Một câu hỏi của chủ toạ khiến cựu Tổng giám đốc SJC ngượng ngùng

Chiều 25-9, TAND TP HCM tiếp tục phiên xét xử sơ thẩm vụ án tham ô tài sản, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ liên quan đến cựu Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) Lê Thúy Hằng cùng nhiều đồng phạm. 

Trả lời HĐXX, cựu Tổng giám đốc SJC Lê Thúy Hằng thừa nhận cáo trạng quy kết đúng, song nhiều lần nhấn mạnh rằng bà "xin được trình bày thêm" để làm rõ hoàn cảnh.

Theo bà Hằng, khi bà tiếp nhận vị trí lãnh đạo, SJC đang trong tình trạng rất khó khăn nhưng sau 3 năm điều hành, bà đã giúp công ty phát triển.

Đối với cáo buộc chỉ đạo cấp dưới nâng định mức hao hụt trong gia công vàng miếng từ 0,00007 chỉ/sản phẩm thành 0.0005 chỉ/sản phẩm, trong quá trình gia công 10 tấn vàng, bị cáo cho rằng ban đầu bà "không có động cơ xấu" mà mục đích của việc này là nhằm "đảm bảo có nguồn tiền bù đắp các chi phí phát sinh".

Bị cáo nói một phần số tiền chiếm đoạt trong vụ án được bị cáo dùng cho nhiều hoạt động khác của công ty, song không có chứng cứ, biên nhận liên quan.

Bị cáo Hằng khai Trần Tấn Phát, phó giám đốc Xưởng vàng Xí nghiệp nữ trang Tân Thuận SJC, là người đã đề xuất "chèn" vàng nguyên liệu vào để sản xuất vàng miếng SJC. "Ban đầu bị cáo đắn đo nhưng sau đó đồng ý với đề xuất này nhưng ở xưởng làm việc như thế nào thì bị cáo không biết" - bà Hằng khai.

Bị cáo khai tiếp, trong "phi vụ" sản xuất 6.255 lượng vàng miếng SJC trái quy định này, bị cáo chỉ phụ trách "mua vàng nguyên liệu trôi nổi trên thị trường".

Chủ toạ hỏi, lý do vì sao bị cáo chỉ mua vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng SJC còn việc mua vàng nguyên liệu để sản xuất nhẫn SJC thì chỉ đạo cho Nguyễn Thị Huệ, giám đốc SJC chi nhánh Hải Phòng làm? Mặt khác, sau khi mua vàng nguyên liệu bên ngoài, Huệ giao cho Trần Tấn Phát đưa vào sản xuất 11.503,75 lượng vàng nhẫn SJC trái quy định, gây thiệt hại hơn 15,1 tỉ đồng cho nhà nước. 

Bị cáo Hằng khai: "Vì bị cáo rất bận, chỉ giúp được Phát thu mua vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng, không thể làm hết số lượng công việc như vậy".

Cũng trong "phi vụ" sản xuất vàng nhẫn SJC trái quy định này, bị cáo Hằng chỉ thừa nhận "đồng ý về việc để Huệ liên hệ với Phát, còn lại không rõ".

Đối với cáo buộc chỉ đạo Nguyễn Thị Huệ; Hoàng Lệ Huê, giám đốc SJC chi nhánh Miền Trung; Trần Ngọc Minh Thư, trưởng phòng kinh doanh vàng SJC, chỉ bán một phần vàng bình ổn giá cho khách hàng, phần còn lại giữ bán ra ngoài với giá cao hơn niêm yết, bà Hằng "lý giải" rằng: "Bị cáo không chỉ đạo chi tiết mà cấp dưới tự làm vì có lợi nhuận. Bị cáo thì thấy nhân viên chi nhánh quá cực nên muốn anh chị em có thêm thu nhập".

Trước những lời trình bày của bà Hằng, chủ toạ đã hỏi: "Bị cáo nói mục đích những việc bị cáo làm là muốn phát triển công ty, chi nhánh, lo cho anh em công ty nhưng bị cáo đọc cáo trạng có thấy không, bị cáo đã hưởng bao nhiêu phần trăm so với các bị cáo khác? Bị cáo nói muốn giúp SJC chi nhánh Miền Trung phát triển nhưng bắt họ báo lỗ để rút tiền, một mình bị cáo hưởng 50%, thì giúp chỗ nào?".

Sau phút ngập ngừng, bị cáo Hằng trả lời: "Cáo trạng đưa rất đúng về tội của 16 anh chị em ở đây nhưng được xin xem xét".

"Dân muốn mua 1 lượng phải xếp hàng cả ngày, còn người của các bị cáo mua 2 lần 140 lượng vàng!"

Đây là lời cảm thán của chủ toạ phiên toà khi nghe các bị cáo khai về việc lợi dụng cơ chế bán vàng bình ổn giá nhằm trục lợi.

Theo đó, cách thức SJC bán vàng bình ổn bị biến tướng, thay vì bán đúng quy định cho người dân (1–2 lượng/người), các bị cáo lập hồ sơ khống, "chẻ nhỏ" lệnh xuất nhưng thực tế gom số lượng lớn để bán cho khách quen hoặc bán ra ngoài để hưởng chênh lệch.

Cụ thể, để bình ổn thị trường, giảm chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế, từ ngày 3-6-2024, Ngân hàng Nhà nước bắt đầu bán vàng miếng SJC cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước và Công ty SJC để phân phối cho người dân.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, bị cáo Lê Thúy Hằng đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chỉ đạo Trần Ngọc Minh Thư (trưởng phòng Kinh doanh vàng) chỉ bán một phần vàng bình ổn cho khách hàng tại cửa hàng, phần còn lại giữ lại, bán ngoài thị trường với giá cao hơn, số tiền chênh lệch chuyển về cho Hằng. Việc này được Thư bàn bạc và phối hợp thực hiện cùng Nguyễn Huy Hiệp và Trương Hoàng Thanh Đạt (phó phòng Kinh doanh vàng).

Hằng ngày, căn cứ số vàng mua lại được và nhu cầu của khách quen, Thư thông báo để Đạt lập khống các lệnh xuất vàng bình ổn đứng tên những khách hàng "ảo" (tự nghĩ ra tên và địa chỉ, mỗi lệnh từ 1-2 lượng). Các lệnh này được Thư, Hiệp hoặc Đạt ký, sau đó giao cho nhân viên làm hóa đơn để xuất vàng. Hiệp trực tiếp nhận vàng, bán cho khách quen của Thư, nộp phần tiền theo giá bình ổn vào kho quỹ công ty, còn số chênh lệch chuyển cho Thư, rồi giao lại cho Hằng.

Tại Chi nhánh SJC Hải Phòng, từ ngày 14-6 đến 27-8-2024, theo chỉ đạo của Hằng, Giám đốc chi nhánh Nguyễn Thị Huệ đã yêu cầu nhân viên lập khống danh sách 1.711 khách hàng, qua đó lấy ra 2.820 lượng vàng miếng bình ổn (giá niêm yết hơn 221 tỉ đồng). Trong số này, Huệ bán trái quy định 918 lượng cho 16 khách hàng, thu về hơn 74,1 tỉ đồng, hưởng chênh lệch hơn 1,19 tỉ đồng. Số tiền này Huệ và Hằng chia nhau, mỗi người nhận gần 596 triệu đồng.

Phần vàng còn lại (1.902 lượng) được Huệ bán cho một số khách hàng khác nhưng không có dữ liệu lưu trữ, hoặc mua hộ người thân, người quen, một số trường hợp "mối quan hệ ngoại giao" với giá niêm yết, không phát sinh lợi nhuận. Trong số 16 khách hàng được bán trái quy định, 15 người thừa nhận có giao dịch mua vàng bình ổn như lời khai của Huệ, nhưng không được cấp hóa đơn. Ba người sau đó bán lại vàng, hưởng lợi từ 100 nghìn đồng đến 500 nghìn đồng mỗi lượng, số còn lại giữ để sử dụng cá nhân hoặc mua hộ người thân.