Học trên sách vở thôi chưa đủ, học sinh bây giờ còn phải sở hữu nhiều kỹ năng mềm cần thiết, áp dụng kiến thức đã học vào thực tiễn

Vài năm trở lại đây, quy chuẩn của một người học sinh giỏi cũng thay đổi ít nhiều. Nếu lúc trước, một người học sinh giỏi là phải có bảng điểm thật đẹp, ẵm được các thể loại giải học sinh giỏi, hạnh kiếm xuất sắc thì ngày nay, người học sinh giỏi còn phải là một người có nhiều kỹ năng mềm, có kiến thức xã hội, tham gia tích cực các hoạt động cộng đồng. Sinh viên, học sinh Việt Nam ngày nay rất năng động, chịu khó tìm tòi, học hỏi những điều ngoài sách vở.

Học giỏi trên sách vở thôi chưa đủ. Sinh viên, học sinh Việt Nam còn phải bổ trợ thêm kỹ năng mềm, áp dụng những kiến thức cứng vào thực tiễn. Như những gương mặt tiêu biểu sau đây, các bạn là những người tiên phong trong việc áp dụng kiến thức vào thực tiễn, và họ cũng đã được thế giới công nhận.

Nghiên cứu “Tạo màng bọc thực phẩm có khả năng phân hủy sinh học”

Đề tài nghiên cứu “Tạo màng bọc thực phẩm có khả năng phân hủy sinh học” của nhóm học sinh Đinh Thùy Linh, Vũ Thu Hằng (học sinh lớp 12C, Trường THPT Kim Anh, Hà Nội) và Phạm Vũ Quốc Hùng Trường THPT Nguyễn Tất Thành đã giành cúp đặc biệt cho đề tài xuất sắc nhất về tính ứng dụng và Huy chương sáng chế Châu Âu do Hiệp hội các nhà sáng chế Rumani trao tặng. Đề tài đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của các đoàn đến từ Croatia, Rumani, Mỹ, Canada, Đài Loan, Malaysia, Campuchia…

Được bạn bè quốc tế hết lời khen ngợi khi giành cúp đặc biệt cho đề tài xuất sắc nhất về tính ứng dụng và Huy chương sáng chế Châu Âu tại Cuộc thi Phát minh sáng chế quốc tế INOVA năm 2019, đề tài nghiên cứu “Tạo màng bọc thực phẩm có khả năng phân hủy sinh học” là một ứng dụng kiến thức Vi sinh của chương trình Sinh học phổ thông, góp phần bổ sung nguồn vật liệu sinh học. Đề tài mang tính đổi mới, ứng dụng thực tiễn cao, có khả năng thương mại hóa và gần gũi với môi trường.

Từ nguồn nguyên liệu trong thiên nhiên rẻ tiền và sẵn có như chè xanh, nước vo gạo làm môi trường nuôi cấy giúp vi sinh vật sản sinh ra màng cellulose vi khuẩn để sản xuất vật liệu đa năng thân thiện với môi trường (cản khuẩn, có thể ăn được và tự hủy sinh học) giúp bọc gói và bảo quản thực phẩm thay thế túi cho vật liệu gây ô nhiễm môi trường. Thêm vào đó, quá trình sản xuất sạch sẽ, không gây ô nhiễm môi trường, không sinh ra chất độc hại. Đặc biệt, khi dùng để bao bọc thực phẩm, chúng làm tăng thời gian bảo quản thực phẩm rất tốt, an toàn cho người sử dụng, có khả năng tái sử dụng.

Sau khi thải ra môi trường, vật liệu tự phân hủy sinh học trong môi trường như các rác thải hữu cơ, không gây ô nhiễm môi trường. Nguyên liệu sử dụng rẻ tiền và thân thiện với môi trường nên trong tương lai, việc phát triển loại vật liệu này sẽ làm giảm giá thành và đem lại hiệu quả kinh tế cho người sử dụng đặc biệt là người nghèo. Với ý nghĩa thực tiễn to lớn đó, đề tài nghiên cứu "Tạo màng bọc thực phẩm có khả năng phân hủy sinh học" của trường THPT Kim Anh, huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội đã giành Cúp đặc biệt cho đề tài xuất sắc nhất về tính ứng dụng và Huy chương sáng chế Châu Âu do Hiệp hội các nhà sáng chế Rumani trao tặng.

Chiếc xe lăn tiện ích cho người già và người khuyết tật

Ai cũng công nhận học trò ngày nay rất tài năng khi không ngừng cải tiến và sáng tạo nên các sản phẩm tiện ích ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Cậu bạn Nguyễn Quốc Thông, học sinh lớp 11A2 trường THPT Phan Văn Trị (Cần Thơ) cũng là một trong số đó. Khác với những bạn trẻ cùng lứa còn khá mông lung về ước mơ, Quốc Thông dành trọn trái tim mình cho lập trình từ những năm cấp hai. Cậu bạn đã không ngừng theo đuổi đam mê, giành được vô số thành tích lớn nhỏ và đặc biệt hơn cả là giải cao nhất tại “Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc 2019”.

Ngay từ khi còn học cấp hai, Quốc Thông đã có niềm đam mê đặc biệt với khoa học – kỹ thuật, đặc biệt là lập trình máy tính. Sở thích này đến một cách đầy bất ngờ khi cậu bạn vô tình tìm ra một trang web là nơi thảo luận những kiến thức về toán học, máy tính cũng như các kỹ năng lập trình. Những phép toán đầy bí ẩn đã dần lôi cuốn và khiến Quốc Thông ngày càng say mê hơn với các con số và phát minh.

Cậu bạn cũng dần đạt được vô số thành tích lớn nhỏ như đạt giải Công nhận cấp thành phố cuộc thi lập trình Pascal, hoàn thành ý tưởng điều khiển thiết bị gia đình bằng giọng nói giành giải Nhất tại “Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng TP Cần Thơ 2018”… Đặc biệt hơn cả, năm lớp 11, Quốc Thông đã cùng nữ sinh lớp 10 Nguyễn Hoàng Hồng Ngọc tạo thành nhóm thực hiện ý tưởng xe lăn tiện ích nhằm giúp đỡ người già, người khuyết tật, ốm yếu - một sáng chế đã xuất sắc giành giải Đặc biệt tại “Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc 2019”. Kết quả đến thật bất ngờ nhưng đã chứng tỏ được phần nào tài năng cũng như công sức sáng tạo của hai bạn học sinh.

Cả hai thực hiện ý tưởng dưới sự hướng dẫn của thầy giáo trong trường, thạc sĩ Nguyễn Phúc Thịnh. Chiếc xe có thể điều khiển bằng 3 phương thức là cử chỉ, giọng nói hoặc thao tác ứng dụng trên điện thoại. Đặc biệt, đối với những người khuyết tật ở tay hay người già không thể sử dụng điện thoại thông minh thì cả hai còn sáng tạo thêm thiết bị giống như một chiếc đồng hồ đeo tay, điều khiển bằng cử chỉ giơ tay để xe hoạt động theo ý muốn. Chiếc xe cũng có thể chuyển đổi dễ dàng thành giường nằm khi cần thiết và có giá thành rẻ hơn những sản phẩm tương tự trên thị trường.

Vì có sẵn niềm đam mê nên Quốc Thông chỉ đặt mục tiêu học tập cho mình ở mức khá để dành thời gian tham gia nhóm nghiên cứu. Môn học mà cậu bạn yêu thích nhất là lập trình, đặc biệt là lập trình Android bằng các công cụ có sẵn như Thunkable, MIT App Inventor. Trong tương lai, Quốc Thông dự định sẽ theo chuyên ngành công nghệ thông tin để tiếp tục thực hiện đam mê cũng như viết tiếp những ước mơ còn dang dở của mình.

"Thiết bị thông minh phát hiện tiếng sủa và đuổi chó - D.S Dog Security"

Nguyễn Tấn Minh và Phạm Nguyễn Phú Sĩ – Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội nghiên cứu chế tạo "Thiết bị thông minh phát hiện tiếng sủa và đuổi chó - D.S Dog Security", đặc biệt ý tưởng này đã thuyết phục được Hội đồng nhà trường lựa chọn để tham gia "Học sinh nghiên cứu khoa học kỹ thuật cấp Quốc gia 2019.”

Xuất phát từ tuổi thơ đầy ám ảnh vì từng bị chó đuổi và cắn, Nguyễn Tấn Minh rất lo lắng, sợ hãi mỗi khi đến gần chó. Chính vì thế mà cậu bạn sáng chế ra thiết bị đuổi chó có tên D.S Dog Security hoạt động trên cơ chế thu thập âm thanh của tiếng chó sủa, sau đó nhận diện, phân tích. Khi ngưỡng âm thanh vượt mức cho phép, sản phẩm sẽ phát ra sóng siêu âm khiến cho con chó ức chế, khó chịu và bỏ đi.

Thiết bị đuổi chó của Nguyễn Tấn Minh và Phạm Nguyễn Phú Sĩ là một sản phẩm vô cùng độc đáo, để lại điểm nhấn trong cộng đồng đặc biệt với những người đam mê nghiên cứu bởi ý tưởng mang tính ứng dụng cũng như ý nghĩa thực tiễn cao. Mục đích chủ yếu của sản phẩm trên đó là có thể bảo vệ các bạn nhỏ trước các loại chó dữ. Thiết bị này có hai cơ chế sử dụng, cơ chế thủ công và cơ chế tự động. Cơ chế thủ công là khi bấm nút, thiết bị sẽ phát ra sóng siêu âm xua đuổi chó. Còn cơ chế tự động thì có thêm một chiếc micro để thu nhận âm thanh của chó. Nếu vượt ngưỡng sẽ phát ra sóng siêu âm mạnh để bảo vệ người dùng, sóng siêu âm thì không gây ồn và ảnh hưởng đối với người sử dụng.

Sản phẩm đã được Nguyễn Tấn Minh thử nghiệm trên đàn chó 11 con (gồm cả chó ta và chó ngoại) ở một gia đình tại Bắc Ninh. Kết quả cho thấy, khi phát ra sóng siêu âm, 9 con bỏ đi, 2 con to nhất đàn đứng lại không dám sủa, không tấn công người lạ.

Năm học lớp 10, cậu bạn thân cùng lớp với Minh là Phạm Nguyễn Phú Sĩ thường xuyên phàn nàn về con chó to ở nhà hay sủa và tấn công người lạ mà không có cách nào để “trừng trị”. Nghe Sĩ bày tỏ nguyện vọng muốn có một chiếc máy đuổi chó dữ, Minh hào hứng rủ bạn bắt tay vào nghiên cứu. Khi tìm hiểu thông tin trên thị trường, 2 bạn phát hiện đã có loại máy đuổi chó bằng sóng siêu âm nhập từ nước ngoài, nhưng giá thành cao, hơn 2 triệu đồng, chỉ phù hợp với những gia đình có điều kiện. Sau khi tham khảo tài liệu trên mạng có nhiều cách để đuổi chó bằng ánh sáng, hóa chất và âm thanh, Minh và Sĩ quyết định chế tạo máy đuổi chó “made in Vietnam” bằng sóng siêu âm, vì cách này an toàn, không gây hại cho người sử dụng, nhất là trẻ nhỏ, giá lại rẻ với tên gọi D.S Dog Security, giá thành sản phẩm chỉ bằng 1/10 giá nhập ngoại.

Nhưng khi bắt tay vào nghiên cứu sản phẩm, Sĩ lại lên đường đi du học ở Mỹ nên việc hoàn thiện sản phẩm giao lại cho Minh. Phần khó khăn nhất mà cậu bạn gặp phải là lập trình, tạo cơ chế thông minh cho thiết bị. Minh cho biết mục tiêu sẽ tập trung vào việc học, thi đỗ vào Trường ĐH Y Hà Nội. Sau đó, cậu sẽ quay trở lại nghiên cứu cải tiến thiết bị máy đuổi chó nhỏ gọn, bắt mắt, có thể nhận biết nhiều tiếng chó sủa khác nhau. Ngoài ra, thiết bị sẽ có thêm các tính năng định vị GPS hỗ trợ người dùng khi gặp nguy hiểm, lắp thêm đèn pin chiếu sáng khi đi trời tối và gắn thêm công nghệ gọi khẩn cấp SOS. Trong các tình huống bình thường, nó có thể sử dụng như một chiếc đèn pin, thiết bị định vị cho các chuyến đi dã ngoại, du lịch…

Chiếc xe ô tô điện chạy bằng năng lượng mặt trời tự chế

NgôViệt Cường, học sinh lớp 12A11 Trường Trung học phổ thông Tống Văn Trân (huyện Ý Yên, Nam Định). Với niềm đam mê mãnh liệt với ô tô, Ngô Việt Cường đã lên ý tưởng, lắp ráp ra một chiếc xe ô tô điện chạy bằng năng lượng mặt trời. Năm 2018, Việt Cường đã chế tạo chiếc xe ô tô với kiểu dáng giống thương hiệu Volkswagen huyền thoại của Đức. Năm 2019, Cường chế tạo chiếc ô tô điện sạc bằng pin năng lượng mặt trời, công suất gấp 8 lần so với chiếc xe trước.

Sinh ra ở Nam Định, trong một gia đình có truyền thống cơ khí, bố là một trong những người thợ có tay nghề cao của vùng, từ nhỏ Việt Cường đã tìm thấy đam mê với lắp ráp. Cứ theo bước chân bố đi sửa chữa khắp nơi, cậu nhóc năm nào dần dành toàn bộ thời gian rảnh để nghiên cứu về cơ khí, điện thay vì mải mê chơi game như những người bạn cùng trang lứa. Cậu học trò mới tiếp xúc thì ai cũng kêu trầm tính và ít nói nhưng cứ động đến vấn đề kỹ thuật là Việt Cường lại say sưa kể chuyện đến lạ. Ngày ngày được tiếp xúc với các loại ô tô của khách đến xưởng gia đình, cậu bạn luôn ao ước được sở hữu chiếc xế hộp cho riêng mình.

Chiếc xe đầu tiên ra đời vào năm 2018 khi Việt Cường chế tạo thành công chiếc xe ô tô chạy bằng năng lượng mặt trời với kiểu dáng giống thương hiệu Volkswagen huyền thoại của Đức. Xe chở được 2 người, đạt vận tốc tối đa 40 km/h, chạy được khoảng 50 km thì hết điện sau đó sạc 6 tiếng sẽ đầy. Đặc biệt, xe chạy hoàn toàn bằng năng lượng sạch, thân thiện với môi trường. Tổng chi phí khoảng 40 triệu đồng, xe có thêm cả chìa khóa để mở cửa từ xa nữa. Sản phẩm đã giúp cậu bạn giành giải Nhất tại "Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng lần thứ VI" do Sở KH&CN tỉnh Nam Định tổ chức.

Không dừng lại ở đó, Việt Cường tiếp tục say mê nghiên cứu để cải tiến thêm. Vậy là chiếc xế hộp đời 2 ra đời vào năm 2019. Khác với lần trước, chiếc xe lần này được cậu bạn thiết kế rộng hơn, chở được nhiều người hơn, pin năng lượng được thiết kế to hơn nên sản sinh công suất gấp 8 lần so với chiếc xe trước. Chiếc xe có thể chở lên đến 12 người, mỗi lần sạc đầy ắc quy chạy được 40 km và cho phép người dùng chạy tốc độ tối đa 60 km/h. Trên nóc xe, Việt Cường có gắn một tấm pin mặt trời lớn để xe có thể tự thu "năng lượng". Ngoài ra, xe còn có cổng điện 220v sử dụng năng lượng sạch này để có thể phục vụ cho điện sinh hoạt gia đình. Lốp xe cũng được cải tiến là loại lốp không săm bản rộng giúp chiếc xe hoạt động êm ái, chịu tải tốt và giảm tiếng ồn.

Nhìn lại hành trình lắp ráp chiếc xe, nhiều người không giấu nổi sự khâm phục Việt Cường bởi người lớn cũng chưa chắc đã đủ kiên trì được như thế. Ngay đến cả bố là một thợ sửa ô tô giỏi nhưng cả đời ông cũng chưa dám nghĩ đến mình có thể tự tay làm một chiếc xế hộp với chi phí rẻ. Cậu bạn hì hụi trong gara hàng tháng trời, tự mình làm tất cả công đoạn từ lên ý tưởng, thiết kế bản vẽ cho đến lắp ráp phụ tùng, hoàn thiện sản phẩm. Vốn không giỏi tiếng Anh nhưng chỗ nào cần đọc thêm tài liệu nước ngoài là cậu bạn lại nhờ bố dịch hay dịch “chay” bằng phần mềm dịch tự động. Tất cả kinh phí làm xe đều từ khoản tiền tiết kiệm của Việt Cường cũng như những lần được mẹ “trả công” nhờ phụ giúp gia đình.