Xuất hiện từ khoảng 100 triệu năm trước, cá đuối gai độc mang một vẻ ngoài được đánh giá nhu mì, ẻo lả với thân hình... mềm mỏng như tan trong nước. Tuy nhiên, ít ai ngờ, chúng lại là một trong những loài hung thần nơi nước ngọt và biển cả.
Cá đuối gai độc thường cư ngụ tại các con sông ở vùng Đông Nam Á, có chiều dài từ 50cm - 2m, với chiếc đuôi dài nhiều răng cưa.
Ngoài thân hình mềm mại, chúng sở hữu phần miệng tròn, phần mắt nằm trên đỉnh đầu. Tuy nhiên, cá đuối đuôi gai không sử dụng mắt để săn mồi mà thường dùng hệ cảm biến điện từ ở thân nhằm xác định được vị trí con mồi.
Thân mình con đực trưởng thành dài khoảng 0,8m, cân nặng khoảng 20 kg.
Đúng như tên gọi, loài cá này mang độc tố rất nguy hiểm. Chất độc được giấu trong các gai phần đuôi - thường dài gấp gần 3 lần chiều dài thân mình. Các gai đuôi của chúng rất nhọn, được tạo bởi vasodentin - dạng sụn cứng và sắc, dễ dàng đâm xuyên da thịt. Đặc biệt hơn phần chất độc của chúng có thể gây chết người.
Theo các chuyên gia, gai cá đuối có từ 1 - 3 chiếc gai, kích thước 2,5 - 12cm, trong đó 2 chiếc nằm trên lưng, chiếc lớn nhất nằm ở đoạn đầu phần đuôi.
Đầu gai được bao phủ một lớp tế bào tiết ra chất độc. Hai bên gai có nhiều ngạnh làm tăng khả năng làm rách da đối phương khi đâm, tạo điều kiện cho các độc tố xâm nhập.
Chất độc bao gồm hỗn hợp protein độc nhạy cảm với nhiệt. Khi vào cơ thể đối phương, các loại chất độc này tác động lên hệ thống tim. Nếu lượng chất độc ít có thể làm giãn hay co mạch ngoại vi, trường hợp lượng chất độc nhiều có thể gây nên tình trạng thiếu máu và làm tổn thương cơ tim, rối loạn và có thể dẫn đến tử vong.
Với phần bụng sáng phần lưng đặc biệt tối màu - cá đuối được coi là một kẻ ngụy trang tài tình.
Cá đuối gai độc sinh sản khá ít, chỉ từ 2-6 con/năm. Cá đuối con được sinh ra gần như đã phát triển toàn diện, giống như phiên bản thu nhỏ của bố mẹ chúng. Cá đuối con có thể tự săn mồi ngay sau khi sinh ra. Tuổi thọ trung bình của loài cá đuối ngoài tự nhiên là 15 - 25 năm.