Lịch sử 45 năm của Nike Cortez - Mẫu giày "vạn người mê", đưa Nike trở thành thương hiệu đồ thể thao toàn cầu

Khi nhắc đến những đôi giày "All-time favorite" (bất tử) của Nike, người ta thường nhớ tới những cú 'hit' huy hoàng nhất nhì trong lịch sử như Air Max, Air Force 1 hay Air Jordan. Không thể phủ nhận sự ảnh hưởng của những mẫu giày trên, vừa qua chúng ta đã được chứng kiến kỷ niệm 30 năm Air Max vô cùng hoành tráng, như lời tri ân đến những người hâm mộ "phẩy Nike".

Tuy nhiên, còn có một mẫu giày cổ điển khác vẫn giữ được sự quan tâm của giới mộ điệu dù đã 45 năm tuổi: Nike Cortez - đòn bẩy đưa Nike trở thành thương hiệu thời trang thể thao toàn cầu như ngày nay.

Nike Cortez - Mẫu giày "huyền thoại" trở thành đòn bẩy đưa Nike lên thành thương hiệu thời trang thể thao toàn cầu.

Và cho đến nay, mẫu giày này vẫn hớp hồn giới trẻ.

Đặc sắc ở chỗ, không chỉ đơn giản là ý tưởng thiết kế đến sản phẩm, quá trình có được mẫu Cortez là cả một câu chuyện dài, mang nhiều dấu son chói lọi trong lịch sử phát triển của Nike.

Nike Cortez

1966: Onitsuka TG-24 thiết kế bởi Bill Bowerman - tiền thân của Nike Cortez

Trước khi Cortez đến với thế giới, đằng sau đó là cả câu chuyện dài từ những năm 60 của thế kỷ trước.

Có một điều không phải ai cũng biết, Nike ban đầu được thành lập vào năm 1964 với cái tên "Blue Ribbon Sport" (BRS) bởi Bill Bowerman và Phil Knight. Trong những năm tháng hoạt động đầu tiên, thương hiệu BRS kiếm lợi nhuận nhờ việc nhập khẩu và phân phối giày cho Onitsuka Tiger Nhật Bản.

Bill Bowerman -

Dù chủ yếu là quan hệ đối tác, nhưng với vốn kiến thức sâu rộng về điền kinh, Bill Bowerman hiểu rất rõ những vận động viên cần gì để chiến thắng trên đường đua. Ông âm thầm phát triển một đôi giày có thể "nghiền nát" mọi đường chạy, với phần thân giày (upper) thoáng khí và bộ đệm bọt xốp êm ái cho Onitsuka Tiger.

Onitsuka TG-24

Đó chính là mẫu Onitsuka TG-24. Tiếp theo vào năm 1966, Bill Bowerman đã nhập chính 300 đôi Onitsuka TG-24 (TG-24/Shoe designed by Bill Bowerman w/Mexico Line) do chính ông thiết kế về phân phối tại Mỹ.

Vào thời điểm đó, Onitsuka TG-24 gần như đáp ứng được mọi nhu cầu của người yêu chạy bộ và trở thành sản phẩm "best-selling" của năm.

1967: TG-24 "Mexico"

TG-24 "Mexico"

Vào năm 1967, sau những thành công ban đầu của mẫu TG-24 trên đất Mỹ, Bowerman quyết định thêm "Mexico" vào TG-24 nhằm tăng độ thân thiện cho thương hiệu. Cái tên này còn được lấy cảm hứng từ Olympic mùa hè tại Mexico vào năm 1968.

Mang tên của chủ nhà lên sàn đấu cấp châu lục là quyết định vô cùng đúng đắn. Đội tuyển điền kinh của Bower chỉ tham gia thi đấu một vài nội dung nhưng cái tên TG-24 "Mexico" vẫn được xướng lên nhiều ngày sau đó.

1968: TG-24 "Cortez"

1968: TG-24 "Cortez"

Vào năm Thế vận hội mùa hè diễn ra ở Mexico, đội tuyển điền kinh liên quân giữa BRS và Onitsuka Tiger muốn có một cái tên khác đặc biệt hơn. Họ đặt thêm cho mẫu TG-24 một cái tên nữa là Aztec - lấy cảm hứng từ đế chế Aztec cổ đại của Mexico.

Tuy nhiên, việc làm này lại kéo theo những rắc rối về mặt pháp lý liên quan đến adidas - đối thủ truyền kiếp của BRS (sau này là Nike). Vào ngày 13/2/1968, một bức thư được gửi đến từ Herzogenaurach, Đức nêu rõ: "Biệt danh Aztec quá giống với mẫu giày chạy 'Azteca Gold' của adidas".

adidas Azteca Gold

Bị đối thủ "cà khịa", Bowerman cũng chứng minh rằng mình không phải tay vừa. Đội ngũ tại BRS quyết định bỏ cái tên "TG-24 Aztec", thay vào đó họ quyết định chơi trên cơ bằng cách lấy cái tên "Cortez" - Lấy cảm hứng Hernán Cortés - Đệ nhất Hầu tước của Tây Ban Nha đã dẫn đầu đoàn thám hiểm gây ra sự sụp đổ của đế chế Aztec. Ngay sau đó mẫu "TG-24 Cortez" lại một lần nữa trở thành mẫu giày "best-seller".

"TG-24 Cortez" trở thành sản phẩm bán chạy nhất trong lịch sử hợp tác của BRS và Onitsuka Tiger. Mẫu giày này đã tạo nên phong trào chạy bộ trên khắp nước Mỹ, dù là giày thể thao nhưng vẫn đủ đẹp để mang hàng ngày.

Tuy nhiên, đằng sau sự huy hoàng đó là những đợt sóng ngầm giữa BRS và Onitsuka Tiger, để rồi hai thương hiệu này không bao giờ có thể "nhìn mặt nhau" được nữa.

1971: Nike Cortez đối đầu Tiger Cortez

Tiger Corsair

Sau sự thành công của "TG-24 Cortez", giữa BRS và Onitsuka Tiger bắt đầu nảy sinh nhiều bất đồng và tranh chấp liên quan đến quyền lợi kinh tế và bản quyền sản phẩm.

Vào ngày 30/5/1971, Bowerman và Phil Knight đổi tên công ty thành NIKE Inc. - lấy cảm hứng từ Nữ thần chiến thắng của Hy Lạp. Tiếp theo, họ cho ra mắt mẫu "Nike Cortez" của riêng mình (trước đó là trận chiến tranh giành cái tên "Cortez" ròng rã suốt một năm trời với Onitsuka Tiger).

Cả hai thương hiệu tiếp tục "thi gan", bán mẫu giày có thiết kế tương tự và đều mang cái tên "Cortez". Mọi thứ chỉ ngã ngũ tại một phiên tòa vào năm 1974, phán quyết nghiêng về Nike. Điều này khiến Onitsuka Tiger phải ngậm ngùi đổi "TG-24 Cortez" thành "Tiger Corsair".

Đến ngày nay, Tiger Corsair vẫn là mẫu giày bán rất chạy của Onitsuka Tiger.

1973: Nike Leather Cortez

Nike Leather Cortez

Tại Hội chợ Hàng thể thao Quốc gia (NSGA) ở Chicago, Nike giới thiệu ba mẫu giày chạy: Marathon, Obori (sau đổi thành Boston) và Cortez. Đây là bước tiến quan trọng của Nike khi ký hợp đồng quảng cáo với vận động viên Steve Prefontaine và thêm dấu Swoosh ("phẩy Nike") lên thiết kế giày chạy.

1975: Nike Nylon Cortez

Nike Nylon Cortez

Để tồn tại, Bowerman biết rằng không thể ngủ quên trên chiến thắng. Ông tham vọng sẽ làm ra đôi giày chạy nhẹ nhất mọi thời đại, Bowerman quyết định thay thân giày (upper) da bằng vải nylon nhẹ cho mẫu Cortez. Năm 1975, Nike Nylon Cortez ra đời.

Tại thời điểm đó, Nike Nylon Cortez được quảng cáo là "mẫu giày chạy nhẹ nhất thế giới". Phối màu trắng và xanh/trắng là bán chạy hơn cả.

Nike Nylon Cortez Blue/white

1976: Nike Senorita Cortez

Farrah Fawcett cực ngầu khi trên chân Nike Cortez trong bộ phim "Charlie's Angels" năm 1976

Nãy giờ chỉ toàn nói đến Cortez và những vận động viên nam. Chính xác thì có cả Cortez dành cho nữ.

Năm 1976, mẫu Cortez dành riêng cho nữ giới được ra mắt: "Senorita Cortez" (senorita trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là tiểu thư).

"Senorita Cortez" trở thành một cơn sốt khi được Farrah Fawcett trên chân trong bộ phim "Charlie's Angels". Trong tập "Consenting Adults", nữ minh tinh đã diện Nike Cortez và trượt ván một cách điệu nghệ.

Ngay ngày hôm sau, chẳng còn ai nhìn thấy mẫu Cortez trắng đỏ đó trên kệ nữa vì bị người hâm mộ của Farrah Fawcett mua sạch sẽ.

"Senorita Cortez"

1980: Cortez và ca sĩ Elton John

Vào đầu những năm 80, Cortez tiếp tục thắng lớn trên sân khấu nhạc pop. Ca sĩ đình đám Elton John đã âm thầm hợp tác với Nike từ giữa những năm 70 và kết quả của mối quan hệ này là mẫu Cortez/Roadrunner Mix.

Mẫu Cortez/Roadrunner Mix dành riêng cho Elton John

Tới năm 1980, Elton John công khai hợp tác với Nike bằng cách: đổi số vé concert trị giá 16.000 USD để lấy các mặt hàng của Nike.

Ông còn dành tặng bài hát "good friends at Nike" (những người bạn tốt ở Nike) như một lời tri ân với "dấu phẩy". Trong bức ảnh phía trên, Elton John đã gác chân lên đàn piano, khoe với người hâm mộ đôi Cortez dưới chân.

Bạn biết Elton John có nhiều người hâm mộ thế nào rồi đấy, Cortez lại tiếp tục thắng lớn nhờ phương pháp marketing đầy khôn ngoan của Nike.

1987: Nike Cortez thâm nhập văn hóa hip-hop

Ngoài người yêu chạy bộ, Cortez còn được vô số dân chơi hip-hop ở New York yêu thích. Họ là những rapper, MC hoặc breakdancer đời đầu. B-boy Crazy Legs huyền thoại thuộc Rock Steady Crew là fan trung thành của Nike Cortez, ông cho biết: "Đây là một trong những đôi giày tốt nhất để chơi B-boy vì nó rất nhẹ!"

Ngày đó, những tay anh chị ở bờ Tây (West Coast) cũng cực kỳ yêu thích Nike Cortez. Dù màu sắc thể hiện bang phái khá mãnh liệt: The Bloods phải mang màu đỏ, Crips mặc đồ màu xanh biển. Nếu có một gã lang thang trên đường phố L.A (Los Angeles) với áo phông trắng và Nike Cortez trên chân, đó chắc chắn là một tay chơi sừng sỏ không biết sợ hãi.

1994: Run, Forrest! Run!

Nike Cortez xuất hiện trong bộ phim kinh điển Forrest Gump

Với thế hệ 8x, 9x đời đầu chắc không còn lạ lẫm với Forrest Gump - bộ phim giành giải Oscar với sự tham gia của Tom Hanks (Forrest Gump) và Robin Wright (Jenny Curran).

Ở cuối phim, Jenny dành tặng cho Forrest Gump một đôi giày chạy tuyệt đẹp - và đó chính là Nike Cortez đỏ trắng huyền thoại vẫn luôn được săn tìm cho đến ngày nay.

Xuất hiện trong bộ phim giành giải Oscar, lại truyền tải được nhiều thông điệp đầy tính nhân văn sâu sắc. Lúc này, ngoài "thành công", chẳng còn từ ngữ gì để miêu tả Nike Cortez nữa.

1998: Tiếp tục nhận được thành công nhờ series Seinfeld

Nhân vật trong Seinfeld đều mang giày... Nike

Seinfeld - một trong những series phim truyền hình ăn khách bậc nhất của đài NBC (cứ 10 người Mỹ thì ít nhất 1 người xem Seinfeld). Bất cứ ai yêu thích vật chính George Costanza đều sẽ mê mẩn đôi Cortez dưới chân anh ta.

Dù có mức cát-xê cực cao, nam diễn viên Jason Alexander (người thủ vai George Costanza) vẫn yêu thích mẫu giày này đến nỗi, sau khi series này kết thúc anh đã xin giữ lại đôi Cortez làm kỷ niệm

2005: Mr. Cartoon Cortez

Mr. Cartoon Cortez với phần họa tiết Aztec thay cho "phẩy Nike"

Dần trở thành một phần cốt yếu của văn hóa đường phố. Nike muốn tăng sức ảnh hưởng của Cortez bằng cách mời Mr. Cartoon - nghệ sĩ xăm nổi tiếng và rất có tiếng nói trong giới underground đến "tút tát" lại mẫu giày này.

Mr. Cartoon

Vào năm 2005, Nike cho ra mắt 3 phiên bản Cortez, điểm đặc sắc nằm ở chỗ: Swoosh được thay thế bằng biểu tượng Aztec, còn phiên bản màu trắng có thêm logo "L.A". Đây là phiên bản giày giới hạn và khá đắt giá trên eBay và Amazon.

2008: Nike Cortez Brothers Double Pack

Nike Cortez Brothers Double Pack

'Nike Cortez Brothers Double Pack' là một bộ sản phẩm gồm 2 đôi Cortez: Phiên bản Blue Nylon Cortez truyền thống với phần thân giày từ nylon, còn Cortez Flymotion đặc biệt hơn một chút với phần đế xẻ rãnh (tương tự công nghệ freerun) để tăng sự linh hoạt cho bàn chân.

Ra mắt đúng vào ngày 14/2/2008 - Dù là lễ Valentine nhưng có vô số anh chàng đã bỏ rơi người yêu chỉ để đi xếp hàng mua 'Nike Cortez Brothers Double Pack', thật bi hài.

2010: Cortez năm con Hổ

Phiên bản Nike Cortez "Year of Tiger"

Có vô vàn ý tưởng lẫn sự kiện tạo cảm hứng cho những nhà thiết kế. Như thường lệ, Nike đã lấy năm con Hổ (2010) làm một chủ đề thú vị để tạo ra phiên bản Cortez "Year of Tiger" để tri ân những khách hàng ở khu vực châu Á.

Đây là phiên bản đặc biệt với ngày tháng được thêu trên lưỡi gà, họa tiết vằn vện đặc trưng của hổ cũng được đưa lên thân giày.

2012: Kỷ niệm 40 năm Cortez

Mẫu giày mang tính biểu tượng giờ đã có 40 năm lịch sử.

Để ngắn gọn hơn, xin trích dẫn những lời "vàng ngọc" của chuyên trang QG dành cho Cortez: "Cortez đã từng là mẫu giày chạy tiên tiến nhất trên thị trường; Bây giờ nó là đôi giày hoài cổ hoàn hảo cho đường phố..."

2013: Cortez Asia City Pack

Cortez Asia City Pack

Nhằm thâm nhập sâu hơn nữa vào thị trường châu Á, Nike cho ra mắt BST "Asia City Pack" bằng những phối màu Cortez tươi sáng nhất. Phiên bản đặc biệt này còn có tên viết tắt của các thành phố sau gót giày: Thượng Hải, Bắc Kinh, Quảng Châu, Hồng Kông và Đài Bắc.

2014: BST J.Crew Vintage Cortez

Bắt đầu từ năm 2014, xu hướng Vintage và Retro quay trở lại mạnh mẽ với làng thời trang thế giới.

Nike hợp tác với nhà bán lẻ thời trang J.Crew ở Mỹ để cho ra mắt BST "J.Crew Vintage Cortez". Đưa những đôi Cortez nylon đầy chất vintage danh tiếng từ những năm 70 quay trở lại.

"Đừng tự nhận mình là dân old-school nếu không sở hữu ít nhất một đôi Nike Cortez".

2015: UNDFTD x NikeLab Cortez SP "LA"

UNDFTD x NikeLab Cortez SP "LA"

Nikelab - bộ phận chuyên nghiên cứu những công nghệ và chất liệu tiên tiến nhất trên sneaker của Nike, quyết định hợp tác với UNDFTD - thương hiệu thời trang đường phố đình đám bậc nhất Los Angeles để cho ra mắt: UNDFTD x NikeLab Cortez SP "LA".

Trông cực kỳ giản dị nhưng không thể nhầm lẫn, phiên bản UNDFTD x NikeLab Cortez SP "LA" mang toàn bộ những gì đặc sắc nhất của Cortez. Nike biết rằng họ luôn nợ những người hâm mộ ở Los Angeles và Cortez SP "LA" chính là lời cảm ơn sâu sắc nhất.

2016: Metallic Gold Cortez

Metallic Gold Cortez

Chỉ phát hành size nữ, Metallic Gold Cortez là món quà mà những 'sneakerhead' luôn mong muốn dành tặng cho cô gái của đời họ.

2017: Nike Cortez "Jewel"

Nike Cortez "Jewel"

Nike Jewel Swoosh - "phẩy Nike tí hon" là một trong những thiết kế đầy sang trọng nhưng chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn ngủi.

Ra đời vào cuối năm những năm 90, đền đầu năm 2000 thì biến mất. Nike Jewel Swoosh là một tác phẩm của Sean McConnell, xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1997 trên mẫu Nike Air Force 1 như một chút gì đó "refresh" đôi giày.

Năm 2017, "Jewel Swoosh" được Nike hồi sinh và Cortez cũng nằm trong danh sách cần được nâng cấp. Phần thân giày từ loại da thượng hạng cùng phẩy Nike tí hon, Nike Cortez "Jewel" tiếp tục nằm trong "wishlist" của những tay chơi giày.

2017: Kỷ niệm 45 năm Nike Cortez

Siêu mẫu Bella Hadid trên chân 'Senorita Cortez' ,tái hiện hình ảnh của minh tinh Farah Fawcett trong bộ phim Charlie’s Angels

Vậy là mẫu giày huyền thoại của Nike đã bước sang tuổi 45, và cơn sốt Cortez vẫn chưa phút nào hạ nhiệt.

Nike đã tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa trên đường phố Los Angeles để nhắc lại lịch sử gần nửa thế kỷ của Cortez. Một trong những hoạt động đó là tái hiện các sự kiện liên quan đến Nike Cortez.

Xu hướng đến và đi, nhưng giá trị lịch sử thì còn mãi và Cortez là một trong những minh chứng rõ rệt cho chân lý đó.