Instagram "chanh sả" ngày xưa đâu rồi?

Nếu là một người sử dụng Instagram lâu năm, hẳn bạn sẽ không thể quên được trải nghiệm của mạng xã hội này những năm đầu tiên. Thời ấy, Instagram vô cùng đơn giản, là mạng xã hội đúng nghĩa với chức năng chia sẻ, nơi mà mọi người thoải mái đăng những hình ảnh của mình lên, follow những người mình thật sự yêu quý... Mọi thứ đều xoay quanh nội dung.

Thứ làm cho Instagram từng đặc biệt là ở chỗ nó chỉ tập trung vào những bức ảnh dạng polaroid, đem lại cho người dùng cảm giác hoài cổ, dễ chịu và thân thuộc. Rồi Facebook nhảy vào và "phá đám" tất cả.

Instagram được Facebook mua lại từ năm 2012, nhưng phải đến một thời gian sau, người dùng mới bắt đầu nhận ra những thay đổi với mạng xã hội này. Nó tiếp nhận thuật toán của Facebook, liên tục gợi ý những nội dung "gây nghiện" và "sống ảo", hơn là thực sự chia sẻ. 

Nói cho đúng thì người dùng đã góp phần thay đổi diện mạo của Instagram, nhưng nó sẽ không trở thành 1 "nồi cháo thập cẩm" như hôm nay nếu không có những can thiệp "thô bạo" từ Facebook. Quảng cáo bắt đầu ngập tràn mạng xã hội này - mà không chỉ là quảng cáo có chủ đích do thuật toán tạo ra, mà còn là do số lượng lớn đến khó hiểu các KOL hay influencer liên tục "nhấn chìm" dòng thời gian của bạn bởi những bài đăng quảng cáo. Tất nhiên người ta có thể lập luận là bạn có thể unfollow và bấm chặn quảng cáo, nhưng nếu Instagram (hay chính xác hơn là Facebook) không khuyến khích loại nội dung đó và tập trung vào chất lượng trải nghiệm thay vì lợi nhuận, bạn đã không cần tốn công vậy.

Sự độc lập của Instagram khỏi Facebook đã bị "quét sạch" từ lâu, đến mức mà những nhà sáng lập của nó - Kevin Systrom và Mike Krieger - đã từ chức trong bất mãn vào năm 2018. Instagram đã dần trở thành "bãi thử" và là vệ tinh cho Facebook. Việc đồng bộ tài khoản của 2 mạng xã hội chỉ là bước đầu...

Tính năng Stories ra đời năm 2016 trên Instagram đã hoàn toàn là 1 kẻ thay đổi cuộc chơi, và dù là kẻ "ăn cắp ý tưởng" từ Snapchat, nhưng nó đã thành công ngoài sức mong đợi. 1 năm sau đó, Facebook lại "copy" Instagram, nhưng nếu không nhờ tính năng chia sẻ xuyên nền tảng mà Facebook mặc định gán lên Stories đăng từ Instagram, Stories của Facebook sẽ chỉ là 1 vùng đất hoang.

Đồng sáng lập Mike Krieger từng cho biết vào 1 buổi phỏng vấn năm 2015 rằng anh rất tự hào khi Instagram không phải 1 mớ hổ lốn với 1 tá tính năng phức tạp, được đặt trong 1 cái menu với biểu tượng 3 dấu gạch ngang mà anh gọi là "hamburger menu". Nhưng vài năm sau, sự can thiệp của Facebook với đủ thứ tính năng và tuỳ chọn thiết lập lằng nhằng đã khiến Instagram mất đi sự tinh tế ban đầu ấy. Facebook còn "trắng trợn" đến mức thêm cả lựa chọn "Open Facebook" trong "hamburger menu" của Instagram (tuỳ chọn này hiện nay đã bị loại bỏ).

Và rồi, đến thời điểm này, sau sự hợp nhất giữa tính năng nhắn tin của Instagram với Messenger, Facebook lại càng thể hiện quyền thống trị tuyệt đối, chi phối Instagram và nhào nặn nó thành công cụ, bệ phóng cho mình 1 cách mạnh mẽ hơn nữa. 

Đã "ăn cắp" màu sắc gradient từ lâu tạo ra vẻ thẩm mỹ của icon Instagram và gắn nó lên Messenger để người dùng la ó, rồi tước đoạt biểu tượng máy bay giấy của Direct và thay bằng biểu tượng Messenger, Facebook còn cho phép người có tài khoản Facebook có thể tự do nhắn tin với người dùng Instagram mà không cần đăng ký Instagram. Nói cách khác, Instagram chỉ là 1 cái phễu đổ người dùng và thời gian của họ vào cái miệng đói khát của Facebook.

Đó là chưa kể, giờ đây phần nhắn tin trên Instagram chắc sẽ lại tràn ngập quảng cáo y như Messenger mà thôi.

Có lẽ chúng ta không nên ngạc nhiên nếu một ngày Facebook bỗng dưng đổi tên Instagram thành "Facebook Mini".