La Niña đã quay lại
Điều đó có ý nghĩa gì với Trái đất của chúng ta?
Vào ngày 10 tháng 10 năm 2025, Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA) đã công bố sự trở lại của hiện tượng khí hậu La Niña tại vùng Thái Bình Dương nhiệt đới. Đây là lần thứ năm La Niña xuất hiện chỉ trong vòng sáu năm qua.
La Niña là hiện tượng khí hậu xảy ra khi nước biển ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương lạnh hơn mức trung bình, làm thay đổi thời tiết toàn cầu.
Mặc dù đợt La Niña này được dự báo là yếu và không kéo dài quá lâu, nó vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc định hình thời tiết tại Bắc Mỹ trong mùa đông sắp tới và có thể ảnh hưởng đến mùa lốc xoáy (tornado) vào mùa xuân năm sau.
La Niña là gì và vì sao nó quan trọng?
La Niña là một hình thái khí hậu được đánh dấu bằng một dải nước biển có nhiệt độ mát hơn mức trung bình trải dài dọc theo xích đạo từ bờ biển phía Tây Nam Mỹ đến Tây Thái Bình Dương.
La Niña đặc biệt quan trọng vì những tác động sâu rộng của nó. Thứ nhất, nó gây ra thay đổi thời tiết toàn cầu một cách căn bản. Cụ thể, khối nước biển lạnh đặc trưng của La Niña làm giảm đáng kể hoạt động của mưa rào và bão dông tại khu vực Thái Bình Dương nhiệt đới. Sự thay đổi cơ bản này lần lượt tác động mạnh mẽ đến các mô hình áp suất khí quyển và đường đi của dòng đối lưu (jet stream), từ đó làm thay đổi các kiểu thời tiết trên phạm vi toàn thế giới.
Thứ hai, La Niña hỗ trợ rất nhiều trong công tác dự báo mùa Đông và mùa xuân. Ví dụ, dựa vào mô hình La Niña, các nhà khoa học có thể đưa ra dự đoán về những khu vực ở Mỹ có khả năng xảy ra tuyết rơi với lượng bất thường, cũng như những vùng nào sẽ đối diện với nguy cơ lốc xoáy (tornado) cao hơn mức bình thường vào mùa xuân năm sau.
NOAA dự báo có 71% khả năng La Niña sẽ tiếp tục kéo dài đến tháng 12 năm 2025 và 54% khả năng duy trì đến tháng 2 năm 2026. Sau đó, tình trạng có thể chuyển sang trạng thái trung tính hoặc El Niño yếu vào mùa xuân.
Sự xuất hiện của La Niña thường tạo ra một dòng đối lưu (jet stream) phân nhánh và thay đổi thất thường.
La Niña và El Niño (hiện tượng ngược lại khi nước biển ở khu vực xích đạo Thái Bình Dương nóng hơn mức trung bình) càng ngày càng xuất hiện nhiều
La Niña trong một thế giới đang nóng lên
Việc La Niña xuất hiện liên tục (5 lần từ năm 2020) đã đặt ra một "cuộc tranh luận lớn" trong giới khoa học: Liệu xu hướng này có phải là một phản ứng của khí hậu đối với sự nóng lên toàn cầu do con người gây ra hay không.
Thông thường, La Niña (với nước biển lạnh) sẽ làm nhiệt độ toàn cầu mát hơn. Tuy nhiên, các sự kiện La Niña gần đây lại không làm giảm đáng kể nhiệt độ toàn cầu. Điều này cho thấy sự nóng lên của Trái Đất đang làm thay đổi cách thức hoạt động của các hình thái khí hậu truyền thống.
Để đối phó với hiện tượng này, các nhà khí hậu học đang bổ sung các phương pháp giám sát mới. Một trong số đó là Chỉ số Đại dương Niño Tương đối (RONI).
RONI so sánh nhiệt độ nước biển ở Thái Bình Dương xích đạo với phần còn lại của vùng nhiệt đới toàn cầu. Phương pháp này giúp các nhà dự báo xác định được khu vực nào nóng hay lạnh tương đối so với các khu vực khác, từ đó hiểu rõ hơn nơi bão dông nhiệt đới sẽ tập trung, vốn là yếu tố cuối cùng ảnh hưởng đến thời tiết toàn cầu.
Úc và New Zealand đã trở thành những quốc gia tiên phong sử dụng chỉ số RONI này trong hoạt động giám sát El Niño và La Niña của họ, cho thấy biến đổi khí hậu đang tác động đến cả những động lực khí hậu quan trọng nhất của hành tinh.
Nguồn: The Washington Post
