Lời xin lỗi muộn của Sơn Tùng, Đông Nhi - khi nghệ sĩ tự xô ngã chính mình

Bước vào mùa hè, thị trường âm nhạc Việt Nam chào đón nhiều sản phẩm âm nhạc mới. Tuy nhiên, cũng chính làng nhạc Việt đã trở thành sân khấu cho không chỉ một, mà tới ba vụ ồn ào của nghệ sĩ, liên tiếp diễn ra trong chưa đầy một tháng. Cả ba đều là những cái tên lớn trong showbiz Việt Nam, với fanbase thuộc hàng khủng nhất nhì trong thời điểm hiện tại. Và cái cách họ xử lý trước những khủng hoảng cũng thể hiện rất nhiều vấn đề đang tồn tại giữa mối quan hệ fan - sao, cũng như sự lúng túng của nghệ sĩ Việt Nam khi đứng trước scandal.

Khi những cái tên hạng A gục ngã

Mở đầu chuỗi bê bối trong tháng qua là Sơn Tùng M-TP. Sản phẩm âm nhạc mới của giọng ca sinh năm 1994 bị nhận xét là khó nghe (theo đúng nghĩa đen - khán giả không thể luận ra M-TP đang hát gì) còn phần MV lại đạo nhái nhiều chi tiết từ các video ca nhạc quốc tế. Nguy hiểm nhất, MV hàm chứa rất nhiều nội dung tiêu cực tới các fan nhỏ tuổi của Tùng. Điều này thoạt tưởng như bình thường, bởi việc sản phẩm âm nhạc của Sơn Tùng M-TP vướng chỉ trích là điều không còn lạ lẫm. Thế nhưng nam ca sĩ luôn có lực lượng người hâm mộ đông đảo đằng sau, tạo thành dư luận tốt để trung hòa các phản hồi tiêu cực.

Tuy nhiên, tới There’s No One At All, câu chuyện đã vượt ra khỏi giới hạn của những cuộc tranh cãi hay bình luận trên Internet. Những phản hồi tiêu cực đầu tiên về nội dung MV There’s No One At All của Sơn Tùng M-TP xuất hiện khá sớm trên các nền tảng mạng xã hội ngay sau khi sản phẩm phát hành tối ngày 28/4. Ngay sau đó, sáng ngày 29/4 là một cơn cuồng phong với Sơn Tùng M-TP khi cư dân mạng dấy lên những làn sóng phản đối mạnh mẽ về nội dung MV. Tới chiều ngày 29/4, khi lãnh đạo các cơ quan quản lý văn hóa đều đã có ý kiến về nội dung gây tranh cãi này, Sơn Tùng M-TP lại đổ thêm dầu vào lửa khi lên bài ăn mừng lượt nghe của There’s No One At All trên các ứng dụng nghe nhạc trực tuyến. Và phải tới tối cùng ngày, nam ca sĩ mới chính thức lên tiếng xin lỗi và thông báo tạm ngừng phát hành video gây tranh cãi.

Sau cùng, cơ quan chức năng đã vào cuộc và án phạt được đưa ra cho M-TP. Số tiền nộp vào kho bạc không thấm vào đâu so với khối tài sản của nam ca sĩ, nhưng nó đã tạo thêm một dư luận xấu gắn với hình ảnh: Sơn Tùng M-TP vi phạm quy định và bị cơ quan chức năng xử lý. Ta đều hiểu rằng, chỉ cần các fan hâm mộ nói đủ nhiều và đủ to thì những cuộc khẩu chiến trên mạng xã hội có thể dễ dàng chôn vùi những nghi ngờ đạo nhạc, nhái hình ảnh của M-TP trong quá khứ vào vùng xám. Nhưng không cộng đồng người hâm mộ nào đủ sức lực hay quyền lực để che chở cho thần tượng của mình trước những quy định đã được ghi rõ trên giấy trắng mực đen. Và đó là câu chuyện của đạo đức và trách nhiệm, câu chuyện về luật tối thiểu mà người quản lý đã yêu cầu người nghệ sĩ cần phải nắm rõ, nhưng hóa ra Sơn Tùng lại không.

Sau Sơn Tùng M-TP, rapper "quốc dân" Đen Vâu cũng dính ồn ào vì vô tình khiến khán giả hiểu lối tư duy cũ mòn của những người đàn ông mang tư tưởng nam tính độc hại. Đen Vâu tung ca khúc Đi trong mùa hè vào ngày 9/5, không lâu trước sự kiện Lễ khai mạc Seagames 31 tại Việt Nam. Hai ngày sau, làn sóng phản đối ngôn từ trong ca khúc mới bùng lên mạnh mẽ trên không gian mạng. Mất thêm một ngày chuẩn bị để Đen Vâu sẵn sàng lên tiếng giải thích với khán giả câu chuyện đằng sau lời rap Đi trong mùa hè. Rapper cho biết mình cảm thấy đáng tiếc khi khiến khán giả hiểu sai lệch và hứa sẽ rút kinh nghiệm trong các sản phẩm sau này.

Đó không phải lần đầu tiên Đen gặp vướng mắc với ca từ của mình. Trước đó, Mang tiền về cho mẹ từng bị một vài cư dân mạng đưa ý kiến trái chiều, bởi họ tin rằng không phải người con nào cũng phải gánh trên mình trách nhiệm mang tiền về cho mẹ. Dù vậy, cuộc tranh cãi này nhanh chóng rơi vào quên lãng, bởi đơn giản là ca khúc vẫn tạo được sự đồng cảm với số đông. Nhưng may mắn đã không mỉm cười với Đen Vâu lần thứ hai. Trong thời điểm mà người trẻ Việt Nam đã dần có những tư tưởng rõ ràng khi nói về vấn đề bạo lực giới, bạo lực gia đình, thì bê bối xoay quanh Đi trong mùa hè đã vô tình biến Đen Vâu thành một người đàn ông có mang tư tưởng nam tính độc hại - dù ta đều hiểu anh không cố tình khiến khán giả nghĩ sai về mình.

Tháng 5 này cũng là khoảng thời gian Đông Nhi trải nghiệm cảm giác ngã nhào từ đỉnh vinh quang xuống đáy- mà cô chính là người tự vung tay xô ngã chính mình. Trong sự nghiệp, Đông Nhi từng trải qua nhiều biến cố, nhưng đây có lẽ lần nghiêm trọng nhất sau hơn một thập kỷ ca hát của cô. Bởi nó trực tiếp liên quan đến mối quan hệ nghệ sĩ và fan, mối quan hệ là xương sống, là trái tim trong sự nghiệp của mọi nghệ sĩ.

Một người hâm mộ Đông Nhi lâu năm đã đăng lên mạng xã hội, đề nghị ê-kíp quản lý của nữ ca sĩ giải thích việc mình bị xóa quyền truy cập vào kênh YouTube FC Đông Nhi do anh thành lập và vận hành. Trước đó, ảnh chụp bài đăng này đã được người dùng Facebook chia sẻ rộng rãi. Ngay tối ngày 12/5, Đông Nhi đã có bài đăng trên trang Facebook chính thức về sự việc. Giọng ca Đôi mi em đang u sầu trách móc cộng đồng người hâm mộ trước sau bất nhất, xúc phạm mình.

Phát ngôn của Đông Nhi như gáo nước lạnh hất vào mặt người hâm mộ, khiến họ đồng loạt tuyên bố sẽ quay lưng với thần tượng, gọi đây là cuộc giã từ "thanh xuân từ nay khép lại". Nước mắt từ người hâm mộ đã rơi, và chắc chắn là cả nước mắt của Đông Nhi khi nữ ca sĩ nhận ra "bức tâm thư" giãi bày lòng mình đã gây ra hậu quả khủng khiếp nhường nào. Trong những ngày sau đó, lần lượt Ông Cao Thắng cho tới quản lý của Đông Nhi đăng đàn giải thích sự tình, gửi lời xin lỗi tới khán giả. Bản thân Đông Nhi cũng phải xin lỗi khán giả một lần nữa, hứa sẽ ẩn bài đăng gây tranh cãi.

Trong ba vụ bê bối truyền thông, Đông Nhi là người phản ứng nhanh nhất với tin tức tiêu cực, nhưng cách lên tiếng của cô lại gây ra hậu quả tiêu cực hơn cả. Cô đã khơi mào một trận chiến với cộng đồng khán giả của mình – một hành động chắc chắn sẽ khiến ê-kíp tại 6th Sense Entertainment mất nhiều thời gian và công sức để giải quyết.

Khi một bê bối truyền thông nổ ra, chắc chắn sẽ có những thiệt hại hữu hình và vô hình. Các giá trị vô hình chính là cái nhìn của người hâm mộ và công chúng với nghệ sĩ đó - đã được kể hết bên trên. Còn thiệt hại hữu hình có thể quy ra các con số lượt xem MV, lượng khán giả truy cập và hợp đồng quảng bá với các nhãn hàng…

Lẽ ra, Sơn Tùng đã có thể xử lý khéo léo hơn trong bê bối của mình. Trong toàn bộ quá trình làm việc với bộ lẫn sau khi bị xử phạt, Tùng nên thể hiện thiện ý lắng nghe đóng góp của khán giả. Ngược lại, xin lỗi xong là xong, Tùng vẫn tiếp tục quảng bá bài hát của mình trên streaming, đăng tải hình đi chơi và... quăng chiếc áo merchandise xuống biển, đó là chưa kể những post quảng cáo về sự hợp tác với dự án crypto gây tranh cãi. Đó không phải những hành động nói lên sự chân thành, càng chẳng có vẻ gì là thể hiện là Tùng muốn lấy lại thiện cảm của dư luận, dù rằng lần này cậu đã thật sự làm sai. Cách ứng xử của Tùng đầy tính cảm xúc, thậm chí có phần bốc đồng và thách thức. Nó dẫn đến việc hình ảnh của cậu đã bị một "vết" trong lòng rất nhiều khán giả, gây ảnh hưởng trực tiếp đến cách họ nhìn nhận các sản phẩm tương lai từ Tùng. 

Có thể thấy, điều Tùng thiếu ở đây chính là một êkip có thể đưa ra những lời khuyên và đường hướng chính xác khi xử lý những khủng hoảng mang tầm vóc rộng lớn như thế này. Một êkip sẽ nói cậu phải làm gì, nên nói những gì, cư xử ra sao và thể hiện như thế nào. Tùng có thể rất giỏi làm nhạc và là một nghệ sĩ đầy năng lượng, nhưng cậu hoàn toàn không phải một người có đủ cái đầu lạnh và tư duy đa chiều để giải quyết các khủng hoảng truyền thông. 

Tương tự, nếu Đông Nhi dừng lại một giây để cân nhắc thiệt hơn, chắc hẳn nữ ca sĩ sẽ không "vỗ mặt" fan bằng một bài viết sẽ khiến hình ảnh hoàn hảo bấy lâu nay của cô gặp phải bê bối không đáng có. Scandal này chắc chắn cũng khiến kế hoạch quảng bá dài hơi cho ca khúc Đôi Mi Em Đang U Sầu thất bại, và trong kịch bản xấu nhất, ảnh hưởng tiêu cực tới cả những kế hoạch nghệ thuật, thương mại sau này của cô.

Khi sao quốc tế đối diện khủng hoảng

Hồi tháng 11/2021, đã có nhiều người chết và hàng trăm khán giả bị thương trong đêm khai mạc của lễ hội âm nhạc Astroworld Festival. Đóng vai trò nhà sáng lập kiêm ngôi sao của chương trình, rapper Travis Scott là người chịu trách nhiệm lớn nhất cho thảm kịch này. Lời khai từ các nhân chứng có mặt tại hiện trường cho biết đám đông trở nên hỗn loạn và mọi người bắt đầu dẫm đạp lên nhau khi Travis Scott bước ra sân khấu. Giữa các tiết mục, nam rapper đã có động thái yêu cầu khán giả giữ bình tĩnh nhưng không hiệu quả.

Trước truyền thông, Travis Scott luôn khẳng định mình không biết có người tử vong trong đêm nhạc trước khi được trợ lý thông báo nên đã tới tham gia tiệc ăn mừng đêm nhạc thành công tổ chức ngay sau đó. Khi nắm đầy đủ thông tin về vụ việc, Scott bày tỏ thiện chí bằng cách khẳng định sẽ hợp tác điều tra với cảnh sát và tiến hành hỗ trợ, bồi thường cho các nạn nhân.

Tuy nhiên, chừng ấy hứa hẹn từ rapper vẫn là chưa đủ với công chúng. Trên Internet, khán giả chỉ trích, kêu gọi tẩy chay Travis Scott vì chủ trì đêm nhạc có quy mô 50.000 người nhưng không đảm bảo an toàn. Bạn gái anh, Kylie Jenner cũng bị phản đối vì không xóa các video quay cảnh buổi biểu diễn xảy ra vụ chen lấn gây chết người. Nhiều lần cư xử tắc trách của Scott trong quá khứ cũng bị cư dân mạng nhắc lại, khiến thiện cảm của công chúng dành cho rapper càng suy giảm.

Không lâu sau thảm kịch Astroworld Festival, nhãn hàng thời trang Nike và Dior đã thông báo tạm dừng hợp tác với Travis Scott. Anh và Drake cũng bị các nạn nhân và thân nhân đâm đơn kiện đòi số tiền bồi thường lên tới 2 tỷ USD. Tới tháng 3 năm nay, thông qua mạng xã hội, Scott tuyên bố thành lập quỹ từ thiện Project HEAL hướng tới nhiều nhóm người yếu thế trong xã hội. Đây được xem là nỗ lực của ngôi sao nhằm lấy lại thiện cảm trong mắt khán giả.

Năm 2016, Amber Heard đệ đơn xin ly hôn Johnny Depp. Cô cũng xin tòa án lệnh cấm tiếp cận mình với lý do bị tài tử bạo hành. Lời tố cáo của Amber Heard tựa sét đánh ngang tai với người hâm mộ Johnny Depp. Đến năm 2018, nữ diễn viên cho đăng một bài xã luận trên tờ Washington Post, tự xưng là nạn nhân của bạo lực gia đình, không quên ẩn ý Johnny Depp chính là người làm mình tổn thương.

Cho tới nay, bài báo của Heard vẫn được nhắc lại như dấu chấm hết cho sự nghiệp của Johnny Depp. Từ chỗ tài tử hàng đầu, Depp bị các hãng phim quay lưng, khán giả nghi ngờ và các tổ chức bảo vệ quyền lợi phụ nữ coi như tội phạm. Anh vuột mất nhiều vai diễn quan trọng, khó khăn trong việc tìm kiếm dự án mới trong khi các bộ phim đã quay xong cũng gặp nhiều trắc trở khi phát hành.

Chỉ trong vài năm, Johnny Depp mất đi sự nghiệp chỉ vì một lựa chọn hôn nhân sai lầm. Tuy nhiên, nghiêm trọng hơn thế, anh đang đối mặt với nguy cơ phải sống cùng cái danh kẻ vũ phu cả đời. Mất đi thanh danh, tài tử coi như mất trắng. Kết quả, năm 2019, Depp đâm đơn kiện Amber Heard tội phỉ báng. Anh tiếp tục kiện tờ The Sun vì đã gọi mình là "kẻ đánh vợ".

Depp đã thua kiện tờ The Sun, cái giá phải trả là vai nam chính trong loạt Fantastic Beasts – dự án phim bom tấn cuối cùng của anh tại Hollywood. Lần thua kiện cũng khiến tác phẩm Minamata có Depp đóng chính gặp trắc trở trong việc phát hành tại Mỹ. Depp từng nộp đơn kháng cáo nhưng thất bại.

Tháng 4 năm nay, vụ kiện qua lại tội phỉ báng giữa Amber Heard và Johnny Depp đã được đem ra xét xử. Trong hơn một tháng qua, đây là sự kiện được cả thế giới quan tâm theo dõi. Khác biệt là, sau sáu năm kể từ lần đầu tiên Heard tố cáo Depp bạo hành, cục diện đã thay đổi.

Với loạt bằng chứng được phía nam diễn viên tung ra trong các phiên điều trần, dư luận đã quyết định một lần nữa đặt niềm tin vào Johnny Depp và hướng cái nhíu mày về phía Amber Heard. Chỉ trong vài tuần, số chữ ký yêu cầu loại Amber Heard khỏi Aquaman - dự án bom tấn duy nhất của nữ diễn viên - đã tăng từ 3 triệu lên 4 triệu người chỉ trong 10 ngày. Cũng trong thời gian ấy, đã có nửa triệu người tham gia cho chữ ký đề nghị đưa Johnny Depp trở lại với vai cướp biển Jack Sparrow của loạt Pirates of the Caribbean. Vụ kiện dai dẳng, tiêu hao trí lực và tiền bạc là là cách tài tử xử lý cuộc khủng hoảng hình ảnh thời gian qua.

Lúc này, con đường đưa Depp trở lại với vòng tay khán giả cũng chính là lối đi dẫn Amber Heard xuống vực sâu quên lãng. Nếu Heard thua cuộc, thứ đón chờ cô không chỉ là khoản tiền bồi thường, nó còn là cái danh kẻ lừa đảo kéo lùi phong trào đấu tranh bảo vệ quyền lợi của phụ nữ.

Có thể nói, bên cạnh sản phẩm nghệ thuật thì chính hình tượng cá nhân của nghệ sĩ là thứ sẽ khiến họ trở thành ngôi sao với khán giả. Khi hình tượng ấy sụp đổ, cũng là lúc nghệ sĩ sẽ đánh mất lòng tin và tình yêu của chính những người trước đó dành hết trái tim cho họ. Bản lĩnh của một người nghệ sĩ cùng ekip của mình sẽ thể hiện rõ nhất khi đối mặt với khủng hoảng. Bởi đó cũng là thời điểm nhạy cảm nhất quyết định xem, người nghệ sĩ có thể lấy lại được tất cả hay đánh mất tất cả, đôi khi chỉ bằng một câu nói.

Hình tượng cá nhân càng được trau chuốt, nghệ sĩ càng vươn xa

Quay lại với sự việc của Đông Nhi, một chuyên gia thương hiệu cá nhân & truyền thông nhận định nữ ca sĩ đang chịu áp lực quá lớn khi xây dựng hình tượng cá nhân. Suốt sự nghiệp, Đông Nhi cũng như nhiều nghệ sĩ khác đều phải đầu tư xây dựng hình tượng cá nhân trong mắt khán giả. Hình tượng cá nhân chính là một phiên bản, có thể không giống với con người thật của nghệ sĩ nhưng sát với mong muốn và kỳ vọng của công chúng về người ấy.

Hình tượng cá nhân của một nghệ sĩ càng được trau chuốt, tiếng tăm của người ấy sẽ càng dễ vươn xa. Trên thực tế, những nghệ sĩ có chỗ đứng càng cao trong ngành giải trí lại càng là những người giữ được mối quan hệ hòa hảo, khăng khít với khán giả của mình.

Chuyên gia cũng cho hay phần lớn nghệ sĩ giải trí đều phải xây dựng hình tượng cá nhân thay vì thương hiệu cá nhân. Nhưng không ai sống thoải mái khi luôn phải chiều lòng người khác, kể cả nghệ sĩ giải trí. Phản ứng vừa qua của Đông Nhi là kết quả của việc nữ ca sĩ đã cảm thấy quá mệt mỏi với việc phải gồng mình theo ý cộng đồng khán giả năm người mười ý.

Với Đông Nhi, status gây tranh cãi vừa qua có thể cách nữ ca sĩ "phản kháng" với những áp lực vô hình mà người hâm mộ đặt lên vai mình bấy lâu. Câu "Các bạn làm chị sợ hãi" trong chia sẻ của Đông Nhi là tiếng kêu thảng thốt, cất lên vào khoảnh khắc cảm xúc của nữ ca sĩ bị đẩy đến cực hạn khi thấy người hâm mộ không ngừng thúc ép mình lên tiếng về một vấn đề có thể cô cũng chưa tỏ tường.

Yêu cầu này với ca sĩ có thể giống với sự phản bội - khi cô đã nỗ lực để trở nên hoàn hảo(diện mạo, phong cách âm nhạc) vì họ trong suốt những năm qua, nhưng rồi nhận ra chừng ấy vẫn là chưa đủ. Khán giả vẫn mong muốn nhiều hơn thế. Lúc này, niềm tin và lòng hâm mộ đã trở thành gánh nặng, những đòi hỏi quá đáng cộng thêm vào áp lực làm mới mình vì fan mà Đông Nhi phải gánh trên vai.

Trước đó không lâu, Đông Nhi cũng gặp áp lực khi ca khúc Đôi Mi Em Đang U Sầu - sản phẩm âm nhạc được đầu tư công phu của cô sau thời gian dài yên ắng - cũng bị nhận xét là thiếu đột phá. Fan thậm chí còn đe dọa ngược ca sĩ, dọa dẫm nếu Đông Nhi không thay đổi, họ sẵn sàng trở mặt thành thù. Theo góc nhìn này, vụ bê bối những ngày qua của Đông Nhi giống như việc "giọt nước tràn ly" đầy đáng tiếc.

Không rõ bê bối này có giúp Đông Nhi tạo ra thay đổi lớn trong tương lai hay không, nhưng nhãn tiền, hành động của cô đã đổ thêm dầu vào lửa, khiến nữ ca sĩ trở thành mục tiêu chỉ trích của cả những người hâm mộ cảm thấy mất lòng lẫn dư luận chưa tỏ tường nhưng chỉ cần một chủ đề để bàn tán.

Đơn cử, trên các diễn đàn, hội nhóm trên mạng xã hội, vụ bê bối đã thành cái cớ cho hàng loạt tin tức sai lệch, thuyết âm mưu, đồn đại trong quá khứ xoay quanh giọng ca Bad Boy được đem ra bàn tán trở lại. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh trong hiện tại của Đông Nhi, hướng phát triển trong tương lai của cô cũng như thêm áp lực cho ê-kíp phía sau nữ ca sĩ.

Trong một chương trình truyền hình lên sóng hồi tháng 11/2018, tiễn sĩ Lê Thẩm Dương từng nhận xét: "92% cảm xúc quyết định hành vi. Phần nhiều phụ nữ hành động do sự kích thích của cảm xúc, đó là một sự nguy hiểm". Hai năm sau, khi trở lại ghế chuyên gia trong một talkshow khác trên truyền hình, tiến sĩ Lê Thẩm Dương tiếp tục phân tích các chỉ số tồn tại khác nhau mà một con người cần có để tồn tại.

Ông nhận xét với một nghệ sĩ, chỉ số cảm xúc (EQ) quyết định từ 75% tới 92% thành công, lớn hơn rất nhiều năm chỉ số năng lực còn lại, lần lượt là chỉ số cá nhân (IQ), khả năng vượt khó (AQ), chỉ số say mê (PQ) và năng lực giải quyết vấn đề (SQ). Phát ngôn này ngầm chỉ ra các nghệ sĩ Việt đang phản ứng dựa nhiều vào cảm xúc thay vì suy nghĩ logic.

Một trái tim nóng và cái đầu lạnh là công thức lý tưởng để giải quyết các vấn đề. Nhưng nếu phân tích tình hình với một cái đầu nóng, thì khủng hoảng là điều không sớm thì muộn cũng sẽ xảy ra, mà sự việc của Đông Nhi là một ví dụ nhãn tiền.

Theo gợi ý từ bà Leisa Goddard, giám đốc điều hành Adoni Media - công ty truyền thông và quan hệ công chúng có trụ sở tại Sydney, Australia, có ba điểm quan trọng mà nghệ sĩ cần chú ý khi đối mặt với các khủng hoảng truyền thông.

Đầu tiên, nghệ sĩ cần thẳng thắn thừa nhận phần trách nhiệm của mình và có động thái giải quyết tình huống. Tất nhiên, họ chỉ nên phát ngôn khi đã cùng ê-kíp quản lý truyền thông xây dựng một kế hoạch nhiều bước kín kẽ, đảm bảo mọi thứ sẽ xảy ra theo hướng có lợi cho mình.

Thứ hai, nghệ sĩ không được nói "Tôi từ chối bình luận về vấn đề này". Bởi trong phần lớn các vụ bê bối, bình luận này có thể khiến khán giả hiểu lầm họ thiếu sự đồng cảm với khán giả, những người đang không khỏi hoang mang đúng sai và lo lắng cho mình, hoặc tệ hơn, bộc lộ sự thiếu trung thực – tôi không bình luận vì tôi không thể phản bác.

Thứ ba, một lời xin lỗi kịp thời. Tương tự việc từ chối bình luận, chần chừ đưa ra lời xin lỗi có thể khiến nghệ sĩ vuột mất ưu thế hoặc để lỡ thời điểm vàng để nhận được đồng cảm từ khán giả. Một sự hối lỗi muộn màng, khi những bằng chứng bất lợi cho nghệ sĩ – dù đúng dù sai - đã tràn lan trên Internet có thể làm trầm trọng thêm vấn đề thay vì cứu vãn tình hình. Lời xin lỗi cũng nên được theo sau bằng thái độ chân thành nhận trách nhiệm và đưa ra hướng giải quyết – như những gì đã được gợi ý ở mục đầu tiên.

Nhưng có lẽ, điều quan trọng nhất mà khán giả luôn trông chờ ở người nghệ sĩ mình yêu mến chính là sự chân thành. Bởi chỉ có sự chân thành kết nối mới có thể khiến khán giả cảm thấy những khúc mắc trong lòng mình được xoa dịu, và chỉ có sự chân thành có thể mang đến sự thấu cảm mà đôi khi nó còn quan trọng hơn hàng vạn lý do hay lời giải thích.