Chủ nhân 3 giải thưởng Đặc biệt của VinFuture 2022: Toàn là nhà khoa học hàng đầu thế giới, có phát minh tầm cỡ

Dương, Theo Trí thức trẻ 23:10 20/12/2022

Quay trở lại sau một năm, lễ trao giải VinFuture mùa 2 tiếp tục khẳng định vị thế là lễ trao giải thưởng khoa học công nghệ hàng đầu thế giới.

Sau rất nhiều chờ đợi, lễ trao giải VinFuture mùa 2 đã chính thức diễn ra, với tâm điểm của chuỗi sự kiện là Lễ trao giải VinFuture 2022 được tổ chức vào tối nay (ngày 20/12). Đây là nơi các trí tuệ khoa học lỗi lạc nhất cùng những công trình nghiên cứu mang tính đột phá, giúp thế giới phục hồi sau đại dịch và góp phần mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho hàng triệu người, chính thức được vinh danh.

Cơ cấu giải thưởng VinFuture 2022 vẫn được giữ nguyên so với năm ngoái bao gồm 1 giải thưởng Chính (trị giá 3.000.000 USD) và 3 giải thưởng Đặc biệt (trị giá 500.000 USD/giải).

Mới đây, chủ nhân 3 giải thưởng Đặc biệt của VinFuture 2022 đã chính thức xuất hiện:

Chủ nhân 3 giải thưởng Đặc biệt của VinFuture 2022: Toàn là nhà khoa học hàng đầu thế giới, có phát minh tầm cỡ - Ảnh 1.
Chủ nhân 3 giải thưởng Đặc biệt của VinFuture 2022: Toàn là nhà khoa học hàng đầu thế giới, có phát minh tầm cỡ - Ảnh 2.

Lễ trao giải có sự góp mặt của nhiều nhà khoa học kiệt xuất trên thế giới và lãnh đạo

1. Giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển:

Giải thưởng được trao cho tiến sĩ Giáo sư Thalappil Pradeep (Ấn Độ) vì những đóng góp của ông trong hệ thống lọc nước nhiễm asen và kim loại nặng chi phí thấp, góp phần mang lại nguồn nước sạch cho hàng trăm triệu người sinh sống tại các khu vực có nguồn nước ô nhiễm trên thế giới.

Giáo sư Thalappil Pradeep đã phát biểu khi nhận giải thưởng: "Tôi thật vinh dự được nhận phần thưởng cao quý này. Tôi nhận nó với sự khiêm tốn vì có nhiều đồng nghiệp khác đã làm việc với tôi, và tất cả mọi người đã ứng dụng được công nghệ này. Đồng thời tôi biết có khoảng trống lớn ta phải vượt qua để mang lại nước sạch cho mọi người.

Tôi hi vọng sự vinh danh này sẽ giúp tôi hiện thực hóa giấc mơ đó. Xin cảm ơn nơi tôi nghiên cứu đã mang lại cho tôi. Cảm ơn gia đình, vợ tôi đã tới đây và luôn sát cánh với tôi, đặc biệt trong những lúc khó khăn, gần như 'không còn ánh sáng trong đường hầm'. Cảm ơn Quỹ VFT, Hội đồng sơ khảo và Hội đồng giải thưởng. Xin cảm ơn đất nước quê hương tôi đã giúp tôi có mặt tại đây và Việt Nam - đất nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh".

Chủ nhân 3 giải thưởng Đặc biệt của VinFuture 2022: Toàn là nhà khoa học hàng đầu thế giới, có phát minh tầm cỡ - Ảnh 3.

Giáo sư Thalappil Pradeep

Giáo sư Thalappil Pradeep là giáo sư Viện, giáo sư đầu ngành và giáo sư Khoa Hóa học tại Học viện Deepak Parekh. Ông đã lên ý tưởng và xây dựng Trung tâm Nước sạch Quốc tế (www.iccwindia.org), một công trình mới của Viện Công nghệ Madras, Ấn Độ.

Ông nhận bằng Cử nhân Khoa học và Thạc sĩ Khoa học tại Đại học Calicut. Ông tốt nghiệp Tiến sĩ về Vật lý Hóa học khi cộng tác nghiên cứu cùng Giáo sư C. N. R. Rao và M. S. Hegde tại Viện Khoa học Ấn Độ, Bangalore. Sau đó, ông theo đuổi chương trình nghiên cứu sau Tiến sĩ trong hai năm tại Đại học California Berkeley và Đại học Purdue, West Lafayette, Indiana, Hoa Kỳ. Kể từ đó, ông làm việc tại Viện Công nghệ Madras, Ấn Độ, đồng thời công tác tại Đại học Purdue, Đại học Leiden (Hà Lan), EPFL (Thụy Sĩ), Viện Hóa học (Đài Loan), Đại học Khoa học và Công nghệ Pohang (Hàn Quốc) và Đại học Hyogo (Nhật Bản).

Năm 2020, Pradeep đã nhận được giải thưởng Padma Shri cho công trình xuất sắc trong lĩnh vực Khoa học và Công nghệ. Ông đã nhận được Giải thưởng Quốc tế về Nước của Hoàng tử Sultan Bin Abdulaziz (2022), Giải thưởng Nikkei Châu Á (2020), Giải thưởng của Viện Hàn lâm Khoa học Thế giới - TWAS (2018) và Giải thưởng Shanti Swarup Bhatnagar (2008) của Hội đồng Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp.

2. Giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho nhà khoa học nghiên cứu lĩnh vực mới:

Giải thưởng đặc trao cho Tiến sĩ Demis Hassabis (Vương Quốc Anh) và Tiến sĩ John Jumper (Hoa Kỳ) với công trình tiên phong về hệ thống trí tuệ nhân tạo giải mã protein AlphaFold 2, tạo nên cuộc cách mạng trong mô hình hóa cấu trúc protein, thúc đẩy những phát triển đột phá trong lĩnh vực y sinh, y tế và nông nghiệp.

Nói về giải thưởng được trao, tiến sĩ Demis Hassabis cho biết: "Tiến sĩ John Jumper cũng đã tới Hà Nội nhưng phải quay về sớm nên tôi xin đại diện cho hai người nhận giải thưởng. Anh ấy cũng gửi một bức thư với nội dung: Tôi vinh dự được nhận giải thưởng này trong lĩnh vực dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới. Tôi rất tiếc vì không có mặt hôm nay nhưng thấy rất phấn khích vì sự phát triển của trí tuệ nhân tạo trong sinh học. Đây là nỗ lực của một nhóm và xin cảm ơn cả nhóm đã giúp nghiên cứu thành công".

Chủ nhân 3 giải thưởng Đặc biệt của VinFuture 2022: Toàn là nhà khoa học hàng đầu thế giới, có phát minh tầm cỡ - Ảnh 5.

Tiến sĩ Demis Hassabis

Tiến sĩ Demis Hassabis là thần đồng cờ vua từ năm 4 tuổi. Ông nổi tiếng là người đã thiết kế và lập trình trò chơi Theme Park với doanh thu hàng triệu đô la ở tuổi 17. Sau khi tốt nghiệp Đại học Cambridge (1994-1997), chuyên ngành Khoa học Máy tính, ông đã tiên phong thành lập công ty trò chơi điện tử Elixir Studios (1998-2005) với nhiều trò chơi đoạt giải thưởng trên thế giới.

Sau một thập kỷ dẫn dắt các công ty khởi nghiệp công nghệ thành công, Demis trở lại giảng đường để hoàn thành bằng tiến sĩ về Khoa học thần kinh nhận thức tại Đại học College London (2005-2009), và nghiên cứu sau tiến sĩ tại Viện Công nghệ Massachusetts - MIT và Harvard.

Năm 2010, Demis đồng sáng lập Deepmind, một công ty AI trong lĩnh vực khoa học thần kinh, được Google mua lại vào tháng 1 năm 2014 - thương vụ lớn nhất châu Âu cho đến nay. Tháng 12 năm 2018, công cụ AlphaFold của DeepMind đã gây tiếng vang khi dự đoán chính xác cấu trúc cho 25 trong số 43 protein tại một cuộc thi quốc tế.

Năm 2017, ông góp mặt trong danh sách 100 người có ảnh hưởng nhất của Time, và năm 2018, ông đã được trao giải CBE - Huân chương cao cấp nhất của Vương quốc Anh cho các cống hiến cho khoa học và công nghệ.

TS Hassabis hiện là Phó Chủ tịch kỹ thuật tại Google DeepMind. Ông cũng là là thành viên của Hiệp hội Hoàng gia, Học viện Kỹ thuật Hoàng gia và Hiệp hội Nghệ thuật Hoàng gia Anh.

Hassabis đã giành được nhiều giải thưởng uy tín bao gồm Giải thưởng Mullard (2014), Nature's 10 (2016), Giải cần điều khiển vàng, Giải thưởng Dan David (2020), Giải thưởng Wiley (2021), Huy chương IRI (2021), Giải thưởng Công chúa xứ Asturias (2022), và Giải thưởng Đột phá về Khoa học Đời sống (2023).

3. Giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho nhà khoa học nữ:

Giáo sư Pamela Christine Ronald (Hoa Kỳ) được trao giải thưởng cho Giáo sư Pamela Chrstine Ronal (Hoa Kỳ) nhờ những đóng góp của bà trong việc phân phân lập gen Sub1A tạo điều kiện phát triển các giống lúa chịu ngập úng dài hạn. Từ gen lúa Sub1, Giáo sư Ronald và các cộng sự đã tạo ra các giống lúa biến đổi gen sinh trưởng tốt trong điều kiện ngập úng lâu ngày và cho năng suất cao. Đây là nghiên cứu quan trọng, không chỉ giúp giải quyết nhu cầu lương thực cho hàng trăm triệu người mà còn mang tới giải pháp bền vững cho những nơi bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu trên thế giới.

Giáo sư đã có những chia sẻ khi nhận giải thưởng: "Tôi vinh dự và vui mừng nhận giải thưởng này. Xin cảm ơn các nhà khoa học đã đóng góp trong 50 năm qua khi giống lúa chống ngập lần đầu được nghiên cứu. Tôi biết ơn nhóm sinh viên đã làm việc trong phòng thí nghiệm với nhiệt huyết và sáng tạo. Đây là phần thưởng vinh danh tất cả. Tôi đứng đây vì có sự hướng dẫn của nhiều người. Tôi cảm ơn gia đình - nơi đã trao cho tôi tình yêu vô điều kiện và người bạn của tôi.

Giải thưởng VinFutue đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công nghệ sinh học trong nông nghiệp để giải quyết 1 trong những thách thức lớn nhất là làm sao nuôi sống lượng người càng gia tăng nhưng không ảnh hưởng tới môi trường. Với giống lúa kháng chịu biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, ta thấy nhiều người đang sống trong đói nghèo và hy vọng Giải thưởng sẽ thúc đẩy và truyền cảm hứng cho các thế hệ nhà khoa học nữ. Khoa học cần phụ nữ và phụ nữ cần khoa học".

Chủ nhân 3 giải thưởng Đặc biệt của VinFuture 2022: Toàn là nhà khoa học hàng đầu thế giới, có phát minh tầm cỡ - Ảnh 7.

Giáo sư Pamela Christine Ronald

Giáo sư Pamela Christine Ronald nhận bằng Tiến sĩ Sinh học phân tử và sinh lý thực vật tại Đại học California, Berkeley. Sau đó, bà tiếp tục làm nghiên cứu sinh sau tiến sĩ về lai tạo giống cây trồng tại Đại học Cornell và là giảng viên Khoa Bệnh học thực vật của Đại học California, Davis vào năm 1992. Ở Đại học California, Berkeley, bà đã nghiên cứu tương tác giữa các vi khuẩn thực vật gây bệnh trong phòng thí nghiệm của Brian Staskawicz, một phòng thí nghiệm nổi tiếng quốc tế nghiên cứu về các bệnh trên cây hạt tiêu và cà chua. Bà chuyển sang nghiên cứu về gạo với hy vọng góp phần giúp đỡ các nước nghèo.

Trong những năm qua, Pamela Christine Ronald đã trở thành một người ủng hộ mạnh mẽ cho khoa học về nông nghiệp bền vững. Phòng thí nghiệm của bà là nơi giúp phát triển các giống lúa có khả năng kháng bệnh và chịu được các điều kiện khắc nghiệt như hạn hán, lũ lụt, và ngập mặn, ...

Ronald được vinh danh là Nhà đổi mới Địa lý Quốc gia và là một trong 50 nhà đổi mới của Grist, dẫn dắt sự phát triển bền vững. Bà đã nhận được Giải thưởng Khám phá của Viện Nghiên cứu Quốc gia USDA và Giải thưởng Công nghệ cho việc sử dụng công nghệ một cách sáng tạo để mang lại lợi ích cho nhân loại. Bà được Thomson Reuters bình chọn một trong những bộ óc khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới và là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới về công nghệ sinh học do tạp chí Scientific American bình chọn.

Năm 2012, bà nhận được Giải thưởng Khoa học Quốc tế Louis Malassis về Nông nghiệp và Thực phẩm. Năm 2019, bà đã nhận được Giải thưởng Lãnh đạo của Hiệp hội các nhà sinh học thực vật Mỹ. Năm 2020, bà được Liên đoàn Hiệp hội Giáo dục Đại học Toàn cầu về Khoa học Đời sống và Nông nghiệp vinh danh trong Giải thưởng Nông nghiệp Thế giới. Năm 2022, Ronald được trao Giải thưởng Wolf về Nông nghiệp.

Bà là thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia, thành viên của Viện Hàn lâm Nghệ thuật và Khoa học Mỹ và Viện Hàn lâm Nông nghiệp và Lâm nghiệp Hoàng gia Thụy Điển.

Bà là đồng tác giả của "Bàn ăn của ngày mai: Canh tác hữu cơ, di truyền và tương lai của thực phẩm", được bình chọn là một trong 25 cuốn sách mạnh mẽ và có ảnh hưởng nhất với khả năng truyền cảm hứng cho sinh viên để thay đổi thế giới. Bài phát biểu TED Talks của bà đã nhận được hơn 2 triệu lượt xem.