"Cả cuộc đời khổ sở, cũng ngại lắm nhưng ai muốn vậy đâu"
Sinh ra vào thời chiến, bà Bùi Thị Cư, xóm Chợ (xã Lợi Thành, huyện Vụ Bản, Nam Định) cũng có đủ cha, mẹ như bao đứa trẻ khác. Thế nhưng khi còn chưa kịp gọi sõi tiếng "mẹ ơi" thì cả cha và mẹ bà đã vĩnh viễn ra đi vào những năm tháng đói khổ ấy.
Căn nhà nhỏ xíu của bà Cư được dựng tạm ven đường làng
Bà Cư chẳng có anh chị em. Một người bác trong họ đành nhận bà về nuôi cho qua ngày đoạn tháng. Chẳng bao lâu sau, bà Cư còn chưa kịp lớn lên thì cuộc đời lại một lần nữa dìm bà xuống đến tận cùng của sự khổ cực khi người bác cũng mãi mãi ra đi.
Bà Cư thành đứa trẻ lang thang từ đó. Bà bươn chải khắp nơi, mò cua, bắt ốc kiếm miếng cơm mưu sinh qua ngày. Trong một lần đi làm, bà bị trượt chân ngã khiến nửa người bên trái bị thương nặng. Chẳng có tiền chữa nên bà mặc kệ, tay chân cũng bị tật từ đó không còn khoẻ mạnh.
Trong nhà chẳng có lấy một món đồ giá trị
Bà Cư sống cô đơn từ thời còn trẻ, bươn chải đủ mọi công việc để kiếm tiền, mưu sinh
Đã gần 80 tuổi, bà chẳng có một ai để bám víu, nương tựa
Chân tay đau yếu nên bà Cư không dám lập gia đình. Bà Cư bảo: "Cái thời đó mà không khoẻ mạnh thì ai người ta lấy mình, đành ở vậy. Mình cứ lang thang cũng chẳng dám nghĩ đến việc đó, cứ lo có miếng ăn, chỗ ngủ là mừng lắm rồi".
Thanh xuân của bà Cư ngày ấy cứ gắn liền với con cua, con ốc. Ai thuê gì làm nấy, không có ai thuê, không có gì làm thì đành nhịn đói. Vết thương ở chân tay vẫn đau nhức, đi lại khó khăn, đặc biệt là khi thay đổi thời tiết, nhưng "cái bụng đói" mới là điều khiến bà Cư lo lắng nhất.
Bà Cư đau đớn kể về cuộc đời của mình
Vài củ sắn và chiếc xe đẩy là vật dụng để bà mưu sinh hàng ngày
Khi đã lớn lên, bà không có đất ruộng nên theo chân những người phụ nữ trong làng đi đến các huyện vùng núi thuộc tỉnh Lào Cai để hái chè thuê. Làm quanh năm ngày tháng cũng chỉ đủ miếng cơm sống qua ngày: "Ngày ấy kinh tế khó khăn, mình lại không có sức khoẻ thì làm gì ra tiền được, cứ có miếng ăn, chỗ ngủ là mừng rồi", bà Cư tâm sự.
Đến khoảng 20 năm trước, bà Cư mới được khuyên trở về quê hương và được các mạnh thường quân dựng tạm cho một căn nhà nhỏ để có chỗ trú nắng, che mưa.
Nhà cũng là bếp
Củi khô chất đống một góc nhà để đun nấu
"Đất này là đất của chính quyền, các mạnh thường quân xây tặng cho căn nhà này để tôi ở đây. Suốt hàng chục năm nên giờ tường mục, ngói thủng cả rồi. Cuộc đời ai cũng có lúc sướng, khổ nhưng cả cuộc đời tôi thì chỉ toàn sự khổ sở. Cũng ngại nói ra lắm nhưng làm gì ai muốn vậy đâu, cái số phận mình nên mình đành chịu", bà Cư tâm sự.
"Chiếc xe đẩy, củ sắn luộc là tất cả những gì tôi có"
Sống cô độc một mình trong căn nhà nhỏ, bà Cư chẳng có lấy một món đồ giá trị. Nhà cũng là bếp, bà xếp vài viên gạch kê cái kiềng 3 chân một góc nhà để đun nấu. Bên cạnh một mảnh túi ni lông lớn được căng ra che một góc nhà, phía sau là một đống cây khô làm củi đốt. Bà căng túi ni lông che đi cho "giống cái nhà".
Hàng ngày bà đẩy chiếc xe chở khoai luộc, sắn luộc đi bán. Đến khi bán hết hoặc tối mịt trời thì trở về
Chân tay đau vẫn cố đẩy xe đi bán vì điều đó "không sợ bằng cái bụng rỗng", bà Cư thường nói vậy
Chiếc xe đẩy bằng nhôm cũ mèm "quý giá" nhất bà để cạnh đầu giường ngủ, phía cuối giường là vài ba củ sắn vừa "nhập" về, chờ hôm sau luộc rồi mang ra chợ bán.
"Tôi sinh hoạt trong nhà hết, ở ngoài cạnh cái đường làng rồi nên không làm gì được, mãi cũng quen rồi. Đi xin nước về không có gì đựng nên tôi xin hộp xốp về chứa nước luôn trong nhà, nhìn có cặn ở dưới đáy vậy chứ bên trên vẫn dùng được bình thường đấy", bà Cư cười nói.
Hàng ngày, bà Cư mua vài củ khoai, củ sắn từ chiều hôm trước. 4h sáng hôm sau dậy luộc, cắt khúc rồi chất lên xe đẩy, mang ra chợ bán. Hôm nào khoẻ người thì đẩy được vài cân, thời tiết thay đổi, chân tay đau nhức thì đành phải nghỉ.
Những thùng chứa nước ăn, nước sinh hoạt của bà Cư
"Nhìn có cặn ở dưới đáy vậy chứ bên trên vẫn dùng được bình thường đấy", bà Cư cười nói
Chiếc đài cũ mèm buộc ở đầu giường để lắng nghe tin tức
"Một mình neo đơn nên mỗi tháng chính quyền trợ cấp cho 405.000 đồng cũng đỡ khổ. Bán được sắn thì có thêm đồng nào ăn uống, sức tôi bây giờ còn làm gì được nữa. Không đi bán thì không đủ ăn, giờ có mỗi cái xe đẩy, củ khoai củ sắn chứ tôi chẳng có gì cả", bà Cư tâm sự.
Tuổi già sống một mình nên mỗi khi đau ốm, bệnh tật, bà Cư chỉ biết cắn răng chịu đựng: "Ngày nắng thì phải chạy ra gốc cây tránh nóng, ngày mưa nước chảy khắp từ đầu nhà đến cuối nhà. Sợ nhất là đêm hôm sốt cao, bệnh tật chẳng có con cháu, không có ai bên cạnh cả nên sợ lắm. Một mình thân già nên đành chịu chứ biết kêu than ai được", bà Cư chia sẻ.
Mái nhà đã xô lệch phần ngói, dột nát theo thời gian
"Nhìn người ta gia đình sum vầy mình cũng thích lắm nhưng số phận mình vậy rồi biết làm sao…", bà Cư nghẹn lại
Suốt cuộc đời chật vật, bao nhiêu cay đắng đã nếm đủ. Giờ đây bà Cư chỉ mong có đủ miếng ăn, căn nhà lành lặn sống qua ngày: "Nhiều lúc mệt quá, tôi nghĩ hay là lên chùa xem nhà chùa có nhận không thì mình ở đó nhưng giờ cao tuổi nên sợ cũng khó.
Chỉ mong cái nhà được sửa, có chỗ chui ra chui vào cho đỡ vất vả. Nhìn người ta gia đình sum vầy mình cũng thích lắm nhưng số phận mình vậy rồi biết làm sao…"