Độc đáo thác nước nằm ngang ở Tây Úc: Kinh nghiệm Việt Nam học hỏi về cách bảo tồn kỳ quan

Nằm ở Vịnh Talbott thuộc vùng Kimberley của Tây Úc, thác được tạo ra khi nước biển dâng cao đổ vào giữa hai khoảng trống vách đá hẹp, tạo ra một vùng nước cao tới 4 mét giống như thác nước lớn.

Nằm sâu trong vịnh là hai thác nước nằm ngang, được đặt tên là Thác Ngang. Thác Ngang được hình thành khi dòng nước chảy qua khe hở nhỏ giữa những ngọn núi trong dãy McLarty.

Khách du lịch đua thuyền cao tốc băng qua Thác ngang ở Vịnh Talbot, Tây Australia. Ảnh: Jeff Mauritzen/Design Pics Editorial/Getty Images

Thác nước này vô cùng thu hút khách du lịch Úc ghé thăm bởi sự đổi chiều dòng nước lạ lẫm khó có thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Khi thủy triều lên, xuống, lượng nước chảy vào khe hở lớn hơn lượng nước chảy qua, tạo nên áp lực nước lớn. Từ đó, phía nước chảy ra sẽ cuộn sóng, tung bọt trắng xoá, tạo nên hiệu ứng thác nước.

Hướng chảy của thác sẽ thay đổi theo hướng của thủy triều. Như vậy, thác nước sẽ “xoay chiều” khoảng hai lần mỗi ngày.

Trong nhiều thập kỷ, các tour thuyền du lịch đã xuyên qua những khoảng trống này, khiến những người thổ dân Úc ở khu vực này rất lo lắng, họ nói rằng địa điểm này rất linh thiêng.

Đó không phải là lý do duy nhất khiến các chuyến du lịch bằng thuyền hiện vẫn gây tranh cãi. Vào tháng 5/2022, một chiếc thuyền va vào đá khiến hành khách bị thương và phải tiến hành một chiến dịch cứu hộ lớn. Vụ việc đã dẫn đến những lời kêu gọi dừng các chuyến tham quan vì lý do an toàn.

Mặc dù các chuyến đi bằng thuyền vẫn tiếp tục nhưng những người thổ dân Úc sống lâu năm ở vùng đất này, trong đó giới chức trách Tây Úc - bang nơi có thác, cho biết khu vực này sẽ cấm khách du lịch tham quan vào năm 2028.

Xem cận cảnh vẫn được phép

Hội đồng Du lịch Tây Úc, đại diện cho các doanh nghiệp du lịch trong bang, đã cảnh báo rằng lệnh cấm đi lại giữa thác nước năm ngang sẽ ngăn cản du khách và gây ra tình trạng mất việc làm cho nhân viên trong ngành.

Sau khi lệnh cấm có hiệu lực, các tàu thuyền vẫn được phép đi lại Vịnh Talbot, giúp du khách có cái nhìn cận cảnh về điểm tham quan. Ảnh: Jeff Mauritzen/Design Pics Editorial/Getty Images

Tọa lạc tại Vùng Kimberley, cách thủ phủ bang Perth 1.900 km về phía bắc, Thác ngang Horizontal nằm trong Maiyalam, một trong ba công viên biển được thành lập vào năm 2022 bởi các Thổ dân Úc và Hội đồng Du lịch Tây Úc.

Nhà điều hành tour du lịch bằng thuyền chính tại Vịnh Talbot là Horizontal Falls Seaplane Adventuressẽ phải ngừng đi qua thác vào tháng 3/2028 và tất cả các nhà điều hành khác sẽ dừng vào cuối năm 2026.

Sau khi lệnh cấm có hiệu lực, các tàu thuyền vẫn được phép đi lại trên Vịnh Talbot, mang đến cho du khách cái nhìn cận cảnh về cảnh tượng thác đổ - từng được nhà tự nhiên học người Anh David Attenborough đã gọi là "điểm thu hút tự nhiên khác thường nhất của Úc".

Bộ trưởng Môi trường Tây Úc Reece Whitby nhấn mạnh quyết định này phản ánh trách nhiệm kép của chính phủ trong việc tôn trọng văn hóa cũng như nhu cầu bảo vệ và hỗ trợ ngành du lịch của Tây Úc.

"Chúng tôi muốn mọi người trải nghiệm văn hóa bản địa như một phần thiết yếu, sôi động khi đến thăm các công viên quốc gia và biển được quản lý chung trên khắp Tây Úc", ông nói.

Thổ dân Dambeemangaddee nằm trong số hàng chục người bản địa sinh sống ở Tây Úc trong hơn 50.000 năm, trước khi trước khi người Anh tới định cư lần đầu tiên vào thế kỷ 19. Nước Úc có một lịch sử văn hóa bản địa phong phú có niên đại hàng chục nghìn năm và phát triển qua hàng trăm thế hệ

Tôn trọng văn hóa

Lệnh cấm đi vào Thác nước nằm ngang Horizontal nhằm mục đích khôi phục tính thiêng liêng của địa điểm này. Theo niềm tin của người bản địa địa phương, những chiếc thuyền xuyên qua những khoảng trống này sẽ làm phiền Woongudd, con rắn thần bí đã tạo ra kỳ quan này.

Người Dambeemangaddee vẫn bày tỏ mong muốn du khách tiếp tục đến tham quan Thác Ngang. Họ tin rằng khách du lịch có thể bị mê hoặc bởi lực thủy triều ở đây nhưng phải giữ khoảng cách lịch sự.

"Hãy tôn trọng sức mạnh của nơi này và văn hóa của chúng tôi nhưng cũng giữ cho bạn được an toàn," người Dambeemangaddee nói.

Để chuẩn bị cho lệnh cấm Thác ngang, người Dambeemangaddee cho biết họ đã bắt đầu tạo các video và tài liệu quảng cáo mới sẽ giải thích về văn hóa và mối liên hệ tâm linh của nơi này với Vịnh Talbot. Họ cũng đang tạo ra các chuyến tham quan mới, nghi lễ chào mừng và kế hoạch quản lý du khách cho địa điểm.

Ngành du lịch ở Tây Úc cho biết họ sẽ chuyển sang "chương trình phù hợp về mặt văn hóa cho phép du khách trải nghiệm kỳ quan thiên nhiên ngoạn mục của Thác Ngang trong một bối cảnh tôn trọng.

Bà Sally Shaw, Giám đốc điều hành của Kimberley Day Cruise nhấn mạnh việc đi thuyền xuyên qua thác ngang vừa nguy hiểm vừa thiếu tôn trọng văn hóa của những Thổ dân đã ở đây.

Theo bà Shaw, chúng ta không nên đi qua thác vì lý do an toàn và tôn trọng văn hóa./.