Chồng suy giảm trí tuệ, vợ kế lặng lẽ đổi tên chủ sở hữu nhà, 4 người con quyết kiện đòi quyền thừa kế tài sản: Tòa phán "Sổ đỏ vô hiệu"

Cha qua đời, mẹ kế và con cái tranh chấp tài sản

Năm 1998, vợ chồng ông Trương mua một căn nhà tại quận Phố Đông, Thượng Hải (Trung Quốc), quyền sở hữu do ông Trương đứng tên. Đến năm 2003, vợ ông qua đời. Theo quy định pháp luật, căn nhà này thuộc tài sản chung của hai vợ chồng và phần tài sản của người vợ quá cố phải được chia thừa kế. Tuy nhiên, thời điểm đó, việc phân chia thừa kế chưa được thực hiện và ông Trương tiếp tục sử dụng căn nhà.

Năm 2008, ông Trương tái hôn với bà Lưu, hai người không có con chung và tiếp tục sinh sống trong căn nhà này. Đến năm 2022, ông Trương và bà Lưu đã đi làm thủ tục thay đổi quyền sở hữu bất động sản nhưng không thông báo với các con. Ông Trương chuyển từ quyền sở hữu toàn bộ sang sở hữu theo tỷ lệ, trong đó ông Trương chiếm 20%, còn bà Lưu chiếm 80% tài sản của căn nhà.

Đặc biệt, từ tháng 1 năm 2023, bà Lưu nhiều lần đưa ông Trương đi khám. Hồ sơ y tế cho thấy ông đã bị suy giảm trí tuệ trong nhiều năm và được chẩn đoán mắc bệnh Alzheimer.

Đến tháng 2 năm 2024, ông Trương qua đời. Khi biết căn nhà đã bị thay đổi tỷ lệ sở hữu, 4 người con của ông Trương cho rằng bà Lưu đang xâm phạm quyền sở thừa kế hợp pháp của họ nên đã khởi kiện ra Tòa án quận Phố Đông, yêu cầu phân chia lại tài sản thừa kế.

4 anh chị em họ Trương lập luận rằng căn nhà là tài sản chung của cha mẹ, vì vậy họ có quyền thừa kế. Hơn nữa, cha họ vốn mắc bệnh Alzheimer nhiều năm, không có năng lực hành vi dân sự, nên việc bà Lưu giấu diếm, tự ý đưa ông đi làm thủ tục chuyển nhượng là vô hiệu.

Tuy nhiên bà Lưu khẳng định, khi sang tên vào năm 2022, ông Trương hoàn toàn minh mẫn và có quyền định đoạt tài sản của mình. Đồng thời, bà cũng yêu cầu tòa án phân chia các tài sản cá nhân khác của ông Trương, bao gồm dây chuyền và nhẫn.

Tòa án: Hành vi vô hiệu, yêu cầu phân chia lại tài sản

Sau khi xem xét, Tòa án Phố Đông nhận định rằng: Mặc dù căn nhà được đăng ký quyền sở hữu dưới tên ông Trương, nhưng đây vẫn là tài sản chung của vợ chồng. Khi một bên qua đời, nếu phần tài sản của người đã mất chưa được phân chia thì căn nhà sẽ thuộc sở hữu chung của tất cả người thừa kế. Do đó, việc ông Trương tự ý thay đổi quyền sở hữu mà không có sự đồng ý của các con là hành vi xâm phạm quyền lợi hợp pháp của họ và vi phạm quy định trong luật dân sự.

Tòa án cũng nhận thấy ông Trương và bà Lưu đã thay đổi quyền sở hữu căn nhà thành sở hữu chung theo tỷ lệ mà không có sự đồng ý của 4 người con, điều này là đang vi phạm quyền thừa kế của họ. Thêm vào đó, hồ sơ bệnh án cho thấy ông Trương đã bị suy giảm trí tuệ trong nhiều năm, vì vậy tòa án có cơ sở tin rằng khi thực hiện thủ tục thay đổi quyền sở hữu, ông không còn đủ năng lực hành vi dân sự. Do đó, tòa án tuyên bố việc thay đổi quyền sở hữu là vô hiệu.

Phân chia di sản theo pháp luật, vợ được hưởng phần hợp lý

Do ông Trương không để lại di chúc hay thỏa thuận phụng dưỡng, cha mẹ ông cũng đã qua đời trước đó, nên 60% quyền sở hữu nhà thuộc về ông sẽ được phân chia theo quy định pháp luật.

Theo quy định, phần tài sản này sẽ do vợ kế ông là bà Lưu cùng 4 người con thừa kế. Xét đến việc bà Lưu đã chung sống với ông Trương trước khi ông qua đời, tòa án quyết định phân chia tài sản sao cho bà Lưu được hưởng phần hợp lý hơn.

Dựa trên mức giá thị trường do các bên đưa ra là 2.000.000 NDT (khoảng 7 tỷ đồng) và phương án phân chia tài sản, tòa án quyết định căn nhà sẽ thuộc quyền sở hữu chung của 4 anh chị em họ Trương, mỗi người sở hữu 1/4 quyền sở hữu. Đồng thời, mỗi người phải thanh toán cho bà Lưu khoản tiền 100.000 NDT (khoảng 352 triệu đồng), tương đương với phần giá trị của căn nhà mà bà được hưởng.

Còn yêu cầu của bà Lưu về việc phân chia các tài sản như dây chuyền và nhẫn của chồng, tòa án không chấp nhận yêu cầu này do thiếu bằng chứng xác thực.

Bài học

Tài sản chung của vợ chồng như bất động sản, tiền gửi ngân hàng và các khoản đầu tư có thể gây mâu thuẫn trong gia đình khi một bên qua đời hoặc ly hôn. Như trong vụ án này, việc không phân chia tài sản ngay sau khi mẹ qua đời và thay đổi quyền sở hữu căn nhà mà không có sự đồng ý của con cái đã gây nên tranh chấp giữa các con và mẹ kế.

Vì vậy, các cặp vợ chồng nên lên kế hoạch phân chia tài sản, lập di chúc hoặc ký thỏa thuận về di sản khi cần thiết để tránh tranh chấp. Và cần tuân thủ nguyên tắc công bằng, giải quyết tranh chấp theo pháp luật.

Theo The Papper