Đại học Harvard là ngôi trường lẫy lừng ở Mỹ, là cái nôi đào tạo ra những tên tuổi xuất sắc trong nhiều lĩnh vực từ chính trị, kinh tế, đến khoa học, nghệ thuật, và công nghệ,... Suốt nhiều năm qua, Đại học Harvard luôn nằm trong top 10 trường đại học danh tiếng nhất thế giới và thường được xếp ở vị trí thứ 1 hoặc 2, tùy từng năm.
Những năm gần đây, Việt Nam cũng có nhiều học sinh xuất sắc trúng tuyển vào ngôi trường nổi tiếng này. Gần đây nhất là nữ sinh Phan Linh Lan - học sinh của Trường Quốc tế Concordia (Hà Nội). Còn tính từ năm 2010, trường THPT Hà Nội - Amsterdam hiện là trường có nhiều học sinh trúng tuyển Đại học Harvard, cấp đại học nhất.
Vậy bạn có biết, ai là người Việt Nam đầu tiên trúng tuyển và theo học tại ngôi trường danh giá top đầu thế giới này không?
Giáo sư Ngô Vĩnh Long sinh ngày 10/4/1944 tại tỉnh Vĩnh Long. Cha ông là người Bắc Ninh, mẹ ông là người Huế, gia đình vào Nam sinh sống từ sớm. Bốn anh em ông sống trong xóm nghèo Bàn Cờ, nhà tranh vách đất, đều cố gắng học hành.
Sau khi đỗ tú tài xuất sắc, năm 1964, ông được Trường Harvard College (thuộc Đại học Harvard) trao học bổng toàn diện. Lúc đó chưa có người Việt Nam nào học ở Harvard. Ngay khi đặt chân lên đất Mỹ, ông vừa học, vừa tham gia nhiều phong trào, hoạt động chống chiến tranh.
Năm 1978, Giáo sư Ngô Vĩnh Long hoàn thành luận án Tiến sĩ chuyên ngành Lịch sử Đông Á và các ngôn ngữ vùng Viễn Đông, nhận học vị Tiến sĩ của Harvard. Ông tham gia nghiên cứu và giảng dạy về Đông Á và Việt Nam, là một chuyên gia uy tín trên nhiều giảng đường và diễn đàn khoa học và quốc tế.
Sau chiến tranh, ông về Việt Nam nhiều lần, thực hiện nhiều chuyến điền dã và đóng góp nhiều ý kiến cho đất nước. Ngoài ra, Giáo sư Ngô Vĩnh Long còn tham gia giảng dạy tại Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội.
Từ năm 1985, ông là Giáo sư giảng dạy tại khoa lịch sử Trường đại học Maine (tiểu bang Maine, Mỹ). Suốt gần nửa thế kỷ, ông đã có hàng trăm công trình nghiên cứu.
Năm 1973, Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT) xuất bản cuốn sách của Giáo sư Ngô Vĩnh Long mang tên Before the Revolution: The Vietnamese Peasants under the French (Trước Cách mạng: Nông dân Việt Nam dưới thời thuộc Pháp).
Cuốn sách nhận được sự chú ý lớn từ giới nghiên cứu sử học thế giới vì chứa đựng nhiều thông tin quý giá về đời sống người nông dân Việt Nam dưới ách cai trị của thực dân Pháp. Năm 1991, Đại học Columbia (Mỹ) lại xuất bản cuốn sách này một lần nữa.
Giáo sư Ngô Vĩnh Long cũng nối kết mạnh mẽ với cộng đồng nghiên cứu sử học Việt Nam. Ông đã viết lời giới thiệu cho cuốn sách 5 Đường Mòn Hồ Chí Minh (Nhà xuất bản Tri Thức, năm 2008) được viết bởi nhà nghiên cứu Đặng Phong. Cuốn sách cung cấp những thông tin quý giá về quá trình chi viện cho miền Nam trong suốt những năm chiến tranh chống Mỹ.
Ngoài ra, tại nhiều cuộc hội thảo quốc tế, Giáo sư Ngô Vĩnh Long còn liên tục trình bày những tham luận khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Ngày 12/10/2022, Giáo sư Ngô Vĩnh Long qua đời ở Mỹ vì bạo bệnh, hưởng thọ 78 tuổi.
Tổng hợp