iPhone 10 năm nhìn lại: Điều kỳ diệu của Apple ra đời như thế và thay đổi thế giới ra sao?

Khi iPhone ra mắt, không ai nghĩ nó có thể trở nên phổ biến tới vậy, giúp Apple một bước tới đỉnh vinh quang, tái thiết lập các ngành công nghiệp và thay đổi thế giới. Rất có thể, bạn đang đọc bài báo này trên iPhone.

Chiếc iPhone đầu tiên xuất hiện năm 2007 nhưng vào cuối thập kỷ, nó vẫn chỉ là một sản phẩm ngách, phân phối qua một nhà mạng và nhằm vào người yêu công nghệ mới. Nếu quý I/2010, Apple chỉ bán được 8,7 triệu iPhone thì 8 năm sau, doanh số là 47 triệu.

Theo thống kê chính thức của Apple, công ty bán được ít nhất 1,4 tỷ iPhone trong thập kỷ và có lẽ sẽ tiệm cận 1,6 tỷ khi năm 2019 kết thúc. Hơn 900 triệu iPhone đang được sử dụng. Dù doanh số iPhone kém hơn đối thủ Android, các cuộc chiến pháp lý với Samsung chỉ ra Google và đối tác lấy nhiều cảm hứng từ smartphone của Apple.

iPhone cũng thay đổi vận mệnh của “táo khuyết”. Trong 10 năm, Apple chuyển từ công ty máy tính lớn sang siêu doanh nghiệp 1 nghìn tỷ USD với 137.000 nhân viên toàn thời gian, hoạt động khắp toàn cầu.

Gene Munster, nhà sáng lập Loup Ventures kiêm nhà phân tích lâu năm, đánh giá iPhone là sản phẩm công nghệ có ảnh hưởng to lớn nhất trong thập kỷ vừa qua.

Thay thế mọi thứ trong túi áo

iPhone gắn bó chặt chẽ với cuộc sống vì nó thay thế quá nhiều thiết bị khác. Thay vì lịch, sổ ghi chú, báo thức, thiết bị GPS, máy nghe nhạc, đèn pin, bạn chỉ cần iPhone. Nhà phân tích Jeff Kagan nói rằng nếu 15 năm trước, chúng ta dùng điện thoại để gọi điện thì nay, nó được dùng cho mọi thứ.

Có lẽ, ví dụ xuất sắc nhất cho sức mạnh chuyển đổi của iPhone chính là thứ nó đã làm với camera. Theo dữ liệu từ HIệp hội Sản phẩm hình ảnh và camera, năm 2010, có 109 triệu camera bỏ túi được bán ra. Năm 2018, chỉ có 9 triệu máy được tiêu thụ. Một số sản phẩm biến mất hoàn toàn khỏi thị trường.

iPhone hủy diệt nhiều ngành công nghiệp nhưng đồng thời mở ra không ít ngành mới. Các hãng taxi công nghệ như Lyft, Uber có giá trị gộp hơn 60 tỷ USD và tồn tại chỉ nhờ vào kết nối không dây, GPS trong iPhone.

Instagram, Google Maps, Waze, Grubhub… đều ra đời và ăn nên làm ra nhờ iPhone. NFC giúp mobile banking trở thành sự thật. Tiêu thụ nội dung chính là tiêu thụ video. YouTube không thể lớn mạnh nếu thiếu iPhone.

iPhone và App Store cũng là một mảng kinh doanh khổng lồ và giúp nhà phát triển bán hàng cho hàng trăm triệu người dùng trên thế giới. Vào tháng 1, Apple cho biết các lập trình viên trên nền tảng App Store đã kiếm được 120 tỷ USD kể từ khi chợ ứng dụng phát hành năm 2008.

Chuỗi cung ứng khổng lồ

Bản thân iPhone cũng mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Đầu thập kỷ, iPhone mạnh nhất là iPhone 3G, phiên bản thứ hai của thiết bị, dùng CPU Samsung một lõi 412MHz. iPhone 11 Pro, thế hệ mới nhất, trang bị chip Apple tự thiết kế gồm 6 lõi với tốc độ tối đa 2.65GHz. iPhone hiện nay còn chạy ngang ngửa laptop.

Màn hình đạt tới đẳng cấp mới. iPhone 2010 dùng màn hình 3.5 inch 153.000 điểm ảnh, iPhone mới dùng màn hình 6.5 inch với hơn 2,6 triệu điểm ảnh.

Nhược điểm là iPhone trở nên đắt đỏ hơn. iPhone 3G chỉ có giá 199 USD khởi điểm, một phần nhờ được AT&T trợ giá. iPhone Pro giá từ 999 USD và bán không kèm hợp đồng nhà mạng.

Để có thể mang tới iPhone mới mỗi năm với tính năng được cải tiến đáng kể, Apple nhờ tới chuỗi cung ứng tinh vi, khổng lồ với các nhà máy lắp ráp quy mô đặt tại Trung Quốc của Foxconn. Năm 2017, Apple nói đã tạo ra và hỗ trợ 4,8 triệu việc làm ở nước này.

Các linh kiện trong iPhone và smartphone khác như camera, pin, màn hình cảm ứng được làm nhái và cuối cùng trở nên phổ biến, khuyến khích thế hệ doanh nhân mới tạo ra các thể loại sản phẩm mới như drone, scooter, smart home.

Kỷ nguyên Tim Cook

Đầu thập kỷ, Apple do nhà sáng lập Steve Jobs dẫn dắt. Tuy nhiên, ngày 24/11/2011, hai tháng trước khi ông qua đời, Tim Cook trở thành Tổng Giám đốc và phụ trách công ty từ ấy.

Dưới triều đại Cook, Apple bán được hàng tỷ iPhone, mang về hàng trăm tỷ USD lợi nhuận. Trong phần lớn thời gian, họ là công ty đại chúng giá trị nhất thế giới và gần đây mới để lọt danh hiệu vào tay hãng dầu mỏ Saudi Aramco.

Năm 2018, Apple trở thành công ty đại chúng đầu tiên vượt mốc vốn hóa thị trường 1 nghìn tỷ USD. CEO Cook trong thư gửi nhân viên nhân sự kiện đã nói: “Kết quả kinh doanh đơn giản là kết quả của sáng tạo của Apple, ưu tiên khách hàng và sản phẩm, luôn gắn bó với giá trị thực sự”.

Năm 2017, Apple khai trương trụ sở phi thuyền Apple Park tại quê nhà Cupertino, California. Công trình tốn kém 5 tỷ USD. “Táo khuyết” còn ra thêm ba sản phẩm quan trọng là iPad, Apple Watch và AirPods. Dù bán chạy, chưa có thiết bị nào thay đổi thế giới như iPhone.

Nạn nhân của thành công

Apple bước vào thập kỷ mới với tư thế của một gã khổng lồ siêu lợi nhuận. Song, hãng cũng đối diện với thách thức liên quan tới quy mô và thành công của mình.

Gần đây, Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ yêu cầu tài liệu từ Apple, cùng Amazon, Facebook và Google, như một phần của cuộc điều tra chống độc quyền đang diễn ra. Vài tháng gần đây, Cook cũng phải trả lời câu hỏi từ báo chí quốc tế về việc Apple có phải độc quyền không xoay quanh quyền kiểm soát App Store.

Tháng 10, Cook tuyên bố: “Không người nào biết nghĩ mà lại gọi Apple là kẻ độc quyền cả”.

Ngoài ra, các nhà hoạt động và đấu tranh vì người tiêu dùng còn lo lắng về chi phí môi trường khi bán sản phẩm mới cho hàng trăm triệu người. Vài năm gần đây, Apple giới thiệu chương trình và sáng kiến tái chế nhằm giảm thiểu lượng rác thải thải ra môi trường.

Những người khác, bao gồm cả cựu Giám đốc thiết kế Jony Ive, lại lo ngại iPhone quá tốt, đến mức không ai muốn đặt máy xuống. Đáp lại, Apple giới thiệu tính năng Screen Time giúp họ giảm nghiện. Đây là tính năng mang tính bước ngoặt vì khi nhìn thấy thời gian họ sử dụng thiết bị, chẳng hạn 5 giờ mỗi ngày, người dùng sẽ phải tự đặt ra câu hỏi: Mình còn có thời gian làm việc khác không.

Dù vậy, thách thức lớn nhất đơn giản là iPhone không thể tăng trưởng như đã làm được trong 10 năm qua. Doanh số iPhone đạt đỉnh năm 2015 với 31 triệu máy. Kể từ đó, chúng không tăng mạnh. Năm 2019, Apple thông báo không tiết lộ doanh số cụ thể, gợi ý doanh thu và số liệu khác đáng giá hơn với nhà đầu tư.

Thay vào đó, công ty hướng sự tập trung vào bộ phận thiết bị đeo, bao gồm Apple Watch, AirPods và bộ phận dịch vụ, bán nội dung như Apple TV+, Apple Arcade. Tuy nhiên, iPhone vẫn đang chiếm 54% doanh thu Apple năm 2019.

Năm 2020 liệu có “tử tế” với Apple như 10 năm trước đây hay không còn phụ thuộc vào dịch vụ trực tuyến và thiết bị đeo có thay đổi cuộc sống của chúng ta nhiều như iPhone hay không.