Cựu sinh viên Bách khoa chế tạo máy bay không người lái xuất khẩu sang Mỹ

Con đường đưa kỹ sư trẻ Hà Công Thiện đến với ngành công nghiệp UAV (máy bay không người lái) không trải bằng cơ hội sẵn có, mà bằng lựa chọn táo bạo. Thay vì đầu quân cho doanh nghiệp phần mềm hay công nghệ phổ biến, anh chọn hướng đi mới ở Việt Nam: chế tạo drone đa nhiệm phục vụ công nghiệp, quốc phòng và cứu hộ.

“Phi công” chế tạo máy bay

Sinh năm 2001, lớn lên ở Hội An (Quảng Nam, nay thuộc TP Đà Nẵng), Hà Công Thiện thuộc thế hệ trẻ bước vào thế giới công nghệ với tư duy khác biệt: không chỉ sử dụng, mà phải tự tay tạo ra.

Anh kể, niềm say mê của mình bắt đầu từ những mô hình máy bay điều khiển từ xa thời phổ thông. “ Hồi nhỏ tôi mơ làm phi công. Nhưng càng tìm hiểu, tôi càng thấy mình bị cuốn vào câu hỏi như vì sao một chiếc máy bay lại có thể bay được? Cuối cùng, tôi nhận ra mình không nhất thiết phải ngồi trong buồng lái, tôi cũng có thể là người tạo ra chính những cánh bay đó ”.

Tốt nghiệp ngành Kỹ thuật hàng không, Trường Đại học Bách khoa TP.HCM, Hà Công Thiện đầu quân cho Công ty Cổ phần Realtime Robotics Việt Nam (RtR), doanh nghiệp do tiến sĩ Lương Việt Quốc sáng lập, đặt trụ sở tại Khu công nghệ cao TP.HCM , quy tụ hơn 70 kỹ sư trong và ngoài nước.

Với Thiện, việc tạo ra một chiếc máy bay không người lái “mang thương hiệu Việt” không chỉ là sản xuất, mà là hành trình dài của nghiên cứu, thử nghiệm và sáng tạo, nơi những kỹ sư trẻ từng ngày viết tiếp giấc mơ công nghệ quốc gia.

Hiện là kỹ sư tích hợp hệ thống tại Realtime Robotics, Hà Công Thiện đảm nhận nhiệm vụ kiểm thử, đánh giá và tích hợp công nghệ mới cho từng phiên bản máy bay không người lái Hera.

Anh kể, có những giai đoạn cả nhóm kỹ sư phải làm việc xuyên đêm trong xưởng, vừa thiết kế, vừa gia công mẫu rồi mang ra bãi thử. “T ừ tối ưu khung thân để chịu gió tốt hơn, lập trình hệ điều khiển mượt hơn, đến việc đảm bảo máy bay vẫn hoạt động ổn định ở nhiệt độ âm hàng chục độ… tất cả đều cố gắng để sản phẩm được hoàn thiện nhất ”, anh nói.

Điều khiến họ kiên trì, theo Hà Công Thiện, không chỉ là mục tiêu thương mại, mà là khát vọng chứng minh người Việt có thể làm chủ công nghệ lõi – lĩnh vực mà thế giới từng tin chỉ vài quốc gia đủ năng lực.

“ Chúng tôi không muốn Việt Nam chỉ nhập khẩu drone. Chúng tôi muốn tên của mình xuất hiện trên tem sản phẩm và được sử dụng ở nước ngoài như một thiết bị được tôn trọng về chất lượng ”, Thiện nói.

Realtime Robotics hiện được biết đến với dòng máy bay không người lái Hera – sản phẩm “tự thiết kế, tự chế tạo” hoàn toàn tại Việt Nam, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang Mỹ.

Với kĩ sư Hà Công Thiện và các đồng nghiệp, mỗi lần nâng cấp sản phẩm là một cuộc thi công nghệ đúng nghĩa, từ tối ưu khả năng xử lý AI trực tiếp trên thiết bị, vận hành đồng thời bốn camera, đến bảo mật dữ liệu bay theo tiêu chuẩn quốc tế.

“ Khó khăn luôn có, nhưng mỗi khi nhìn thấy sản phẩm cất cánh mượt mà, mình lại cảm giác như chính ước mơ tuổi nhỏ đang bay lên ”, anh nói.

Drone Việt đạt chuẩn Mỹ

Hera là mẫu drone chủ lực của Realtime Robotics. Nhỏ gọn, có thể gấp gọn trong balo, nhưng Hera mang trong mình sức mạnh ấn tượng: nâng tải đến 15 kg, đồng thời gắn cùng lúc bốn thiết bị chuyên dụng như camera màu, camera nhiệt, đèn chiếu sáng…

Máy bay có thể bay liên tục 56 phút khi không tải và 16 phút khi mang tải tối đa, vận hành ổn định trong điều kiện khắc nghiệt từ -20°C đến 45°C, chịu gió cấp 6 và truyền hình ảnh trực tiếp trong bán kính 10 km.

Hera đáp ứng tiêu chuẩn an ninh dữ liệu của chính phủ Hoa Kỳ (NDAA), được sử dụng trong nhiều nhiệm vụ tại Mỹ như khảo sát hạ tầng, cứu hộ cứu nạn và thử nghiệm ở cả vùng băng tuyết Alaska.

“ Để vào được thị trường Mỹ, sản phẩm phải tuân thủ tiêu chuẩn NDAA, nghĩa là không sử dụng linh kiện điện tử từ các quốc gia bị cấm nhập vào Mỹ. Vì vậy, ngoài một số bộ phận bắt buộc phải nhập như camera hay cảm biến, toàn bộ khung thân, bo mạch, phần mềm điều khiển đều do đội ngũ kỹ sư Việt Nam thiết kế và sản xuất ”, Thiện chia sẻ.

Tại Việt Nam, Hera đã được ứng dụng trong nhiều nhiệm vụ thực tế. Đại học Điện lực sử dụng mẫu drone này để khảo sát, kiểm tra đường dây truyền tải điện, giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo an toàn cho kỹ sư.

Đặc biệt, Cục C07 - Bộ Công an đã triển khai Hera trong các tình huống cứu hộ, cứu nạn và chữa cháy, nơi thiết bị trở thành “mắt quan sát từ trên cao”, cung cấp dữ liệu hình ảnh trực tiếp, hỗ trợ lực lượng chức năng xử lý tình huống nhanh và chính xác hơn.

Máy bay không người lái do người Việt sản xuất bay thử nghiệm tại Mỹ. (Video: NVCC)

Theo kỹ sư Hà Công Thiện, với khả năng mang cùng lúc nhiều thiết bị chuyên dụng, Hera có tiềm năng lớn trong các hoạt động cứu nạn, cứu hộ và ứng phó thiên tai. Drone có thể gắn camera nhiệt để phát hiện người mắc kẹt trong đám cháy, loa phát thanh hoặc đèn chiếu công suất lớn để hướng dẫn sơ tán, thậm chí thả nhu yếu phẩm đến những khu vực bị cô lập do lũ lụt.

Các phiên bản Hera có thể bay tự động theo lộ trình lập trình sẵn, truyền hình ảnh thời gian thực về trung tâm chỉ huy, giúp lực lượng chức năng khoanh vùng nhanh khu vực nguy hiểm. Khả năng hoạt động ổn định trong mưa nhẹ, gió lớn hay nhiệt độ khắc nghiệt khiến thiết bị này trở thành “đôi mắt bay” hữu hiệu trong nhiều tình huống khẩn cấp.

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, nhận định: “ Để làm chủ công nghệ lõi, phải bắt đầu từ phát minh. Người Việt có thể không nhiều tiền, nhưng trí tuệ luôn dồi dào. Hera là minh chứng: phát minh, thiết kế, chế tạo và thương mại hóa… tất cả đều do người Việt làm chủ ”.

Ước mơ làm phi công đưa Thiện đến với bầu trời, nhưng chính lựa chọn trở thành kỹ sư lại giúp anh chạm vào bầu trời theo cách khác, không chỉ điều khiển, mà còn tự tay tạo nên những cỗ máy biết bay. Và nếu những chiếc drone “made in Vietnam” tiếp tục vươn ra thế giới, đó sẽ không chỉ là câu chuyện của một cá nhân, mà là dấu mốc khẳng định năng lực sáng tạo của thế hệ kỹ sư trẻ Việt Nam.