Ngày nay nhiều người "nói không với vaccine" nhưng phong trào anti-vaccine có từ đâu, bạn biết chứ?

Ngày nay, những cụm từ như "nói không với vaccine", "vaccine gây tự kỉ" và "anti-vaccine" có lẽ đã không còn xa lạ gì với chúng ta. 

Mọi người thường cho rằng sự phổ biến của internet và mạng xã hội đã khiến cho các nguồn thông tin không chính thống xuất hiện ngày càng nhiều, từ đó sinh ra phong trào này.

Thực ra, ngay từ thời đại mà con người vẫn chưa có điện thoại, thư vẫn viết bằng tay và y học hiện đại vẫn còn được nhiều người xem là thứ tà thuật nguy hiểm, phong trào này đã xuất hiện và hoạt động dưới nhiều hình thức khác nhau.

Hãy cùng nhau tìm hiểu về phong trào "anti-vaccine" để có một cái nhìn đầy đủ hơn về việc vì sao nó lại tồn tại, người dân đã dùng những lý lẽ như thế nào để phản đối lại việc tiêm phòng bệnh trong những thời đại khác nhau bạn nhé!

Nguồn gốc của phong trào anti-vaccine

Năm 1796 khi vaccine thủy đậu được phát minh, nó đã trở thành một cuộc cách mạng y học thực sự. Kể từ đó nhiều loại vaccine đã được điều chế, đẩy lùi hàng loạt căn bệnh từng được cho là "thần chết" như dịch hạch, sởi, quai bị... và cứu sống hàng triệu người trên thế giới.

Tuy vậy, trong suốt thế kỉ thứ 19, phong trào anti-vaccine bắt đầu lan rộng, để chống lại luật bắt buộc tiêm chủng ở Anh Quốc.

Nguyên do là vì quá trình tiêm phòng thời đó đòi hỏi phải khoét sâu vào cánh tay để đưa vaccine vào. Những vết thương ấy khiến cho những đứa trẻ dễ bị vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm trùng máu và hoại tử, thậm chí là tử vong. 

Vậy nên, nhiều người đã mặc định luôn rằng những triệu chứng đáng buồn ấy là do vaccine mà ra. Theo Royal Cornwall Gazette vào tháng 12/1886: "Một trong những đứa trẻ sơ sinh tội nghiệp đã phải nằm liệt giường suốt nhiều tuần, thân thể mục rữa, trước khi ra đi trong yên bình".

Họ đã tuyên truyền tư tưởng của mình như thế nào theo năm tháng?

Về cơ bản, nhóm anti-vaccine chỉ đơn giản công kích vào những thứ được cho là "tác dụng phụ của vaccine". Đồng thời, họ đặt vấn đề rằng các bác sĩ đã đứng sau chính phủ để đặt ra chính sách tiêm phòng bắt buộc giúp họ hưởng lợi về tài chính. 

Chính điều này khiến cho nhiều người tin rằng việc tiêm vaccine giúp các bác sĩ thu lợi bất chính. 

Một ví dụ từ tờ Wiltshire Times tháng 2/1894 đã viết: "Lợi ích của việc tiêm phòng là gì? Nhân viên xã hội được tiền, trong khi người bị tiêm phải trải qua những hậu quả khủng khiếp. Sức khỏe suy giảm, mạng sống bị đe dọa, đây mà là lợi ích sao?"

Một bài viết phản đối vaccine trên tạp chí

Những "thuyết âm mưu" này thậm chí còn đi xa hơn, khi mọi người biết được tiêm vaccine có thể dẫn đến nhiễm trùng và trẻ em có thể tử vong vì các tác dụng phụ. 

Họ cho rằng vaccine vốn đã là một thứ xấu xa, là một "dấu hiệu của quái thú" và là sự "tôn thờ quỹ dữ". Những nguyên nhân mang tính tôn giáo và đạo đức vẫn đang bám rễ trong cộng đồng những người anti-vaccine cho đến ngày nay.

Phải làm gì để bảo vệ sức khỏe cộng đồng?

Phương pháp tuyên truyền của nhóm anti-vaccine thay đổi theo năm tháng. Ngày nay, họ dùng mạng xã hội và Internet nói chung để "truyền bá" tư tưởng của mình. Họ viết thư đến các nhà báo để đăng các nghiên cứu của mình, và đương nhiên không phải lúc nào chúng cũng đúng. 

Những tờ báo lớn tại Anh rất thận trọng trong việc kiểm duyệt, nhưng tờ địa phương thường không được cẩn thận như thế và sẽ đăng tải nghiên cứu đó. Do đó cần phải tỉnh táo trước những thông tin trôi nổi không rõ nguồn gốc.

Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Úc đã thực hiện chính sách "không tiêm, miễn chi trả" hay "không tiêm, miễn chơi", nghĩa là một em bé chỉ được đến trường và nhận trợ cấp chăm sóc sức khỏe khi tiêm phòng đầy đủ mà thôi.

Theo các nhà khoa học, chúng ta phải biết đặt ngược vấn đề: vì sao vaccine giúp bảo vệ sức khỏe mà nhiều người lại từ chối? 

Chúng ta cần phải sử dụng những ý kiến phản biện việc tiêm vaccine trong quá khứ để có một cái nhìn rõ hơn về việc vì sao tiêm phòng lại có thể khiến nhiều người tranh cãi đến như vậy. Từ đó có thể đưa ra một hướng giải quyết hợp lý, tất cả vì mục tiêu sức khỏe cộng đồng.