Hầu như ai cũng từng biết đến nội dung bộ phim "The Social Network" nói về nguồn gốc thành lập Facebook cũng như quãng đời không thể nào quên của Mark Zuckerberg. Nhưng dù thế nào thì đó cũng là một phiên bản tái hiện, một sản phẩm cóp nhặt từ nhiều nguồn để dựng thành phim.
Vậy bạn có chắc mọi thứ diễn ra trong đó đều đúng với thực tế, rằng Mark Zuckerberg thực sự đã tạo ra Facebook đường đi nước bước như lời kể?
Mark Zuckerberg (trái) và diễn viên Jesse Eisenberg (phải) thủ vai anh trong "The Social Network".
Trong phim (và cả nhiều nguồn tin liên quan), sinh viên Harvard thời đó đã bị thu hút hàng loạt bởi công cụ làm quen mà Mark Zuckerberg tạo ra ban đầu. Đó cũng là sự thật mà vị CEO Facebook tương lai tiết lộ trong cuộc phỏng vấn với Mathias Döpfner - CEO của Axel Springer - đồng thời là một phần động lực để anh tạo ra Facebook khi đó.
Mark cho biết hồi ấy anh đã có bạn gái rồi, chính là cô vợ Priscilla Chan đang chung sống hạnh phúc hiện tại, nhưng bản thân mình vẫn rất đam mê công nghệ và Internet. Muốn tìm gì đó đã có Google lo, muốn tra cứu tin tức tham khảo đã có Wikipedia, nhưng muốn tiếp cận mọi người online thì lại chưa hề có một chút dính dáng nào.
"Tôi chẳng thấy có cách nào để dễ dàng nhận ra nhau rồi tìm hiểu mọi người trên Internet cả. Dù vậy tôi chưa biết cách xây dựng ngay một nền tảng làm quen nhau kiểu gì, nên ban đầu tôi cứ thử xuất phát ở những thứ nhỏ nhỏ trước đã," Mark chia sẻ.
Những thứ nhỏ nhỏ ấy là gì? Đầu tiên là Coursematch - một chương trình để mọi người tự liệt kê các danh sách môn học và thời khóa biểu của mình vào và lập kế hoạch khoa học. Tiếp đến là FaceMash, phần mềm để so sánh độ hot giữa 2 cô gái ngẫu nhiên trong trường mà chúng ta đã được thấy trong phim. "Đó phần nhiều là một trò đùa mà thôi chứ không nghiêm túc gì đâu," Mark tâm tình.
Vậy làm thế nào mà một đống những thứ lẻ tẻ, hỗn loạn và có phần nông nổi của tuổi trẻ ấy lại trở thành xuất thân cho Facebook được? Đó là điều mà Mark Zuckerberg mãi về phần sau mới chia sẻ, phần nào cho thấy lý do tại sao chỉ có anh mới là người thích hợp để tạo ra một đế chế tỷ đô như vậy.
Mathias Döpfner (MD): Tôi chỏi chút nhé, làm thế nào mà Coursematch lại là nguồn cảm hứng để anh làm ra Facebook được?
Mark Zuckerberg (MZ): Môn học cuối năm mà tôi phải hoàn thành là một lĩnh vực nghiên cứu về lịch sử nghệ thuật của Ý. Mỗi người trong lớp phải viết một bài luận về bất kỳ bức tranh nghệ thuật nào liên quan tới môn học.
Tôi thì, bạn biết đấy, chỉ mải mê chăm chú tới những thứ lập trình và mạng mẽo ngay cả trong lớp, nên chẳng có tí kiến thức nghệ thuật nào chui được vào đầu tôi cả. Vì thế, tôi đành nghĩ ra một phần mềm nhỏ, khi bật lên nó sẽ ngẫu nhiên hiển thị một bức tranh liên quan và yêu cầu người dùng phải viết vài dòng suy nghĩ, cảm nhận về nó.
Và biết gì không, tôi gửi nó vào nhóm mail của cả lớp, nói rằng đây là một công cụ học tập mới cho mọi người cùng xem, từ đó thu thập được hàng tá ý kiến và tư liệu của cả lớp góp về luôn. Dĩ nhiên, ai cũng được quyền truy cập và đọc ý kiến đánh giá của mọi người khác đóng góp vào, nên nó chẳng khác gì một mạng lưới thu nhỏ cả.
Dần dần, tôi cứ thế tiếp tục làm thêm tầm... chục cái như vậy nữa cho các môn tiếp theo. Điểm chác chung của mọi người chắc cũng cao hơn hẳn đấy, nhưng tôi thì nghĩ xa hơn rằng sao không tạo ra một thứ gì đó nâng cao hẳn lên, nơi mà mọi người có thể chia sẻ bất kỳ thứ gì mình muốn với cộng đồng xung quanh. Và đó là khi ý tưởng nguyên bản về Facebook được nhen nhóm và làm ra.
MD: Công đoạn bắt tay vào phát triển nó mất bao lâu vậy?
MZ: Phiên bản "thô sơ" đầu tiên của Facebook chỉ chiếm của tôi có 2 tuần mà thôi, vì trước đó tôi đã có vài phần mềm làm nền tảng và cảm hứng sẵn rồi.
MD: Nhưng đó chưa hẳn đã mang những phẩm chất để có thể biến ngay thành một sản phẩm trị giá tỷ đô như Facebook hoàn chỉnh chính thức phải không?
MZ: Tất nhiên là vậy rồi, chưa đến lúc đó đâu.
MD: Vậy khi nào là thời điểm mà anh cảm nhận rằng sản phẩm của mình sẽ là ông lớn mạng xã hội thực thụ?
MZ: Cái này thì tôi nhớ kỹ lắm, không thể nào quên được cái hôm tôi bắt đầu tung Facebook ra công khai với mọi người trên Internet. Hồi ý tôi có một anh bạn thân, người mà tôi suốt ngày mua pizza về ăn cùng rồi bàn bài tập nữa. Chúng tôi đều chia sẻ chung ước mơ lập nên một cộng đồng mạng xã hội cho Harvard rồi đến toàn thế giới, nhưng chưa bao giờ dám nghĩ mình làm được điều đó. Thật sự đấy, thường thì ai cũng nghĩ phải là một cậu sinh viên nào với điểm số thuộc hàng khủng và cái đầu xuất chúng phải không? Ngạc nhiên thay, chúng tôi mới là người nắm giữ được cơ hội đó chứ không phải ai khác.
MD: Sao người khác không nghĩ ra điều xem chừng có vẻ dễ dàng này mà lại là chính các anh?
MZ: Điều này cũng cần các yếu tố và tình huống phù hợp để nảy ra ý tưởng thì mới được. Mọi người hay có chung quan điểm rằng "Mạng xã hội chỉ cho giới trẻ dùng thôi", hay là "Ừ thì có một vài người tham gia đấy, nhưng chắc gì nó đã tạo nên được sự khác biệt?" hoặc "Nó nổi ở Mỹ thì chắc gì thế giới đã nổi? Với cả làm sao mà dám chắc nó đủ tầm nổi tiếng khi phát triển ứng dụng trên điện thoại?". Cứ thế, người ta nhụt chí dần còn chúng tôi thì vẫn quyết tâm làm tới cùng.
Và đó mới chỉ là khởi đầu của Facebook. 12 năm sau đó, tức ở thời điểm hiện tại, vị thế của họ có lẽ đã đủ để khiến bất kỳ ai phải kính nể, đặc biệt là những người đồng môn cùng niên khóa với Mark Zuckerberg năm xưa.