Người "bắt trộm" những khoảnh khắc viral khắp mạng xã hội: "Đất nước mình còn quá nhiều cảnh đẹp mà ta không thể lột tả hết"

Giữa dòng chảy hiện đại, khi những con phố dần mất đi tiếng rao quen thuộc, khi những gánh hàng rong thưa dần trên vỉa hè, khi một sớm mai thức dậy, người ta chợt nhận ra quán cà phê cóc từng gắn bó mấy chục năm nay đã biến mất nhường chỗ cho một cửa hàng tiện lợi… Những điều ta từng nghĩ là hiển nhiên bỗng hóa mong manh hơn bao giờ hết.

Giữa những đổi thay ấy, có một chàng trai vẫn lặng lẽ bước đi khắp các con hẻm nhỏ, dừng lại trên những góc phố cũ, kiên nhẫn chờ một khoảnh khắc vô tình trôi qua mà nếu không nhanh tay giữ lại, có thể nó sẽ biến mất. Phạm Thế Hiển không phải một nhiếp ảnh gia theo cách mà người ta vẫn hình dung. Không máy ảnh xịn, không ống kính dài hàng trăm triệu, Hiển chỉ sử dụng một chiếc điện thoại di động. Nhưng chính nó, và hơn hết là đôi mắt của một người trân quý từng điều nhỏ bé nhất, đã giúp anh lưu giữ lại những hình ảnh chân thực nhất về một Việt Nam rất riêng, rất đời, không thể trộn lẫn.

Một khoảnh khắc, một cú bấm máy, và sự kết nối không thể diễn tả bằng lời

Nhiếp ảnh đến với Hiển không phải từ những giấc mơ hoành tráng hay những khóa học bài bản. Nó đến từ một khoảnh khắc thoáng qua mà anh cảm thấy nếu không chụp lại, mình sẽ đánh bỏ lỡ một thứ gì đó. Anh chàng chia sẻ: "Lần đầu tiên cầm điện thoại lên chụp, mình chẳng có mục tiêu hay ý định rõ ràng. Chỉ là một buổi chiều nọ, mình nhìn thấy ánh nắng rọi qua cửa sổ, tạo nên một vệt sáng rất lạ trên nền gạch cũ. Khi nhìn vào bức ảnh, mình bỗng cảm thấy có một kết nối đặc biệt mà trước giờ chưa từng cảm nhận. Và từ đó, mình không muốn bỏ lỡ bất kỳ khoảnh khắc nào nữa".

Trong khi nhiều nhiếp ảnh gia đầu tư vào những chiếc máy ảnh chuyên nghiệp với ống kính đắt tiền, Hiển lại chọn điện thoại di động một thiết bị mà ai cũng có, nhưng không phải ai cũng sử dụng theo cách anh đang làm. Anh không ngần ngại cho biết: "Máy ảnh chuyên nghiệp tất nhiên có thể cho ra những bức hình sắc nét hơn, nhưng với mình, điện thoại có một điều đặc biệt: nó không làm người ta dè chừng. Khi mình chụp bằng điện thoại, mọi người vẫn tiếp tục sống cuộc sống của họ, không gượng gạo, không diễn. Nhờ vậy, mình có thể ghi lại những khoảnh khắc chân thật nhất".

Có thể điện thoại không có khả năng điều chỉnh thông số như máy ảnh lớn, nhưng với Hiển, sự giản đơn đôi khi lại chính là sức mạnh. Không cần phải cân chỉnh nhiều, không phải mất thời gian set up, chỉ cần một cú bấm máy, anh đã có thể ngay lập tức lưu giữ một khoảnh khắc trước khi nó trôi qua. Tuy nhiên, chụp ảnh bằng điện thoại không dễ như nhiều người nghĩ: "Mình phải chấp nhận những giới hạn về ánh sáng, về độ sâu trường ảnh, về khả năng lấy nét. Nhưng chính những thử thách lại khiến mình sáng tạo ra được những bức ảnh đặc biệt".

Chiếc điện thoại giúp Hiển trở thành một kẻ lặng lẽ quan sát, không can thiệp, không làm thay đổi hiện thực, chỉ đơn giản là chứng kiến và ghi nhận. Một bà cụ ngồi chờ xe bus, thỉnh thoảng đưa tay lên che nắng. Một người đàn ông ngồi bên ly cà phê cóc, im lặng nhìn dòng xe lướt qua, như thể đang lắng nghe nhịp đập của thành phố. Một cô bé ngồi sau xe mẹ, ôm chặt lấy lưng áo đã sờn, đôi mắt vẫn mở to tò mò nhìn thế giới. Những điều ấy, nếu không chụp lại hôm nay, ngày mai liệu có còn?

Một Việt Nam rất riêng trong từng khung hình

Người ta có thể không nhận ra, nhưng khi nhìn vào ảnh của anh chàng này ai cũng có chung một cảm giác: Đây là Việt Nam. Và chỉ có thể là Việt Nam.

Không cần đến những thắng cảnh nổi tiếng, không cần những biểu tượng du lịch quen thuộc, Việt Nam trong ảnh của Hiển là Việt Nam của những điều bé nhỏ mà chỉ người Việt mới hiểu.

"Có những thứ tưởng như rất bình thường, nhưng lại là thứ làm nên bản sắc riêng mà không nơi nào có được. Như cách một bà cụ vẫn đội nón lá, gánh quang gánh trên vai, len lỏi qua phố phường. Như hình ảnh một người đàn ông ngồi uống trà đá trên vỉa hè, tờ báo cũ trải ra trước mặt, dù xung quanh ai ai cũng đã quen với điện thoại thông minh. Như cảnh một người mẹ gói gọn túi xách trước ngực, chắn gió cho đứa con nhỏ ngồi sau chiếc xe máy cà tàng. Những điều ấy nhỏ thôi, nhưng nó là Việt Nam".

Hiển nói về những bức ảnh của mình bằng một niềm tự hào lặng lẽ. Anh không cố gắng chụp những bức ảnh đẹp một cách cầu kỳ, mà chỉ đơn giản là nắm bắt những khoảnh khắc chân thực nhất của cuộc sống thường ngày. Nhưng chính những điều nhỏ bé ấy lại làm nên sự đặc biệt. Và cũng trong những chuyến đi ấy, anh đã gặp không ít con người khiến bản thân nhớ mãi. Một trong số đó là cụ bà bán bánh mì ở Sài Gòn, Hiển kể: "Bà rất hiền và lúc nào cũng cười, dù công việc của bà vất vả lắm. Bà đứng bán từ sáng sớm đến tận khuya, nhưng chưa bao giờ mình thấy bà than vãn. Bà bảo với mình rằng cuộc sống không chỉ là làm việc, mà còn là tìm thấy niềm vui trong mỗi điều nhỏ nhặt. Nghe bà nói vậy, mình chợt nhận ra rằng hạnh phúc đôi khi không nằm ở những thứ lớn lao, mà chính là ở cách ta chọn nhìn nhận cuộc sống".

Cũng có lần, Hiển bắt gặp một cậu bé bán vé số trong một buổi chiều muộn. Cậu bé nhỏ nhắn, khoác trên người chiếc áo đã bạc màu, nhưng gương mặt lúc nào cũng rạng rỡ. "Điều khiến mình không thể quên về cậu ấy chính là ánh mắt. Đôi mắt lấp lánh niềm hy vọng. Dù hoàn cảnh khó khăn, nhưng cậu bé ấy không hề bi quan. Cậu vừa bán vé số, vừa líu lo kể chuyện, như thể cả thế giới vẫn đầy những điều tốt đẹp chờ đợi ở phía trước. Khoảnh khắc ấy khiến mình suy nghĩ rất nhiều. Mình nhận ra rằng dù cuộc sống có thế nào đi nữa, một trái tim lạc quan vẫn có thể khiến mọi thứ trở nên nhẹ nhàng hơn".

Những bức ảnh của Hiển không chỉ là hình ảnh, mà là những câu chuyện. Câu chuyện về một đất nước, về những con người bình dị, về những điều không thể trộn lẫn một Việt Nam rất riêng, hiện diện trong từng khoảnh khắc đời thường.

Thế giới thay đổi, thành phố thay đổi, những con phố cũ ngày nào bây giờ đã sáng đèn cao ốc, những quán bún riêu vỉa hè dần nhường chỗ cho chuỗi cửa hàng nhanh. Người ta không còn nghe tiếng rao hàng như trước, không còn thấy những quầy hủ tiếu gõ khuya muộn len lỏi giữa lòng Sài Gòn.

"Mình không phản đối sự phát triển, nhưng mình nghĩ rằng có những thứ không nên biến mất. Một quán cà phê cóc có thể không đẹp theo chuẩn hiện đại, nhưng nó là một phần của ký ức chung, là nơi bao thế hệ đã từng ngồi xuống, nhâm nhi ly cà phê đen và bàn chuyện đời. Một gánh hàng rong có thể không còn phù hợp với giao thông đô thị, nhưng nó đã nuôi sống bao gia đình, đã trở thành một hình ảnh không thể thiếu trong tâm trí của bất cứ ai từng lớn lên ở Việt Nam".

Chụp ảnh, với Hiển, không chỉ là một thú vui, mà là một cách để níu giữ những điều đang trôi đi quá nhanh. Anh chàng cho biết những lúc chụp ảnh, có rất nhiều kỷ niệm làm anh vừa buồn cười vừa nhớ mãi chẳng hạn như: "Có một lần mình đang chụp một cảnh ông cụ bán hàng rong và mình đang cố gắng lén lút không làm ông để ý. Nhưng đúng lúc đó, ông quay lại và mình bị bắt gặp, làm cả hai đều cười. Ông còn nói: "Sao chụp không bảo để tôi cười cho vui?" Đó là một khoảnh khắc vui và thật sự khiến mình nhớ mãi".

Đất nước mình còn quá nhiều cảnh đẹp mà chúng ta không thể lột tả hết cái hồn của nó

Cuối cùng, với Hiển, những bức hình những thước phim không phải là để ghi lại những gì đẹp nhất, mà là để giữ lại những gì có thể sẽ mất đi.

"Mình không chụp ảnh để tạo ra vẻ đẹp. Mình chụp vì muốn giữ lại những điều vốn đã đẹp theo cách riêng của nó. Nếu không có những bức ảnh, liệu người ta có còn nhớ rằng một thời, trên những con phố này, từng có những gánh hàng rong, những cụ già ngồi nhai trầu, những người bán vé số len lỏi giữa dòng xe cộ?"

Tâm tình về nơi ở Việt Nam mà Hiển muốn chụp mãi nhưng vẫn cảm thấy chưa lột tả hết cái hồn của nó anh chàng cho biết: "Mình vẫn luôn cảm thấy chưa thể lột tả hết vẻ đẹp và hồn cốt của những làng quê Việt Nam. Mỗi lần đi về quê, mình luôn cảm nhận được sự giản dị, mộc mạc, nhưng cũng đầy sâu sắc. Có lẽ vì những khoảnh khắc đó quá đa dạng, khó mà ghi lại tất cả trong một bức ảnh".

Quả thực làng quê Việt Nam không chỉ là cánh đồng lúa trải dài, những con đường đất đỏ, hay những mái nhà tranh thấp thoáng giữa lũy tre làng. Cái hồn của nó nằm trong những con người chân chất, trong những nụ cười hiền lành của người nông dân, trong những phiên chợ quê nhộn nhịp mỗi sớm mai. Và cũng chính vì thế, dù có chụp bao nhiêu, Hiển vẫn cảm thấy chưa đủ. Bởi có những điều, nếu không được ghi lại, sẽ dần phai nhạt theo thời gian. Nhưng với Hiển, nhiếp ảnh không chỉ là lưu giữ quá khứ, mà còn là cách để trân trọng những điều đẹp đẽ đang tồn tại, dù nhỏ bé nhưng không thể thay thế.

Việc chụp lại những bức ảnh suy cho cùng, không chỉ là một hành động sáng tạo, mà còn là một cách để giữ lại văn hóa, để lưu lại những gì thuộc về bản sắc, để một ngày nào đó, khi mọi thứ thay đổi, ta vẫn có thể nhìn lại và nhận ra rằng Việt Nam đã từng có những điều không thể trộn lẫn như thế.

"Có thể một ngày nào đó, những điều này sẽ biến mất. Nhưng khi nhìn vào những bức ảnh, ít nhất ta vẫn còn nhớ rằng chúng đã từng tồn tại".

Ảnh: NVCC