Con người thua hải ly về mức độ chung thủy

Nhóm nghiên cứu từ Đại học Cambridge (Anh) đã phân tích tỷ lệ anh chị em ruột (cùng cha cùng mẹ) so với anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha ở nhiều loài động vật cũng như ở các nhóm người khác nhau trong lịch sử.

Những loài hoặc xã hội càng đơn phối thì càng có nhiều anh chị em ruột; trong khi các loài đa phối hoặc giao phối bừa bãi thường tạo ra nhiều anh chị em chung nửa dòng máu.

Nhóm nghiên cứu do ông Mark Dyble, nhà nhân chủng học tiến hóa tại Đại học Cambridge, dẫn đầu đã sử dụng mô hình tính toán và dữ liệu từ các nghiên cứu di truyền của con người và các loài động vật khác để xếp hạng mức độ chung thủy.

Kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí Proceedings of the Royal Society ngày 9/12.

Nhóm nghiên cứu phát hiện hải ly có mức độ chung thủy 72%, trong khi con người đạt 66% - nhỉnh hơn một chút so với cầy vằn (60%). Cả ba loài này được xếp vào nhóm giành “giải ngoại hạng” về sự chung thủy.

Ngược lại, cá heo và tinh tinh chỉ có mức chung thủy 4%, khỉ đột núi đạt 6%.

“Đây không phải nghiên cứu đầu tiên dùng tỷ lệ anh chị em làm thước đo mức độ chung thủy, nhưng là nghiên cứu đầu tiên so sánh tỉ lệ này ở con người với các loài động vật khác”, ông Dyble nói với CNN .

Theo các nhà nghiên cứu, sự chung thủy từ lâu đã được coi là yếu tố then chốt để đánh giá năng lực hợp tác xã hội, điều giúp loài người thống trị hành tinh.

Ông Dyble tính toán mức độ chung thủy của con người bằng dữ liệu di truyền từ các di chỉ khảo cổ và dữ liệu dân tộc học của 94 xã hội người khác nhau, có tính đến tính đa dạng về tập quán kết đôi và hôn nhân.

Với mức chung thủy trung bình 66%, con người xếp thứ 7 trong số 11 loài đơn phối ngẫu, hoặc có khuynh hướng gắn bó theo cặp lâu dài.

Dyble nói thêm rằng ông “không ngạc nhiên” khi tỉ lệ anh chị em ruột của con người nằm trong khoảng tương tự các loài thú đơn phối khác.

Kết quả nghiên cứu củng cố quan điểm khoa học cho rằng đơn phối là mô hình kết đôi chủ đạo ở con người.

Isabel Smallegange, giảng viên cao cấp về sinh học quần thể tại Đại học Newcastle (Anh), nói với CNN rằng “nghiên cứu này dùng cách so sánh mới rất thông minh để đánh giá mức độ chung thủy giữa các loài. Bà không tham gia nghiên cứu.

“Phát hiện chính rất đáng chú ý: con người chung thủy hơn nhiều so với hầu hết các loài động vật họ hàng gần nhất của chúng ta. Con người đứng trong ‘giải ngoại hạng’ cùng với các loài như hải ly và cầy vằn cho thấy sự gắn kết cặp đôi ổn định phổ biến ở con người hơn so với những loài có nhiều bạn tình như tinh tinh hay khỉ đột”, bà nói.

Theo bà, nghiên cứu này nhắc nhở rằng dù con người tương đối chung thủy so với phần lớn các loài thú, nhưng thành công của xã hội loài người có lẽ đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm gắn kết cặp đôi, mạng lưới họ hàng và các thiết chế văn hóa, chứ không chỉ là chuyện kết đôi.