CLIP Phụ huynh TP.HCM: “Khi trẻ có hành vi bất thường, phải nhìn lại xem gia đình có vấn đề gì không?”

“Làm thế nào để con cái mình có thể trưởng thành vững vàng cả về thể chất lẫn tinh thần trong môi trường học tập?”, câu hỏi nghe qua tưởng chừng đơn giản, nhưng lại khiến không ít bậc phụ huynh phải canh cánh trong lòng.

Những vụ việc học sinh va chạm, xô xát hay khoảng cách ngày một xa hơn giữa thầy và trò, đã khiến nhiều cha mẹ có con đang đi học rơi vào cảm giác rối bời xen lẫn lo lắng.

Để hiểu rõ hơn những nỗi niềm ấy, chúng tôi đã tìm gặp một số phụ huynh tại TP.HCM, những người vẫn hàng ngày đồng hành cùng con ở đủ mọi cấp học, từ bậc tiểu học đến trung học phổ thông…

Những chia sẻ ấy không chỉ phác họa góc nhìn của các bậc cha mẹ, mà còn cho thấy cách mỗi gia đình đang tìm “lời giải riêng” để đồng hành cùng con, song hành với sự dạy dỗ của nhà trường.

Hành động bất thường của trẻ thường là tấm gương phản chiếu những vấn đề từ gia đình 

Trường học hay bất cứ nơi nào ngoài vòng tay cha mẹ đều có thể trở thành không gian để trẻ bộc lộ những điều mà ở nhà khó lường trước được. Thế nên mới có những tình huống khiến phụ huynh ngạc nhiên: “Ở nhà con ngoan lắm…”. Thực ra, những hành động bất thường của trẻ thường là tấm gương phản chiếu những vấn đề từ gia đình hoặc những xáo trộn bên trong chính các em. Thay vì vội vàng trách mắng, người lớn cần kiên nhẫn tìm ra nguyên nhân gốc rễ để cùng con tháo gỡ.

Chị Nguyễn Thị Hà (TP.HCM) bày tỏ, điều chị lo ngại nhất là trẻ dễ vô tình học theo những hành vi lệch chuẩn từ môi trường xung quanh, đặc biệt khi từng chứng kiến bạo lực trong gia đình. Khi đó, các em có thể tái hiện lại những hành vi ấy ở ngoài xã hội, trong đó có lớp học.

“Có khả năng trong gia đình, bạo lực đã diễn ra thường xuyên, em ấy chứng kiến hoặc thậm chí sống trong chính môi trường đó. Nếu vậy thì việc bộc lộ hành vi bạo lực là điều dễ hiểu. Với trường hợp như thế, trẻ cần được thăm khám tâm lý, đồng thời người lớn cũng phải nhìn lại xem trong gia đình có vấn đề gì hay không,” chị Hà chia sẻ.

Ở một góc nhìn khác, chị Nguyễn Ngọc Tố Uyên (TP.HCM) gọi đây là “tình huống cảnh báo kép”. Bạo lực giữa học sinh với nhau có thể gieo vào các em cảm giác sợ hãi, bị cô lập giữa tập thể; còn hành vi lệch chuẩn hướng về thầy cô, đó lại là sự va đập chạm tới ranh giới của lòng tôn trọng trong môi trường giáo dục.

Cách mà các bậc phụ huynh phản ứng khi con mình rơi vào môi trường như vậy cũng không giống nhau.

Chị Huyền Trang (TP.HCM) cho biết sẽ chọn giải pháp mạnh mẽ như xin cho con chuyển lớp hoặc đề nghị nhà trường tách riêng học sinh cá biệt.

Trong khi đó, chị Hà nhấn mạnh điều quan trọng là phải tìm hiểu xem hành lệch chuẩn đó xuất phát từ sự bộc phát nhất thời hay lặp đi lặp lại, từ đó mới có cách hướng dẫn con ứng xử phù hợp.

Chị Tố Uyên thì nhấn mạnh tới việc dạy con biết phản ứng an toàn: Khi sự việc bất ngờ xảy ra, trẻ cần nhanh chóng tìm đến sự hỗ trợ từ người lớn.

Xử phạt chưa phải là giải pháp trọn vẹn

Nhìn vào bức tranh tổng thể, với nhiều vấn đề phía sau một hành vi bất thường của trẻ, nhiều phụ huynh đều thống nhất rằng: Chỉ áp dụng biện pháp xử phạt chưa phải là giải pháp trọn vẹn.

Thay vào đó, điều cần thiết là phải tìm ra nguyên nhân gốc rễ, đồng thời gia đình và nhà trường phối hợp chặt chẽ để định hướng lại hành vi của trẻ. Thực tế, nhiều học sinh ở tuổi vị thành niên rất dễ kích động, chậm thay đổi và thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc.

Không ít em bề ngoài trông bình thường, nhưng bên trong lại chất chứa lo lắng, áp lực và phải âm thầm “đạp nước” để giữ thăng bằng - giống như hình ảnh “con vịt”: Lướt đi bình thản trên mặt hồ, nhưng đôi chân dưới nước thì không ngừng vùng vẫy.

Cần có những giải pháp phân loại rõ ràng và mang tính dài hơi, thay vì chỉ xử lý tình huống trước mắt. Nếu hành vi bạo lực xuất phát từ vấn đề tâm lý, học sinh nên được đưa vào môi trường đặc thù, có giáo viên cơ bản hỗ trợ, tránh kỳ thị và giúp trẻ hòa nhập cộng đồng.

Chị Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh: “Cần giúp trẻ không bị đẩy ra bên lề, đồng thời phát triển kỹ năng xã hội và kiểm soát hành vi.” Chị Huyền Trang cũng đồng tình, cho rằng môi trường phù hợp sẽ giúp em học sinh điều chỉnh hành vi, không để lại vết thương lâu dài cho bản thân và tập thể.

Nhiều phụ huynh cho rằng, vai trò của gia đình vẫn là nền tảng quan trọng nhất trong việc giáo dục con.

Tuy vậy, họ cũng kỳ vọng nhà trường sẽ phối hợp chặt chẽ hơn, không chỉ dừng lại ở việc xử lý khi sự việc đã xảy ra. Điều cần thiết, theo họ, là nhà trường phải sớm nhận diện những dấu hiệu bất thường, lắng nghe phản ánh từ bạn bè, đồng hành cùng phụ huynh và hỗ trợ về mặt tâm lý khi cần.