Lận đận quá hỡi người đẹp và thủy quái! “The Shape of water” lại bị tố “đạo văn”

The Shape of Water là tác phẩm mới nhất của đạo diễn người Mexico Guillermo del Toro được coi như một trong những ứng cử viên hàng đầu của Oscar năm nay với tổng cộng 13 đề cử. Đó là câu chuyện về tình yêu giữa cô gái câm Elisa (Sally Hawkins) và người cá (Doug Jones) đẹp như cổ tích, nhưng lại bị vùi dập dưới gót giày của nhân viên chính phủ tàn bạo (Michale Shannon).

Thật khó để nhầm lẫn kịch bản của The Shape of Water với bất kỳ tác phẩm nào khác được ra mắt trong thời gian gần đây, bất kỳ ai xem xong đều có thể cảm nhận được sự độc đáo trong cách khai thác câu chuyện của del Toro.

Thế nhưng bộ phim đang đứng trước những cáo buộc về đạo văn mà rất có thể sẽ hủy hoại con đường đi tới Oscar năm nay: một vở kịch năm 1969, một bộ phim ngắn năm 2015 và cảnh nhảy nhót trong Delicatessen của đạo diễn Jean-Pierre Jeunet.

1. Vở kịch năm 1969 Let Me Hear You Whisper về cơ bản là một The Shape of Water phiên bản cá heo thay vì người cá

Biên kịch từng đoạt giải Pulitzer Paul Zindel đã viết một vở kịch về tình yêu giữa một người phụ nữ dọn dẹp và một... con cá heo bị bắt nhốt vào phòng thí nghiệm nơi cô làm việc. Sau đây là tóm tắt trên website của Zindel:

“Vở kịch lấy bối cảnh phòng thí nghiệm Phân tích sự tiến bộ của não tại trung tâm Hiệp hội phát triển sinh học Hoa Kỳ, nơi những động vật có vú được đem ra thí nghiệm. Helen, một nữ nhân viên vệ sinh mới được nhận làm đã có cảm tình với một con cá heo bị nhốt trong phòng thí nghiệm. Cô đã sốc khi phát hiện ra con cá sẽ bị mổ não vì người ta không làm cho nó nói được.

Trong nỗ lực tuyệt vọng nhằm cứu con cá heo, cô đã chọc giận nguyên đám nhà khoa học ở đó. Khi con cá thực sự “nói chuyện” được, họ cầu xin Helen đừng rời đi và ở lại giúp họ hoàn thành thí nghiệm. Thế nhưng một Helen thảo mai đã chịu đựng quá đủ rồi, cô chán ngấy cái “Cơ chế ủy quyền” và cái cơ chế để thay đổi mối quan hệ giữa người và sinh vật khác mà lại phải rêu rao cho thiên hạ biết.”

Có những điểm tương đồng từ to lẫn bé trong vở kịch của Zindel và phim của del Toro mà ta không dễ để bỏ qua:

Nhân vật chính là nữ nhân viên vệ sinh lặng lẽ, hướng nội làm việc theo ca trong một phòng thí nghiệm

Bối cảnh thập kỷ 60 khi Chiến tranh lạnh đang diễn ra, nơi các thí nghiệm phục vụ cho quân sự được ráo riết thực hiện.

Nữ nhân viên lau dọn phát hiện ra sinh vật dưới nước đang bị thí nghiệm

Cả hai nảy sinh tình yêu mà ở đó, họ được lắng nghe và trân trọng

Cô ấy nhảy với chiếc chổi lau nhà trong khi sinh vật ngắm nhìn, điều đó khiến mối tình của họ thêm sâu đậm

Cô giành được sự tin tưởng bằng cách giấu giếm mang đồ ăn vào phòng thí nghiệm và cho anh ta ăn.

Nữ chính bị tước đi quyền làm người trong cách đối xử của cấp trên đối với cô.

Cô phát hiện ra các nhà khoa học tìm cách lợi dụng để biến sinh vật kia thành vũ khí quân sự, còn nếu không thì nó sẽ bị giết

Cô quyết định giải cứu cho sinh vật bằng cách giấu nó trong một chiếc xe đẩy dọn vệ sinh và thả sinh vật kia về biển.

Con trai của biên kịch Zindel đã rất sốc khi phát hiện ra những điểm tương đồng giữa vở kịch của cha mình và The Shape of Water. Trong khi đó Fox Searchlight khẳng định del Toro chưa hề đọc qua kịch bản của Let Me Hear You Whisper: “Trong suốt sự nghiệp 25 năm của mình, ngài del Toro đã thực hiện 10 bộ phim điện ảnh và luôn cởi mở trong việc chia sẻ về những nguồn cảm hứng cho tác phẩm. Nếu gia đình Zindel có nghi vấn về điều này, chúng tôi rất vui lòng có một cuộc trò chuyện với họ.”

2. Phim ngắn The Space Between Us thậm chí còn giống The Shape of Water hơn cả Let Me Hear You Whisper

Năm 2015, những nhà sản xuất Hà Lan đã trình làng một phim ngắn mang tên The Space Between Us là câu chuyện về nữ nhân viên vệ sinh (ok) yêu một người cá trong phòng thí nghiệm (trời ơi). Cô này đã quyết định giải cứu người cá trên một chiếc xe đẩy dọn vệ sinh và cùng nhảy xuống biển với anh chàng (hmmm).

Dù có sự tương đồng thì đội ngũ sản xuất của phim ngắn cho rằng hai tác phẩm hoàn toàn tách biệt với hai câu chuyện khác nhau. Không chỉ bởi bối cảnh mà còn là thông điệp và cách xây dựng nhân vật. Họ cũng có cuộc trò chuyện thân mật với đạo diễn del Toro và từ đó học thêm được những kinh nghiệm và kiến thức của ông.

Hiệp hội điện ảnh Hà Lan đã tuyên bố họ không có bất cứ cáo buộc nào và đạo diễn del Toro cũng không đạo nhái bất kỳ chi tiết nào từ phim ngắn của Nollkaemper.

3. Jean - Pierre Jeunet và vụ tố del Toro bắt chước điệu nhảy của Delicatessen

Vị đạo diễn người Pháp cha đẻ của những Delicatessen hay Amélie mới đây đã cho rằng del Toro “thiếu sự tôn trọng” khi không nhắc tới việc tham khảo phim của mình cho The Shape of Water.

Đó là cảnh phim Sally Hawkins và Richard Jenkins ngồi trên ghế bành và thực hiện điệu nhảy bằng chân rất giống một cảnh phim trong Delicatessen. Điều khiến Jeunet thất vọng nhiều hơn bực bội, là vì theo ông del Toro có đủ tài năng để “không ăn cắp từ người khác”.

Dù vậy del Toro đã không nêu tên Jeunet trong danh sách tham khảo của The Shape of Water. Vị đạo diễn người Pháp thì chắc chắn rằng lúc đạo diễn chi tiết hai nhân vật ngồi trên sofa kia, chắc chắn del Toro đã tưởng tượng ra cảnh phim của Delicatessen trong đầu.

Bất chấp những cáo buộc trên, thì The Shape of Water vẫn là một tác phẩm được đánh giá cao tại Oscar năm nay, và dù người cá nam không phổ biến trên màn ảnh bằng đồng loại khác giới thì họ vẫn là một chủ đề không hiếm đã được màn ảnh khai thác khá nhiều.

Ngay cả chính del Toro cũng đã từng làm Hellboy với nhân vật Abe Sapien nửa người nửa lưỡng cư, vì thế nếu muốn nói “tham khảo ý tưởng”, có lẽ del Toro đã tham khảo chính sinh vật của mình nhiều nhất.