Trở thành phi hành gia luôn là giấc mơ lớn của nhiều người, nhất là những đứa trẻ, khi nó tượng trưng cho một nghề nghiệp vô cùng đặc biệt, đòi hỏi tài năng, chuyên môn cao cùng sức khỏe thể chất vượt trội. Đối với những ai theo đuổi con đường hiếm có này, việc được đặt chân ra ngoài không gian, khám phá những điều chưa biết đến là khao khát lớn nhất. Tuy nhiên, hành trình chinh phục vũ trụ không hề trải hoa hồng. 50 năm qua, nhân loại đã chứng kiến hàng loạt thảm kịch, nơi các phi hành gia phải trả giá bằng chính mạng sống của mình.
Trong nửa thế kỷ qua, khoảng 30 phi hành gia và nhà du hành vũ trụ đã thiệt mạng khi đang huấn luyện hoặc thực hiện các nhiệm vụ không gian nguy hiểm. Theo ông Nigel Packham, Phó Giám đốc Đảm bảo An toàn và Sứ mệnh của NASA, 21 trong số đó đã tử vong ngay trong không gian . Đáng chú ý, 5 sứ mệnh bay vào vũ trụ (3 của NASA và 2 của Liên Xô) đã kết thúc bằng cái chết bi thảm. Giáo sư Jim Hermanson từ Đại học Washington giải thích rằng những vụ tai nạn này thường là "sự kết hợp của các tình huống bất thường, lỗi thiết bị, lỗi con người, chính trị và quản lý".
Ảnh minh hoạ
Thời kỳ đầu của cuộc đua vào vũ trụ, cả NASA và Liên Xô đều phải đối mặt với nhiều vụ tai nạn máy bay phản lực chết người trong quá trình thử nghiệm. Nổi tiếng nhất là vụ hỏa hoạn tàu Apollo 1 vào tháng 1 năm 1967 , cướp đi sinh mạng của các phi hành gia Gus Grissom, Ed White và Roger Chaffee. Một tia lửa trong cabin đầy oxy nguyên chất đã biến buồng lái thành ngọn lửa địa ngục, khiến phi hành đoàn tử vong khi đang cố gắng thoát ra trong vô vọng.
Khu vực tưởng niệm các phi hành gia tử nạn của NASA
Hai thảm họa kinh hoàng nhất liên quan đến tàu con thoi của NASA là vụ nổ tàu Challenger vào tháng 1 năm 1986 và sự cố tàu Columbia vào tháng 2 năm 2003. Tàu Challenger đã phát nổ chỉ 73 giây sau khi phóng, cướp đi sinh mạng của 7 thành viên phi hành đoàn. Nguyên nhân chính được xác định là do nhiệt độ quá lạnh ở Cape Canaveral làm mất đi tính linh hoạt của vật liệu bịt kín tên lửa, khiến khí nóng rò rỉ và đốt cháy thùng nhiên liệu; quyết định phóng tàu bất chấp cảnh báo của các kỹ sư cũng góp phần vào bi kịch này.
Về phía tàu Columbia, con tàu đã vỡ tan trong quá trình quay trở lại bầu khí quyển, khiến 7 phi hành đoàn thiệt mạng. Vấn đề bắt nguồn từ một mảnh xốp cách nhiệt bong ra trong quá trình phóng, một hiện tượng thường xuyên xảy ra, nhưng trong trường hợp này nó lại va trúng và làm hỏng cánh tàu. Phần cánh bị hư hại không thể chịu được nhiệt độ cực cao khi tái nhập khí quyển, dẫn đến sự cố nghiêm trọng này.
Thảm họa Soyuz 11 của Liên Xô cũng là một bi kịch đau lòng, được biết đến với cái chết trong chân không. Trạm vũ trụ đầu tiên, Salyut 1, được phóng vào tháng 4 năm 1971. Chỉ vài tháng sau, vào ngày 6 tháng 6, ba phi hành gia Soyuz 11 là Georgi Dobrovolski, Vladislav Volkov, và Viktor Patsayev đã tiếp cận Salyut 1 thành công. Họ đã sống ba tuần ngoài Trái đất, lập kỷ lục về thời gian ở trong không gian lâu nhất lúc bấy giờ.
Đến ngày 29 tháng 6, khi phi hành đoàn trở lại tàu Soyuz 11 để hạ cánh, bi kịch đã ập đến. Dù con tàu dường như đã vượt qua bầu khí quyển và hạ cánh thành công tại Kazakhstan, nhưng khi đội cứu hộ mở cửa hầm, cả ba thành viên phi hành đoàn đều đã tử vong. Nguyên nhân được xác định là do một van bị lỗi bung ra trong quá trình tách khỏi mô-đun. Ở độ cao 168 km, sự kết hợp giữa van rò rỉ và chân không đã hút hết không khí ra khỏi cabin, làm giảm áp suất nhanh chóng. Do van nằm khuất dưới ghế nên các phi hành gia không thể khắc phục kịp thời.
3 phi hành gia thiệt mạng khi đã hoàn thành nhiệm vụ
Hậu quả của thảm họa Soyuz 11 là Liên Xô đã ngay lập tức yêu cầu tất cả phi hành gia phải mặc bộ đồ vũ trụ điều áp trong quá trình quay trở lại khí quyển – một quy định vẫn được duy trì cho đến ngày nay. Đây cũng là sự cố duy nhất từng xảy ra bên ngoài bầu khí quyển Trái đất dẫn đến tử vong .
Dù có khoảng 650 người đã bay vào vũ trụ và con số này dự kiến sẽ tăng nhanh với các chuyến bay thương mại, ông Nigel Packham khẳng định: "Sẽ không bao giờ không có rủi ro. Đó là cái giá phải trả cần thiết để vào không gian."
Nguồn: Live Science, Astronomy