Lý giải chuyện con người có thể nhịn đói 70 ngày
Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao cơ thể chúng ta lại có khả năng chịu đói dẻo dai như thế - nhịn đến 70 ngày mà không chết?
Con người có thể tử vong nếu nhịn thở quá 10 phút và nhịn uống nước quá 10 ngày. Thế nhưng, một số người trong chúng ta có thể nhịn ăn đến... 70 ngày mà không chết. Vậy tại sao chúng ta lại có khả năng chịu đói dẻo dai như thế?
Trước hết, chúng ta hãy tìm hiểu cách thức cơ thể người sử dụng năng lượng. Thức ăn có thể được ví như nguồn nhiên liệu của cơ thể. Nếu một chiếc ô tô hết nhiên liệu, nó sẽ lập tức dừng chạy.
Nhưng cơ thể chúng ta có khả năng dự trữ nhiên liệu để đảm bảo duy trì sự sống, nhờ đó, con người có thêm thời gian để tìm thức ăn và nâng cao cơ hội sống sót.
Những thanh đường glucose nguyên chất.
Glucose được vận chuyển theo đường máu đi khắp cơ thể.
Glucose là một phân tử đường đơn được máu vận chuyển đến nuôi sống tất cả các tế bào trong cơ thể. Sau khi chúng ta ăn xong, lượng glucose trong máu tăng lên. Cơ thể sẽ điều chỉnh lượng đường trong máu bằng cách tiết ra hormon insulin, biến glucose thừa thành glycogen dự trữ trong gan và cơ.
Sơ đồ hoá học một phân tử glucose.
Vài tiếng đồng hồ sau khi ăn, lượng glucose trong máu bắt đầu xuống thấp. Cơ thể lại điều chỉnh bằng cách cho tuyến tuỵ tiết ra hormon glucagon. Glucagon chuyển glycogen dự trữ thành glucose, đưa đường huyết tăng trở lại mức bình thường.
Nhưng cơ thể chúng ta không chỉ đơn thuần dựa vào việc dự trữ glycogen để duy trì hoạt động sống. Nếu bị đói quá 6 giờ đồng hồ, cơ thể chuyển sang biện pháp phân giải lipit.
Cấu trúc của một hạt glycogen dạng cầu, chứa đến 30.000 đơn phần glucose được lắp ghép với nhau.
Sau glycogen, mỡ chính là nguồn dự trữ năng lượng về dài hạn thứ hai trong cơ thể. Cơ thể chúng ta bắt đầu phân giải axit béo thành các xeton (ketone) và giải phóng năng lượng. Quá trình “đốt mỡ” này cũng xảy ra khi chúng ta vừa trải qua một bài tập thể thao nặng.
Tuy nhiên, các phân tử acid béo có kích thước quá cồng kềnh để truyền từ mạch máu sang các tế bào não. Do đó, bộ não sẽ tiếp tục sử dụng đường glucose (có kích thước nhỏ hơn) trong khi các bộ phận khác của cơ thể lấy năng lượng từ acid béo.
Glycogen được dự trữ trong gan.
Thông thường, bộ não tiêu thụ tới 25% năng lượng toàn cơ thể, một tỉ lệ khá lớn do con người có bộ não phát triển nhất trong tất cả các loài sinh vật. Mỗi ngày, não tiêu thụ tới 120gr glucose (tương đương lượng đường trong 3 lon nước ngọt). Không thể lấy được acid béo, não người sẽ chết chỉ sau 3 ngày. Vậy cơ thể đã làm cách nào để cung cấp năng lượng cho não?
Sơ đồ quá trình phân giải lipit.
Trong quá trình phân giải lipit, các acid béo được bẻ gãy thành các xeton. Các hợp chất này nhỏ hơn acid béo nên có thể rời mạch máu vào cung cấp năng lượng cho các tế bào não. Nhờ đó, nhu cầu glucose của não giảm xuống chỉ còn 30gr mỗi ngày. Đó là lý do dù bị đói nhưng cơ thể vẫn duy trì được nhận thức để tìm kiếm cái ăn.
Tuyến tụy tiết ra insulin và glucagon, điều hòa lượng đường trong máu.
Nhưng nếu người bị đói quá 3 ngày, cơ thể sẽ phải viện đến giải pháp cuối cùng để sống sót. Khi đó, các tế bào của cơ thể sẽ phân giải protein thành các amino acid (hay acid amin).
Gan biến đổi các amino acid thành đường glucose nuôi cơ thể. Hậu quả là các cơ bắp sẽ bị teo nhỏ lại. Y học gọi đây là hiện tượng tự thực, tức cơ thể đang tự “ăn” chính mình để sống sót.
Một tế bào đang phân giải amino acid trong quá trình tự thực.
Bằng những biện pháp trên, cơ thể người có thể duy trì sự sống tới hơn hai tháng trong tình trạng không có thức ăn. Đó là kết quả của quá trình tiến hóa lâu dài, giúp con người vượt qua những thử thách khắc nghiệt để sinh tồn.
Bạn có thể xem thêm:
TIN CÙNG CHUYÊN MỤC
Xem theo ngày
