Ngành học ít ai ngó ngàng bỗng hóa "mỏ vàng": Sinh viên ra trường không lo thất nghiệp, lương khởi điểm đã chục triệu

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 bùng nổ, nhiều ngành học truyền thống từng bị xem là lỗi thời hoặc ít có cơ hội phát triển nay lại trở thành tâm điểm của thị trường lao động. Một trong những ngành đó chính là Phân tích dữ liệu (Data Analytics). Từng bị xem là một nhánh nhỏ của toán học ứng dụng hoặc tin học, phân tích dữ liệu trong nhiều năm liền không được coi trọng đúng mức. Nhưng giờ đây, khi dữ liệu trở thành "vàng" trong thời đại số, ngành này đang chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ.

Cách đây khoảng một hoặc hai thập kỷ, phân tích dữ liệu chỉ là một nhánh nhỏ, ít ai quan tâm giữa bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ. Khi lập trình, phần mềm và trí tuệ nhân tạo trở thành những ngành hấp dẫn, phân tích dữ liệu vẫn bị xem như công việc thống kê khô khan, ít cơ hội phát triển. Sinh viên theo đuổi ngành này thường bị đánh giá là khó tìm việc, còn doanh nghiệp thì thu thập dữ liệu mà không biết cách khai thác tối ưu.

Thế nhưng, sự bùng nổ của Internet, thương mại điện tử và mạng xã hội đã tạo ra một kho dữ liệu khổng lồ, buộc các doanh nghiệp phải thay đổi tư duy. Không chỉ sở hữu dữ liệu, họ còn phải hiểu và sử dụng nó để đưa ra quyết định chiến lược. Nhờ sự phát triển của Big Data, Machine Learning và Cloud Computing, việc xử lý dữ liệu trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Từ một lĩnh vực phụ trợ, phân tích dữ liệu vươn lên thành công cụ đắc lực giúp doanh nghiệp phát hiện xu hướng, dự đoán hành vi khách hàng và tối ưu hóa mô hình kinh doanh.

Thời kỳ hoàng kim của ngành Phân tích dữ liệu

1. Ngành học cực "khát" nhân sự

Hiện nay, phân tích dữ liệu không chỉ là một ngành học mà còn là một lĩnh vực thiết yếu trong mọi ngành công nghiệp. Từ tài chính, y tế, marketing, giáo dục đến thể thao, lĩnh vực nào cũng cần đến các chuyên gia dữ liệu để tối ưu hóa hoạt động và ra quyết định chiến lược. Theo thống kê từ các công ty tuyển dụng lớn, nhu cầu về nhân lực phân tích dữ liệu đã tăng hơn 50% trong vòng 5 năm qua. Các doanh nghiệp đang không ngừng tìm kiếm những chuyên gia có kỹ năng xử lý dữ liệu, khai thác thông tin và đưa ra các phân tích có giá trị.

2. Thu nhập thuộc top đáng mơ ước

Mức lương trung bình của các chuyên gia phân tích dữ liệu nằm trong nhóm cao nhất trên thị trường lao động. Những vị trí như Data Analyst, Data Scientist, Business Intelligence Analyst có thể đạt mức thu nhập từ 80.000 đến 150.000 USD mỗi năm tại các quốc gia phát triển.

Tại Việt Nam, mức lương của một chuyên viên phân tích dữ liệu phụ thuộc vào kinh nghiệm và trình độ chuyên môn:

- Mới ra trường (0-2 năm kinh nghiệm): Mức lương dao động từ 12 - 20 triệu đồng/tháng, thường dành cho các vị trí Junior Data Analyst hoặc Data Engineer.

- Trung cấp (2-5 năm kinh nghiệm): Các chuyên gia có kinh nghiệm hơn có thể nhận 25 - 40 triệu đồng/tháng, đảm nhận các vai trò chuyên sâu hơn như Data Scientist hoặc Business Intelligence Analyst.

- Chuyên gia (trên 5 năm kinh nghiệm): Với vị trí Senior hoặc Lead, mức lương có thể từ 50 - 80 triệu đồng/tháng, đặc biệt khi làm việc tại các tập đoàn công nghệ lớn hoặc doanh nghiệp quốc tế.

- Quản lý cấp cao hoặc Giám đốc dữ liệu (Chief Data Officer, Head of Data Analytics): Có thể đạt mức 100 triệu đồng/tháng trở lên, đặc biệt tại các công ty đa quốc gia hoặc doanh nghiệp lớn có chiến lược dữ liệu mạnh mẽ.

Ngoài ra, các chuyên gia phân tích dữ liệu có thể tăng thu nhập đáng kể thông qua các dự án freelance, tư vấn hoặc làm việc từ xa cho các công ty nước ngoài, nơi mức thu nhập có thể cao hơn nhiều so với mặt bằng chung trong nước.

3. Cơ hội việc làm rộng mở

Các công ty công nghệ lớn như Google, Facebook, Amazon hay các tập đoàn tài chính, y tế đều đầu tư mạnh vào dữ liệu, kéo theo nhu cầu tuyển dụng nhân lực chất lượng cao. Bên cạnh đó, nhiều startup cũng đang tận dụng phân tích dữ liệu để tăng trưởng nhanh chóng, tạo ra một thị trường lao động sôi động. Không chỉ giới hạn trong ngành công nghệ, chuyên gia phân tích dữ liệu còn có cơ hội làm việc tại các lĩnh vực khác như ngân hàng, bảo hiểm, thương mại điện tử, sản xuất, và thậm chí là thể thao, nơi dữ liệu đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa chiến lược và hiệu suất.

Dữ liệu tiếp tục phát triển không ngừng và nhu cầu phân tích dữ liệu sẽ chỉ tăng chứ không giảm. Trong tương lai, ngành này sẽ càng trở nên quan trọng khi trí tuệ nhân tạo và tự động hóa ngày càng dựa vào dữ liệu để ra quyết định.

Các chuyên gia dự đoán rằng, trong vòng 10 năm tới, phân tích dữ liệu sẽ là một trong những kỹ năng quan trọng nhất trên thị trường lao động. Điều này có nghĩa là những ai sớm đầu tư vào việc học hỏi và phát triển kỹ năng trong lĩnh vực này sẽ có lợi thế lớn trong sự nghiệp.

Các trường đào tạo ngành Phân tích dữ liệu tại Việt Nam

Tại Việt Nam, nhiều trường đại học đã mở ngành hoặc chuyên ngành đào tạo về phân tích dữ liệu nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực ngày càng cao. Có thể kể đến:

- Đại học Bách Khoa Hà Nội

- Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG Hà Nội & TP.HCM

- Đại học FPT

- Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông

- Đại học RMIT Việt Nam