Huyền thoại cao thủ hộ giá Từ Hi Thái hậu, đứng im vẫn thắng Hoắc Nguyên Giáp

Thời phong kiến Trung Quốc từng có một cao thủ giang hồ đầu quân cho triều đình, được phong chức "tứ phẩm đới đao hộ vệ". Đây không phải câu chuyện hư cấu về Triển Chiêu - nhân vật thời Tống trong tiểu thuyết và phim ảnh. Cuối triều nhà Thanh quả thực có người như vậy, tên là Lý Thụy Đông.

Nhân vật này được cho là hộ vệ thân tín của Từ Hi Thái Hậu, được đặt biệt hiệu "thần ưng", quan hàm tứ phẩm. Các tư liệu mô tả Lý Thụy Đông là thần đồng võ học, sau này sáng lập Lý gia Thái Cực Quyền. Võ sư này có giai thoại từng đánh bại Hoắc Nguyên Giáp - một trong những biểu tượng võ thuật Trung Quốc - mà không cần ra đòn.

Cao thủ đại nội

Theo tư liệu đăng trên Tinh Đảo Nhật Báo, Lý Thụy Đông (sinh năm 1851) luyện võ từ khi mới 7 tuổi, đến 12 tuổi rời nhà hành tẩu giang hồ theo đuổi võ học. Ông kết giao với nhiều môn phái, cao thủ. Kỹ thuật võ học của ông nổi bật ở chỗ kết hợp được tính linh hoạt, mềm dẻo của nội gia quyền với tính sát phạt thực dụng của ngoại gia quyền.

Trong một lần ghé thăm Thiếu Lâm Tự, ông gặp được Vương Lan Đình - ngoại hiệu "Đại đao Vương Ngũ" được nhắc đến trong nhiều bộ phim võ thuật Trung Quốc. Từ đó, Lý Thụy Đông không chỉ học được thêm nhiều tuyệt kỹ võ công mà còn được giới thiệu làm môn khách trong phủ Đa La Đoan Quận Vương. Nhân dịp đại thọ 60 tuổi của Từ Hi Thái hậu, ông được đưa vào Di Hòa Viên biểu diễn võ nghệ.

Trước mặt Thái hậu cùng bá quan văn võ, Lý Thụy Đông cùng đệ tử trình diễn bài quyền phối hợp khinh công gọi là "bạch hạc lượng sí" (hạc trắng tung cánh), "thủy long xuất uyên" (rồng nước hiện thân). Hai võ sư vừa phi thân qua lại giữa các cây cột chống mái điện, vừa biểu diễn quyền pháp. Từ Hi Thái hậu rất thích, đặt ngay cho Lý Thụy Đông biệt hiệu "thần ưng đại nội".

Sau buổi biểu diễn, Lý Thụy Đông được phong chức võ quan tứ phẩm, giữ lại làm hộ vệ cho Thái hậu và huấn luyện quyền thuật cho cấm quân nội cung. Tuy nhiên, khoảng thời gian này không dài bởi đến năm 1900, toàn bộ Hoàng thất nhà Thanh phải bỏ Tử Cấm Thành về Tây An lánh nạn khi liên quân 8 nước tiến vào Bắc Kinh.

Có giai thoại rằng Lý Thụy Đông sau khi rời khỏi kinh thành đã tham gia Nghĩa hòa đoàn. Trong một lần bị quân địch bao vây, ông phải nhảy xuống giếng trốn. Nhờ nội công Thiết bố sam - nghĩa là áo giáp sắt, tập luyện để cơ thể cứng rắn, tăng sức chịu đựng trước ngoại lực, thường được phóng đại thành "đao thương bất nhập".

Sau đó, ông về Thiên Tân mở võ quán, lập môn phái Lý gia Thái cực quyền. Lý Thụy Đông sáng tạo ra 3 bài quyền riêng không mang phong cách chậm rãi, dưỡng sinh. Dù vẫn mang triết lý "dĩ nhu chế cương", quyền pháp của Lý Thụy Đông nhấn mạnh kình lực khi ra đòn và hạ thân vững chắc.

Mục đích của Lý Thụy Đông khi mở võ quán là chấn hưng tinh thần và thể chất dân tộc trước nạn ngoại xâm. Quan điểm ấy của Lý Thụy Đông được đánh giá là tiến bộ và góp phần đặt nền móng cho trào lưu “thể dục vệ quốc” đầu thế kỷ 20 ở Trung Quốc. Lý Thụy Đông có hơn 100 môn sinh, trong đó khoảng 20 người thành danh. Nhiều học trò của ông sau này giữ vai trò quan trọng trong các hội võ thuật Trung Quốc.

Chỉ 1 câu nói khiến Hoắc Nguyên Giáp xin thua

Giai thoại nổi tiếng nhất về Lý Thụy Đông là màn tỷ thí với Hoắc Nguyên Giáp - một trong những huyền thoại của giới võ thuật Trung Quốc, được coi là biểu tượng của tinh thần yêu nước trong thời kỳ Thanh mạt. Cuộc đối đầu này được nhắc đến trên truyền thông Trung Quốc nhưng chỉ là câu chuyện truyền miệng, không có tư liệu rõ ràng và có nhiều dị bản với các chi tiết khác nhau.

Theo Tinh Đảo Nhật Báo, 2 võ sư gặp nhau ở thời điểm Hoắc Nguyên Giáp còn trẻ, có thể là năm ông 21 tuổi (1889). Lý Thụy Đông nổi danh ở Bắc Kinh với ngoại hiệu "Thần ưng" được Từ Hi Thái hậu ngự ban. Hoắc Nguyên Giáp có ý xem thường bậc tiền bối tuổi trung niên (chênh lệch 17 tuổi), tự tin khoe rằng bản thân rất mạnh cước pháp.

Lý Thụy Đông không muốn so đo với hậu bối. Ban đầu, ông từ chối giao đấu, sau đó nhận lời nhưng vẫn không muốn ra tay. Thay vào đó, cao thủ đại nội để Hoắc Nguyên Giáp đánh trước 3 đòn. Bản thân ông đứng yên một chỗ chống đỡ, nếu bản thân nhúc nhích hay lùi bước thì coi như thua.

Hoắc Nguyên Giáp tung ra 2 cước rất mạnh, nhưng đều bị Lý Thụy Đông dùng Thái cực quyền hóa giải. "Thần ưng" nói với hậu bối: “Cước thứ ba này cậu nên nghĩ cho kỹ, nếu không, ta e rằng lát nữa cậu đi về sẽ không được vui đâu”. Hoắc Nguyên Giáp hiểu ý, đồng thời khâm phục thái độ ứng xử bình tĩnh của tiền bối nên chủ động nhận thua. Lý Thụy Đông cũng nhận ra tài năng của Hoắc Nguyên Giáp và hướng dẫn một vài chi tiết nội gia quyền.

Một số dị bản khác kể rằng Lý Thụy Đông không hề xuất thủ mà chỉ né tránh nhẹ nhàng mọi đòn đánh cho đến khi Hoắc Nguyên Giáp kiệt sức. Sau đó, cao thủ đại nội này tung ra cú đấm cực mạnh đẩy lùi hậu bối vài mét. Điểm chung của các phiên bản là Hoắc Nguyên Giáp đều chủ động nhận thua tâm phục khẩu phục.