Luật sư nói về drama Trạng Tí: Ngô Thanh Vân làm đúng luật, nếu phim bị ngừng chiếu có thể khởi kiện Phan Thị

Câu chuyện xoay quanh bộ phim Trạng Tí Phiêu Lưu Ký và tác giả Thần Đồng Đất Việt là họa sĩ Lê Linh đang trở nên nóng hơn bao giờ hết, thu hút sự chú ý của dư luận. Đặc biệt, những chia sẻ của họa sĩ Lê Linh trên trang Facebook cá nhân cũng khiến bộ phim Trạng Tí hứng chịu sự tẩy chay nặng nề của cộng đồng mạng. Theo nhiều người, tác phẩm này không trung thành với nguyên tác ở một vài chi tiết và việc phía hãng phim Studio68 kết hợp với Công ty TNHH Truyền thông Giáo dục & Giải trí Phan Thị (gọi tắt là công ty Phan Thị) trong thời gian tranh chấp chính là vi phạm pháp luật.

Trước nhiều ý kiến phản đối bộ phim, chúng tôi đã liên hệ với luật sư để làm rõ vấn đề pháp lý xoay quanh Trạng Tí Phiêu Lưu Ký như sau:

Việc bộ phim lựa chọn thay thế hình ảnh Việt Nam trên áo của Tí là có thể hiểu được, vì bản đồ gốc có thiếu sót

Theo Luật sư Phan Vũ Tuấn - Phó chủ tịch Hội Sở hữu Trí tuệ TP.HCM, Trưởng Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam:

Theo khoản 8 Điều 4 Luật Sở hữu Trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009 và năm 2019 (sau đây gọi là “Luật SHTT) thì “Tác phẩm phái sinh là tác phẩm dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm phóng tác, cải biên, chuyển thể, biên soạn, chú giải, tuyển chọn”. Như vậy, việc chuyển thể một tác phẩm từ loại hình này sang loại hình khác, như từ bộ truyện tranh sang loại hình phim điện ảnh, được xem là làm tác phẩm phái sinh và đương nhiên, việc làm tác phẩm phái sinh sẽ kéo theo những chỉnh sửa, thay đổi so với tác phẩm gốc.

Những tình huống cụ thể cần phải được đặt vào bối cảnh, quá trình thực hiện, sáng tác mới có thể đánh giá toàn diện yếu tố sao chép, hay phái sinh, hay xuyên tạc, hay có ảnh hưởng đến danh dự, uy tín của tác giả hay không. Chưa có đủ dữ kiện để phân tích hình ảnh trên áo của nhân vật Trạng Tí so với nguyên bản, tuy nhiên, cần lưu ý rằng, một bộ phim khi ra mắt cần tuân thủ rất nhiều các quy định khác nhau của pháp luật, không riêng gì quyền tác giả. Đặc biệt đối với trường hợp trong tác phẩm gốc có những yếu tố chưa đúng với quy định của pháp luật hiện hành, thì khi làm tác phẩm phái sinh cũng cần hết sức cân nhắc.

Khoản 1 Điều 8 Luật SHTT quy định “không bảo hộ đối tượng quyền sở hữu trí tuệ trái với đạo đức xã hội, trật tự công cộng, có hại cho quốc phòng, an ninh”. Nên việc nếu Nhà sản xuất thấy tác phẩm gốc có bản đồ Việt Nam nhưng không thể hiện quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, thì họ có thể cân nhắc loại bỏ yếu tố không phù hợp với chính sách của Nhà nước về sở hữu trí tuệ tại Điều 8 nêu trên là hoàn toàn đúng đắn và có thể hiểu được.

Tuy nhiên, trao đổi với chúng tôi, Luật sư Trần Minh Hùng - Trưởng phòng Luật sư Gia Đình (Đoàn Luật sư TP.HCM) lại có ý kiến khác: Theo như so sánh hai hình ảnh từ truyện và phim của nhân vật Trạng Tí, đây là một hình thức mang tính xuyên tạc nhất định. Vì đây là một trong những yếu tố cơ bản, đặc trưng để tạo nên nhân vật của Lê Linh. Cho nên việc thay đổi hình thức bên ngoài và thiếu đi ảnh bản đồ Việt Nam đã có dấu hiệu của sự xuyên tạc, vi phạm quy định của Luật sở hữu trí tuệ.

Ngô Thanh Vân xin phép chuyển thể lúc tranh chấp đang diễn ra là không vi phạm pháp luật

Luật sư Phan Vũ Tuấn chia sẻ: Việc nhà sản xuất liên hệ, xin phép chuyển thể bộ truyện tranh Thần Đồng Đất Việt lúc vụ tranh chấp đang diễn ra là hoàn toàn không vi phạm pháp luật, bởi vì:

Trước hết, trong vụ việc tranh chấp quyền tác giả đối với các nhân vật trong bộ truyện tranh Thần Đồng Đất Việt, ông Lê Linh chỉ yêu cầu Tòa án công nhận tư cách là tác giả duy nhất của các nhân vật trong bộ truyện này mà không tranh chấp về việc ai là chủ sở hữu quyền tác giả của bộ truyện.

Theo quy định của pháp luật thì chính công ty Phan Thị là chủ sở hữu của bộ truyện tranh Thần Đồng Đất Việt, cùng với các tác phẩm mỹ thuật ứng dụng phát sinh từ bộ truyện như hình thức thể hiện các nhân vật. Đồng thời, vì là chủ sở hữu quyền tác giả, nên theo quy định tại khoản 1 Điều 20 và Điều 39 Luật SHTT thì quyền làm tác phẩm phái sinh cũng thuộc về công ty Phan Thị. Nói cách khác, quyền chuyển thể bộ truyện tranh thành bộ phim Trạng Tí từ trước đến nay vẫn thuộc về công ty Phan Thị theo đúng quy định của pháp luật, và cũng không hề có tranh chấp.

Vì vậy, việc nhà sản xuất liên hệ xin phép chủ sở hữu quyền tác giả để chuyển thể bộ truyện tranh thành phim hoàn toàn phù hợp với quy định của pháp luật.

Ngô Thanh Vân có thể khởi kiện Phan Thị và yêu cầu bồi thường thiệt hại

Luật sư Trần Minh Hùng cho biết: Trường hợp khi tác giả Lê Linh yêu cầu ngăn chặn, ngưng phát hành phim thì khi có quyết định của tòa án, có khả năng phim sẽ bị ngưng phát hành. Đây là thiệt thòi mà bên Ngô Thanh Vân cũng như công ty Phan Thị có thể chịu. Tuy nhiên nếu phim ngừng chiếu mà phía Ngô Thanh Vân bị thiệt hại thì họ có quyền khởi kiện công ty Phan Thị để yêu cầu bồi thường các thiệt hại phát sinh nếu hợp đồng giữa Studio68 và công ty Phan Thị có các thỏa thuận này.

Xin cảm ơn chia sẻ của các luật sư!

Nguồn ảnh: Tổng hợp