Nổi tiếng cả về sự độc ác lẫn khôn ngoan của mình, Baba Yaga là một nhân vật không thể bỏ qua khi nhắc tới những huyền thoại và truyện cổ tích ở các nước Slavơ.
Baba Yaga là ai?
Một bức tranh vẽ Baba Yaga đầu thế kỷ XX.
Baba Yaga là hình ảnh phổ biến về phù thủy tại các nước nói ngôn ngữ Slavơ như: Nga, Ukraine, Ba Lan, Bulgaria và Serbia.
Baba Yaga có nhiều điểm tương đồng với hình ảnh những mụ phù thuỷ trong các câu chuyện cổ Grimm hay Andersen. Mụ có một cái mũi khoằm rất dài, gầy trơ xương và có nhiều quyền phép.
Baba Yaga bắt cóc trẻ con về ăn thịt.
Khi bay, Baba Yaga đứng trong một chiếc cối, tay cầm chày và chổi.
Khác với hình ảnh phổ biến về những mụ phù thủy cưỡi chổi, Baba Yaga lại ngồi trong một cái cối và cầm theo một cái chày (hoặc đôi khi cả một cây chổi nữa) để bay trong không trung.
Nhà của Baba Yaga có thể "đi lại" được.
Ngôi nhà của Baba Yaga cũng hết sức đặc biệt. Nó là một túp lều gỗ có hai cái chân gà làm đế. Khi hai cái chân gà này “đi lại”, ngôi nhà của Baba Yaga cũng di chuyển theo.
Tranh vẽ ngôi nhà và khu vườn của Baba Yaga.
Các câu chuyện cổ tích còn kể rằng, nhà của Baba Yaga được bao quanh bởi một hàng rào làm bằng xương những người bị mụ ăn thịt. Quanh nhà, mụ nuôi một bầy chó dữ và một con mèo đen.
Baba Yaga cũng thử thách và giúp đỡ những nhân vật tốt bụng, dũng cảm.
Tuy độc ác và tàn bạo, song Baba Yaga đôi khi cũng giúp đỡ những người anh hùng trong các câu chuyện cổ tích.
Baba Yaga và nàng Vasilisa xinh đẹp
Nàng Vasilisa đến gặp Baba Yaga.
“Nàng Vasilisa xinh đẹp” là một trong những truyện cố tích nổi tiếng nhất của Nga, mà trong đó đề cập đến sự xuất hiện của Baba Yaga.
Vasilisa là một cô bé mồ côi mẹ, phải sống với dì ghẻ và những người con độc ác của mụ ta. Một ngày, mẹ kế Vasilisa sai cô bé đến nhà của Baba Yaga để xin lửa nhằm hại chết cô.
Vasilisa cầm cây đèn đầu lâu, phía sau là ngôi nhà của Baba Yaga.
Đến nơi, Vasilisa bị Baba Yaga bắt phải làm việc nhà cho mụ, nếu không sẽ bị giết. Được người mẹ đã mất phù hộ, Vasilisa đã hoàn thành hết những việc được giao. Hài lòng, Baba Yaga cho phép cô bé trở về và được cầm theo “cây đèn đầu lâu” để thắp sáng. Ánh sáng từ cây đèn này thiêu cháy người mẹ kế độc ác của Vasilisa thành tro bụi.
Baba Yaga trong văn hóa hiện đại
Gần đây, ông Vasili Kozin ở Nga đã dựng nên một “căn nhà chân gà” giống như nhà của Baba Yaga. Được điểu khiển bằng động cơ, ngôi nhà gỗ có thể xoay tròn trên hai “chân gà” đúng như trong cổ tích.
Baba Yaga cũng trở thành nguồn cảm hứng cho một bộ phim hoạt hình ngắn rất dễ thương.