Cảnh báo lạnh gáy của Stephen Hawking có nguy cơ thành hiện thực?

Nguy cơ thảm họa nếu tìm cách tiếp cận người ngoài hành tinh

Ông Stephen Hawking, nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng thế giới qua đời năm 2018, từng cảnh báo nhân loại rằng việc chủ động tiếp cận sự sống ngoài Trái Đất có thể dẫn đến thảm họa.

Vị giáo sư quá cố cho rằng việc cố gắng tìm kiếm người ngoài hành tinh có thể dẫn tới một cuộc xâm lược chết chóc, tương tự cách các nền văn minh tiên tiến trên Trái Đất từng tiêu diệt các nền văn minh kém phát triển hơn trong lịch sử.

“Người ngoài hành tinh có thể vượt trội hơn chúng ta rất nhiều,” ông Hawking phát biểu năm 2004.

“Lịch sử các cuộc gặp giữa những giống loài tiên tiến và kém phát triển hơn trên hành tinh này vốn không mấy tốt đẹp, mà đó còn là cùng một loài. Tôi nghĩ chúng ta nên giữ thái độ khiêm nhường.” – ông nói thêm.

Ông kêu gọi tiến hành các hoạt động tìm kiếm sự sống thông minh ngoài Trái Đất một cách thụ động, chẳng hạn như lắng nghe các tín hiệu vô tuyến từ không gian, thay vì phát sóng tín hiệu để thông báo sự hiện diện của loài người.

Lời cảnh báo của ông Hawking gần đây được nhắc lại bởi một nhóm nhà nghiên cứu quốc tế đang nghiên cứu khái niệm “bẫy trí tuệ” (intelligence trap) — cho rằng sự tự tin thái quá có thể dẫn đến hậu quả tai hại.

Trong trường hợp này, việc liên lạc thành công với một vật thể bay không xác định (UFO) có thể khiến một chủng loài thù địch chú ý và hủy diệt nhân loại.

Thiên thể bí ẩn lao về Trái Đất làm dấy lên lo ngại

Lời cảnh báo ảm đạm của ông Hawking càng gây chú ý sau khi một nhà vật lý thiên văn nổi tiếng tại Đại học Harvard cho rằng một vật thể bí ẩn đang lao về phía Trái Đất trong tháng 12 tới có thể là một UFO mang theo ý đồ thù địch.

Giáo sư Avi Loeb cùng các cộng sự đã thực hiện nhiều nghiên cứu về vật thể liên sao có tên 3I/ATLAS kể từ khi nó được phát hiện đang tiến vào Hệ Mặt Trời hồi cuối tháng 6.

Dù một số nhà thiên văn học cho rằng 3I/ATLAS chỉ là một sao chổi khổng lồ, ông Loeb lập luận rằng có dấu hiệu cho thấy vật thể này có thể do con người hoặc sinh vật trí tuệ khác tạo ra — đặc biệt là quỹ đạo bất thường khiến nó đi ngang qua sao Kim, sao Hỏa và sao Mộc.

Điều này khiến ông Loeb cảnh báo rằng các sinh vật điều khiển vật thể có thể mang theo một trong 2 ý đồ: vô hại hoặc thù địch.

“Nếu giả thuyết này là đúng, hậu quả với nhân loại có thể rất nghiêm trọng và có thể cần đến các biện pháp phòng thủ (dù có thể vô hiệu),” ông Loeb viết trong một nghiên cứu đăng trên nền tảng arXiv ngày 17/7.

Vật thể 3I/ATLAS dự kiến sẽ tiến sát Trái Đất vào ngày 17/12, ở khoảng cách khoảng 359 triệu km, di chuyển với tốc độ hơn 66 km/giây (tức khoảng 241.000 km/h).

Trong một bài nghiên cứu đăng trên Tạp chí Vật lý Y sinh và Kỹ thuật năm 2024, các nhà nghiên cứu từ Mỹ và Iran cũng cho biết: “Cố giáo sư Stephen Hawking tin rằng việc tiếp xúc trực tiếp với các nền văn minh ngoài hành tinh tiên tiến sẽ dẫn đến việc Trái Đất bị xâm chiếm.”

Nghiên cứu này giải thích rằng “bẫy trí tuệ” khiến những người thông minh có thể mắc phải thiên kiến nhận thức, như quá tự tin hoặc dựa vào kinh nghiệm cũ, dẫn đến quyết định sai lầm.

Dù một số nhà khoa học cho rằng việc tiếp xúc với người ngoài hành tinh có thể đem lại lợi ích to lớn, các tác giả nghiên cứu vẫn ủng hộ quan điểm thận trọng của ông Hawking, cho rằng việc phát tín hiệu về vị trí của Trái Đất ra không gian có thể là một “sai lầm chiến thuật.”

Trước khi qua đời vì bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) ở tuổi 76, ông Hawking từng khuyên loài người cũng nên dè dặt khi trả lời bất kỳ tín hiệu nào được gửi tới Trái Đất.

Năm 2016, ông Hawking từng nói rằng hành tinh Gliese 832c, cách Trái Đất 16 năm ánh sáng, có thể là nơi tồn tại sự sống thông minh.

Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng nếu con người gặp được một nền văn minh tiên tiến, viễn cảnh đó có thể giống như khi người bản địa châu Mỹ lần đầu tiếp xúc với nhà thám hiểm Christopher Columbus.

“Khi ngước nhìn các vì sao, tôi luôn hình dung có ai đó ngoài kia cũng đang dõi theo,” ông Hawking chia sẻ trong bộ phim Stephen Hawking's Favorite Places.

“Càng lớn tuổi, tôi càng tin rằng chúng ta không cô độc” - ông nói thêm - “Một ngày nào đó, chúng ta có thể nhận được tín hiệu từ một hành tinh như Gliese 832c, nhưng chúng ta nên thận trọng trước khi hồi đáp.”