún vai. "Chúng tôi diễn thử cho một nhóm khán giả nhỏ là người thân và rất buồn khi nhận ra là: Ở trong phòng tập thì cười với nhau. Còn ra khán giả lại không cười, hoặc cười vì những thứ mình không ngờ đến". Cá tính riêng của nhóm bộc lộ rõ đến mức, có những câu đùa mà chỉ những người ở trong nhóm mới hiểu và thậm chí họ còn chẳng nhận ra điều đó. 

Nhưng, Phi Anh – bằng một sự tin tưởng và say mê với chính những gì mình đang làm – đã chấp nhận những rủi ro có thể thấy được để đổ dồn hết vào cuộc phiêu lưu này. Phi Anh kiên nhẫn làm việc với từng diễn viên để có thể kết nối họ một cách trọn vẹn nhất với tinh thần vở diễn. Cùng ekip ngồi lại để cân bằng tính thị trường cho kịch bản, sao cho khi công diễn – vở kịch phải là thứ mà ai cũng xem và cười được. Nhưng, trên hết, tôi vẫn dành cho Phi Anh một câu hỏi tò mò nhất định về vấn đề… kinh tế.

Và sự thật là, Phi Anh đã lỗ. Khi thấy tôi ngạc nhiên về điều này, Phi Anh phẩy tay. "Nhưng con số nhỏ thôi, vài chục triệu, có lần thì vài trăm triệu". Tôi – dĩ nhiên – vẫn không thể ngừng tròn mắt. "Vì sao lại gọi là nhỏ? Có những dự án nghệ thuật, tôi thấy người ta lỗ vài tỉ rồi. Vậy nên, tôi rất tự hào vì mình… lỗ ít như thế". Phi Anh cười tít mắt lại khi so sánh một cách… khập khiễng nhưng dễ thương. 

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 6.

Thật ra, tiền bạc – tôi đi làm bên kia thì có thể kiếm lại được rất nhanh. Tôi không nghĩ đến chuyện đấy lắm. Số tiền ấy bỏ ra để mua được sự yêu thương của mọi người là quá rẻ. Cho đến bây giờ, khi có sự giúp đỡ của nhà tài trợ, tôi đúc kết ra một điều là: Tiền bạc sẽ đến, nếu mình thành tâm làm. Ngay từ đầu, tôi nghĩ cho khán giả rồi làm chương trình hay thì khán giả sẽ hưởng ứng, tôi làm một sản phẩm tâm huyết, chân chính thì sẽ có người ủng hộ".

Tôi sẽ không nói nhiều đến chuyện tiền bạc với Phi Anh nữa, bởi đến lúc này thì tôi biết rằng – đó không phải một vấn đề cậu quá bận tâm. Niềm hạnh phúc của Phi Anh giản dị mà… khó hơn thế nhiều. "Một khán phòng chật cứng người xem và những tràng pháo tay đôm đốp". Phi Anh gật đầu quả quyết sau khi nghĩ rất nhanh về điều gì khiến cậu hạnh phúc. Và tôi tin rằng, cậu đang sống những ngày hạnh phúc nhất trong tuổi trẻ của mình.

"Tuổi trẻ, mình có sức thì dốc hết. Để đến năm 30 tuổi không nghĩ là mình đã chẳng làm được gì vào những năm 20 tuổi"

Một ngày của Phi Anh bắt đầu từ 7 giờ sáng và kéo dài đến 2h… sáng hôm sau, với một khối lượng công việc khổng lồ. "Một ngày tôi nhận ít nhất là 50 cuộc điện thoại. Và từng lời thoại của diễn viên tôi đều phải nhớ". Nhìn vào vẻ ngoài gầy gò của Phi Anh khi kể những lời ấy, tôi thật tình cảm thấy có chút ái ngại. Sao Phi Anh không chọn cho mình một công việc dễ dàng hơn? Phi Anh vốn là một học sinh rất giỏi và hoàn toàn có thể đi một con đường đơn giản, "chính chuyên" hơn là chọn nghệ thuật, và lại còn là… nhạc kịch - vốn là một môn nghệ thuật có tiền lệ rất ít ở Việt Nam.

"Nhưng dễ hơn thì để làm gì?". Phi Anh nhún vai và cười "Thật ra tôi nghĩ thế này, tôi không biết làm thị trường thì tôi có thành công hơn hay không đâu. Có khi còn thất bại ấy". 

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 7.

Phi Anh bộc bạch chân thành, rằng thậm chí cậu chẳng có thời gian để tiêu đống tiền mình kiếm ra nữa. "Tiền tôi tiêu nhiều nhất bây giờ, chắc là tiền ăn cơm hàng cháo chợ ngoài đường hàng ngày". Cậu phì cười thoải mái. "Không có lý do gì để tôi chọn công việc khác cả. Vì hiện tại, đây là cái tôi có khả năng tốt nhất để làm. Nhưng cái khác, tôi không thể phát huy hết khả năng của mình".

Bạn cần phải nhìn cách Phi Anh say mê đứng giữa dàn diễn viên, nhạc công của mình để chỉ đạo. Đó là một nguồn năng lượng say mê, thích thú, một bầu không khí tập trung nhưng hào hứng và phóng khoáng. Nó dễ truyền sang cho người khác sự nhiệt thành, và dường như Phi Anh không mệt mỏi khi sống giữa bầu không khí của phòng tập, của sân khấu. "Điên rồ nhất chính là dự án này, nó đang bào mòn sức khoẻ của tôi". Phi Anh bức xúc chia sẻ, và tôi có thể cảm nhận được điều đó rõ ràng khi thấy đôi mắt buồn ngủ và hai gò má hóp lại của chàng trai ngồi trước mặt mình. Dự án "Đêm hè sau cuối" lần này của Phi Anh được công diễn 35 buổi tất cả, và theo Phi Anh thì đây chính là "điều điên rồ nhất của tôi chính là 35 buổi diễn này. Chưa diễn buổi đầu mà tôi đã thân tàn ma dại thế này rồi". Nghe vậy, tôi nghĩ đến 35 buổi trước mắt của Phi Anh, và tự hỏi, liệu Phi Anh có thể gầy hơn được nữa không khi cậu ấy đã… gầy như một que củi?

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 8.

Nhưng Phi Anh có vẻ như rất hạnh phúc vì đã dốc hết sức khoẻ và tuổi trẻ của mình cho những dự án nhạc kịch đang theo đuổi. Những đêm trắng hay những ngày dành trọn ở phòng tập, dường như với Phi Anh - chính là định nghĩa khác của niềm hạnh phúc. "Cái đặc thù của người làm nghệ thuật là họ rất thích công việc ấy, và thời gian riêng với họ trở nên không cần thiết nữa. Chỉ có những người làm công việc mình không thích lắm, thì một ngày họ mới cần thời gian riêng để giải trí, để vui chơi. Với tôi, đi làm còn vui hơn cả đi chơi ấy". Phi Anh vui vẻ.

"Tuổi trẻ, mình có sức thì mình dốc hết, làm bằng hết cái sức của mình. Nghe hơi bào mòn, nhưng nếu bạn không làm vào những năm 20 tuổi, thì đến những năm 30 tuổi, bạn sẽ nghĩ lại và nhận ra rằng mình đã chẳng làm được gì trong những năm tuổi trẻ. Cứ mỗi năm trôi qua, tôi lại nghĩ về năm trước. Và tôi rất tự hào rằng năm 20, 21, 22 tuổi mình đã làm được những điều tuyệt vời".

Kết

Tôi nghĩ rằng, bằng một cách nào đó, Phi Anh đã thành công. Ở thời điểm hiện tại, Phi Anh chẳng sở hữu xe sang, nhà đẹp hay có một sự nghiệp lẫy lừng với hàng chuỗi cửa hàng hay vị trí ấn tượng trong các công ty hoành tráng. Nhưng Phi Anh rất hạnh phúc. Vì được làm điều mình thích, và những giá trị mình theo đuổi được đón nhận. Hơn hết, Phi Anh đang ở trong những ngày tháng có thể cháy hết mình vì những ước mơ của tuổi trẻ. Và đó mới chính là điều tuyệt vời nhất, ở trên tất cả những giá trị vật chất mà một người có thể thu lại cho mình. 

Nguyễn Phi Phi Anh: Tự mày mò học làm nhạc kịch, lỗ cả trăm triệu vẫn thấy tự hào vì… ít - Ảnh 9.

Khi Phi Anh nói đến đấy, tôi đã hiểu ra niềm cảm hứng mình cảm nhận được từ Phi Anh là từ đâu. Đó là tinh thần này, sự sôi sục này, sự quyết đoán và không nhân nhượng với chính mình này. Phi Anh đẩy mọi giới hạn của bản thân để theo đuổi ước mơ, không từ bỏ và sẵn sàng đặt chân vào những cuộc phiêu lưu hoàn toàn xa lạ.

Không có gì là không thể, cũng chẳng có rào cản nào ngăn được khát vọng riêng, chàng trai gầy gò trước mặt tôi đã bước từng bước như thế để sống với giấc mơ của mình, và tôi tin là, cậu ấy đang sống những ngày tuổi trẻ hạnh phúc và có ý nghĩa nhất.