Giáo viên đánh giá đề thi minh họa lớp 10 tại Hà Nội: Đề trải dài cả kiến thức lớp 8, khó đạt điểm 9, 10

Tối ngày 31/10, Sở GD&ĐT Hà Nội đã công bố đề thi tham khảo trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm học 2019-2020 bao gồm các môn Ngoại ngữ (Tiếng Anh, Tiếng Pháp, Tiếng Nhật, Tiếng Đức), Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý và Giáo dục công dân.

Trước đây, học sinh tham dự kì thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT ở Hà Nội chỉ phải làm 2 bài thi Toán và Ngữ văn theo hình thức Tự luận thì theo Phương án tuyển sinh lớp 10 THPT năm học 2019 - 2020 được Sở GD&ĐT Hà Nội xây dựng, trình UBND thành phố Hà Nội phê duyệt là tổ chức thi 4 bài độc lập gồm: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và một môn thi khác. Bài thi thứ tư sẽ được Sở GD&ĐT Hà Nội công bố vào cuối tháng 3/2019 và thuộc một trong các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân. Thời gian làm bài đối với các môn thi Toán, Ngữ văn là 120 phút/môn, thời gian làm bài đối với 2 môn thi còn lại là 60 phút/môn và theo hình thức trắc nghiệm.

Đề tham khảo môn Ngoại ngữ (tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Nhật) có 02 phần: Phần trắc nghiệm khách quan (8 điểm) và phần Tự luận (2 điểm)

Nhìn nhận sơ bộ về đề thi tham khảo các môn mà Sở GD&ĐT Hà Nội vừa công bố chiều ngày 31/10/2018 có thể thấy đề thi bao phủ toàn bộ chương trình lớp 9 nhưng xuất hiện cả các câu hỏi thuộc lớp 8 (khoảng 20%). Các câu hỏi đáp ứng theo yêu cầu chuẩn kiến thức, kỹ năng và không mang tính đánh đố học sinh. Các em học sinh chỉ cần nắm vững kiến thức trong sách giáo khoa là có thể làm bài tốt. Đặc biệt, các câu hỏi không sắp xếp theo thứ tự các cấp độ và xuất hiện một số câu hỏi mang tính ứng dụng thực tiễn.

Mặc dù thi theo hình thức trắc nghiệm trong kì thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT không hẳn là việc gì quá xa lạ, nhưng với học sinh thủ đô đây cũng là một sự thay đổi lớn, khiến phụ huynh và học sinh đặc biệt quan tâm. Mục tiêu của việc điều chỉnh về cơ bản là giúp cải thiện tình trạng môn chính, môn phụ, tránh tình trạng học lệch, học tủ cũng như việc cắt xén nội dung trong các nhà trường nhằm giúp học sinh trang bị hệ thống kiến thức nền tảng toàn diện trước khi bước vào cấp THPT. Do đó, hình thức thi như vậy là phù hợp và không gây sốc.

Việc áp dụng hình thức thi trắc nghiệm đặt ra yêu cầu với cả giáo viên và học sinh phải có sự thay đổi trong phương pháp dạy và học để thích nghi. Với học sinh, đầu tiên là cần thay đổi tư duy trong việc chỉ học Văn, Toán mà bỏ qua các môn còn lại đồng thời phải thay đổi phương pháp học tập cho phù hợp với hình thức thi trắc nghiệm, chú trọng rèn kĩ năng, phương pháp, đặc biệt là rèn phản xạ làm bài.

Đề tham khảo các môn Vật lí, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lí và Giáo dục công dân gồm có 40 câu trắc nghiệm khách quan.

Còn đối với giáo viên, việc áp dụng thi trắc nghiệm đặt ra yêu cầu đổi mới toàn bộ phương pháp dạy và ra đề thi khi mà họ đã quen với công việc dạy học theo hình thức tự luận. Bên cạnh việc thay đổi giáo án giảng dạy là việc thay đổi phương pháp truyền thụ và biên soạn câu hỏi. Theo đó, giáo viên không thể nhồi nhét toàn bộ kiến thức cho học sinh bởi lẽ đề thi quá rộng và học sinh thì không phải chỉ học duy nhất một môn mà phải suy nghĩ làm sao cho học sinh của mình nắm được bài, hiểu bài và nhớ được lâu các kiến thức trọng tâm, đồng thời có khả năng vận dụng thành thạo kiến thức vào việc xử lí các câu hỏi.

Mặc dù vẫn còn rất nhiều luồng ý kiến xung quanh việc thay đổi này nhưng thi trắc nghiệm đã và đang trở thành xu thế phổ biến. Chất lượng của kì thi phụ thuộc khá nhiều vào nội dung đề thi, đòi hỏi phải có một ngân hàng câu hỏi đủ lớn đã được chuẩn hóa và thử nghiệm trong một thời gian đủ dài mới có thể kết luận một cách chính xác. Có thể coi đây là một sự chuẩn bị sớm cho kì thi THPT quốc gia từ đó học sinh có định hướng điều chỉnh phương pháp học tập đúng đắn. Rất có thể đây sẽ là một điểm khởi đầu mới trong việc đổi mới hình thức tuyển chọn học sinh, giúp giải quyết vấn đề là cần phải giáo dục học sinh một cách toàn diện. Đó chắc chắn là một hướng đi bền vững.

Đối với đề thi Vật Lý, thầy Phạm Trung Thông, cựu học sinh Chuyên Lý - Đại học Vinh, cựu sinh viên ngành Kinh tế đối ngoại của Đại học Ngoại thương, giáo viên luyện thi tại Hà Nội cho biết: "Đề thi trải dài 40 câu với 29 câu lý thuyết và 11 câu bài tập. Kiến thức nằm trọn ở chương trình lớp 9, chỉ có 3 câu thuộc chương trình 6,7,8. 

Câu hỏi lý thuyết xoáy sâu vào bản chất vật lý chứ không phải học thuộc theo sách giáo khoa, hỏi khá kĩ nên nếu học sinh nào học vẹt sẽ khó mà trả lời được. Bài tập thì chỉ áp dụng công thức đơn giản, hầu như là 1 phép tính ra kết quả. Đề thi không khó ở Bài tập mà khó ở phần Lý thuyết.

Điều này cũng là dễ hiểu vì đây là năm thi đầu tiên tổ hợp có môn Lý, là 1 môn tự nhiên nên không thể ra đề quá khó về bài tập vì nó sẽ chiếm nhiều thời gian của học sinh. Chỉ có thể ra nhiều vào phần Lý thuyết. Nếu học sinh nắm chắc kiến thức cơ bản lý thì việc trả lời câu hỏi lý thuyết rất đơn giản, nhưng nếu học sinh chỉ học vẹt hoặc nhớ mang máng thì rất dễ rơi vào bẫy của đề thi, dẫn đến chọn nhầm kết quả.

Các em vẫn nên học kiến thức cơ bản ở trên trường ngay từ bây giờ, chú trọng vào 3 môn chắc chắn thi là Toán Văn Anh. Học hết chương trình và luyện đề 3 môn này trước tháng 3 năm sau. Khi sở công bố môn thi thứ 4 thì 3 môn kia đã tạm ổn rồi, tập trung rèn luyện tổng ôn kiến thức môn thứ 4 và luyện đề để quen dạng bài tập."

Thầy Phạm Trung Thông, cựu học sinh Chuyên Lý - Đại học Vinh, cựu sinh viên ngành Kinh tế đối ngoại của Đại học Ngoại thương, giáo viên luyện thi tại Hà Nội

Thầy Nguyễn Trung Nguyên - Giáo viên môn Tiếng Anh tại trung tâm Học Mãi cho biết: "Đề thi năm nay khá khó vì có tới 32 câu trắc nghiệm và 8 câu tự luận, trong khi thời gian làm bài chỉ có 60 phút. Kiến thức cũng bao hàm cả năm lớp 8. Để đạt được điểm 7, 8 thì khá dễ tuy nhiên điểm 9, 10 lại là thách thức lớn của học sinh."