Chàng trai Bách Khoa giành giải Nhất châu Á - Thái Bình Dương với dự án drone AI cứu hộ bão lũ: Đừng chờ tương lai, hãy tự "code" nó!

Gen Z thời nay không chỉ lớn lên cùng mạng xã hội, mà còn bắt đầu… code cả cuộc đời mình. Trong khi thế giới đang tăng tốc với tốc độ 5G, có những người trẻ không đứng yên chờ tương lai đến, mà tự tay tạo ra nó. Họ học công nghệ không chỉ để kiếm tiền, mà còn để giải quyết những bài toán lớn hơn: bài toán của cộng đồng, của nhân loại.

Một trong những người trẻ ấy là Cao Sỹ Dương – sinh viên năm 4 ngành Kỹ thuật Điện tử Viễn thông, Đại học Bách Khoa Hà Nội. Cậu là một trong 6 gương mặt xuất sắc trên toàn quốc nhận học bổng toàn phần Huawei Seeds for the Future, đồng thời là đại diện Việt Nam giành giải Nhất khu vực châu Á – Thái Bình Dương cuộc thi Tech4Good 2024 với dự án Skynet: hệ thống cứu hộ bằng drone tích hợp AI và Radar Khẩu độ Tổng hợp (Synthetic Aperture Radar).

Không chờ tương lai đến mà tự viết nó bằng ngôn ngữ của công nghệ

Ngay từ thời cấp 3, trong khi bạn bè còn đang loay hoay định hướng, Cao Sỹ Dương đã sớm tìm thấy đam mê của mình với công nghệ. Nguồn cảm hứng khởi đầu của cậu bạn nghe khá bất ngờ, chính là từ chương trình truyền hình thực tế Shark Tank. Dương kể: "Ai cũng nghĩ Shark Tank là chương trình đầu tư, nhưng mình lại bị cuốn bởi những startup đi lên từ nghiên cứu, từ công nghệ. Họ thật sự 'chất' vì không chỉ mơ làm giàu, mà còn muốn dùng công nghệ để làm cuộc sống dễ thở hơn".

Với Dương, công nghệ không chỉ là cái máy, là thuật toán, mà là cầu nối đưa ý tưởng đến tay người dùng. Cái "chất" nằm ở chỗ: sẵn sàng nghiên cứu, điều chỉnh, thử - sai - sửa liên tục để sản phẩm thực sự tạo ra giá trị thật.

Với đam mê đó, Dương trở thành người đầu tiên trong họ mình đỗ vào Đại học Bách Khoa – ngôi trường nổi tiếng với lịch học căng như dây đàn. Những ngày đầu vào trường, cậu từng choáng với những buổi lab dài đằng đẵng và các deadline nối nhau không dứt. Nhưng thay vì chùn bước, Dương học cách chiến đấu: từ chia nhỏ công việc theo to-do list, học đúng - học sâu - học đủ, đến việc ưu tiên đầu việc quan trọng trước.

"Nhiều hôm mình không làm được 100% như mong muốn. Nhưng nhờ có to-do list rõ ràng, ít nhất mình vẫn hoàn thành được những thứ quan trọng nhất. Nếu ôm hết rồi để sát deadline mới làm, thì chẳng thể nào đạt chất lượng tốt được", Dương chia sẻ.

Dự án Drone cứu hộ & hành trình "code" vì cộng đồng

Không chỉ học giỏi, Dương còn rất chăm tìm cơ hội đưa công nghệ vào thực tế. Cậu quan niệm: "Ý tưởng hay mà nằm mãi trên slide thì cũng vô ích". Vì thế, Dương luôn tích cực tham gia các dự án có tính ứng dụng cao để trau dồi kinh nghiệm.

Năm 2024, sau khi vượt qua 3 vòng tuyển chọn từ phía Huawei, Dương lọt top 6 sinh viên toàn quốc nhận học bổng Huawei Seeds for the Future. Cũng từ đây, cậu đại diện Việt Nam tham gia cuộc thi Tech4Good châu Á - Thái Bình Dương với dự án SkyNet: hệ thống drone cứu hộ ứng dụng AI và Radar Khẩu độ tổng hợp giúp tìm kiếm người gặp nạn sau thiên tai. Đồng thời cậu và nhóm có cơ hội được học tập và trải nghiệm tại Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh, tham quan các công ty công nghệ top đầu Trung Quốc, tham gia đào tạo và học tập cùng các tài năng trẻ đến từ các khu vực khác trên toàn cầu.

Dự án SkyNet xuất phát từ một thực tế rất gần: Việt Nam thường xuyên hứng chịu bão lũ và công tác cứu hộ luôn gặp nhiều khó khăn. Có lẽ vì thế mà Sỹ Dương đã nảy ra suy nghĩ nếu công nghệ có thể giúp được phần nào thì rất đáng để làm. Skynet có thể hoạt động thời gian thực, định vị tọa độ GPS của người sống sót và đề xuất tuyến đường cứu hộ tối ưu, giúp tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu quả ứng cứu.

Để dự án trở nên thành công trong cuộc thi không hề dễ dàng. Nhưng chính trong quá trình đó, cậu đã thấm thía giá trị thực sự của công nghệ: "Trước đây, mình thường bắt đầu từ công nghệ: học một thuật toán mới, một nền tảng mới rồi mới nghĩ đến cách ứng dụng. Nhưng trong cuộc thi, mình học được cách lắng nghe vấn đề từ góc nhìn cộng đồng, từ những người chịu ảnh hưởng bởi thiên tai hay thiếu thốn về hạ tầng. 

Từ đó, mình học cách thiết kế giải pháp từ nhu cầu thực tế. Thay vì chỉ áp công nghệ một cách 'hàn lâm' và mình cũng nhận ra rằng một ý tưởng dù có hay đến đâu, nếu không gắn với nhu cầu thật và không truyền được giá trị nhân văn, thì cũng khó lan tỏa. Công nghệ tốt phải được dẫn dắt bởi câu hỏi: Giải pháp này giúp được ai? Và giúp được gì?".

Kết quả cuối cùng: nhóm của Dương giành giải Nhất khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Và phần thưởng lớn hơn cả là một chuyến đi đến Thâm Quyến – Thung lũng Silicon của Trung Quốc, nơi Dương được tận mắt chứng kiến tốc độ phát triển của các ông lớn công nghệ. 

Cao Sỹ Dương nhớ mãi khoảnh khắc bản thân thức trắng đến 3h sáng, ngắm nhìn thành phố về đêm với rất nhiều trăn trở và suy nghĩ. Một nơi tập trung rất nhiều ông lớn công nghệ, chi hàng tỷ USD cho RnD mỗi năm cùng hàng trăm nghìn nhân sự tài năng cống hiến hết mình, có lẽ những gì mà một tech-er trẻ như Dương mới nghĩ tới và mới hình thành ý tưởng, thì tại nơi đây họ đã đi trước rất nhiều và cũng có được những thành tựu đáng kể. 

"Đó chính là điều khiến bản thân mình phần nào đó cảm thấy một chút quan ngại khi mình nhìn các công ty công nghệ đã và đang phủ sóng trên nhiều lĩnh vực, len lỏi từ những nhu cầu cơ bản nhất của con người tới các ngành công nghiệp khác", Dương chia sẻ.

Nhưng thay vì nản chí, cậu bạn lại thấy đó giống như một động lực, một lý do rõ ràng hơn để tiếp tục nỗ lực: "Càng thấy mình nhỏ bé giữa thế giới công nghệ khổng lồ, mình càng có động lực để học hỏi không ngừng. Vì mình biết, mỗi ý tưởng nếu đủ chân thành và đủ bền bỉ, sẽ tìm được đường ra đời".

Công nghệ là để kết nối, chứ không phải thay thế con người

Sau tất cả các dự án, các học bổng và hành trình thi đấu, thứ Dương tâm đắc nhất lại không nằm ở công nghệ cao siêu, mà là một tư duy rất "người": "Trước đây, mình học thuật toán xong mới nghĩ nó dùng được vào đâu. Giờ thì ngược lại, mình bắt đầu từ bài toán xã hội trước, rồi mới tìm công nghệ để giải". Đó cũng là cách tiếp cận giúp Dương giữ được sự tỉnh táo trong cơn bão AI đang bùng nổ.

"Mình không sợ AI thay con người. Mình chỉ sợ con người không học cách hợp tác với AI", Dương nói thẳng. Với cậu, công nghệ là công cụ. Nhưng đạo đức, giá trị cốt lõi và tư duy phản biện mới là thứ tạo nên sự khác biệt thật sự của con người. Trong thời đại mà mọi thứ thay đổi chóng mặt, bản lĩnh của người trẻ không phải là học cái mới nhanh đến đâu, mà là có dám nghi ngờ chính mình, bắt đầu lại, nhưng vẫn giữ vững được hướng đi và niềm tin ban đầu.

Khi được hỏi về giấc mơ tương lai, Dương không nói đến hình ảnh "kỹ sư triệu đô" hay những công ty tỷ USD. Cậu chỉ nhẹ nhàng: "Mình muốn làm những thứ có giá trị thực. Và nếu có thể, xây dựng một nhóm, một hệ sinh thái nhỏ - nơi các bạn trẻ khác cũng được chạm tay vào công nghệ và chạm đến giấc mơ của mình".

Nếu bạn hỏi: làm sao để "code" nên tương lai giữa thời đại công nghệ? Có lẽ, câu trả lời nằm đâu đó trong hành trình thầm lặng nhưng đầy cảm hứng của chàng sinh viên Bách Khoa – người tin rằng công nghệ tốt phải bắt đầu từ một câu hỏi giản dị: "Mình có thể giúp gì cho người khác?".