Bộ Y tế công bố bản đồ Covid-19 đầu tiên của Việt Nam: Hiển thị 4 mức nguy cơ, giúp địa phương chống dịch hiệu quả

Vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế

Mới đây, Bộ Y tế đã ban hành "Quy định đánh giá mức độ nguy cơ và các biện pháp tương ứng trong phòng, chống dịch Covid-19", trong đó hiển thị đầy đủ 4 mức nguy cơ. Việc Bộ Y tế cụ thể hóa các tiêu chí đánh giá giúp từng địa phương có thể chủ động xác định nguy cơ và đưa ra biện pháp đối phó phù hợp.

Ban Chỉ đạo Quốc gia Phòng chống dịch Covid-19 vừa ban hành Quyết định số 2686/QĐ-BCĐQG về Quy định đánh giá mức độ nguy cơ và các biện pháp hành chính tương ứng trong phòng chống dịch Covid-19.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, Bộ Y tế cùng một số bộ, ban, ngành và các địa phương xây dựng các hướng dẫn, đánh giá nguy cơ và các biện pháp để phòng, chống dịch tùy theo mức độ, nguy cơ.

Quy định này nhằm cụ thể hóa và chi tiết hơn Chỉ thị 15, 16 và 19 của Thủ tướng Chính phủ. Đáng chú ý, Quy định chỉ ra các yếu tố dịch tễ cơ bản để xác định mức độ nguy cơ ban đầu, được thể hiện tới cấp xã trên bản đồ chống dịch tương ứng các màu sắc gồm: Nguy cơ rất cao (màu đỏ), nguy cơ cao (màu cam), nguy cơ (màu vàng) và mức độ bình thường mới (màu xanh). Ban Chỉ đạo Quốc gia và Bộ Y tế hướng dẫn áp dụng các biện pháp phòng chống dịch hiệu quả, phù hợp với từng mức độ cụ thể nêu trên.

Theo PGS.TS Trần Đắc Phu, Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng các sự kiện y tế công cộng, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), trong tình hình dịch Covid-19 hiện nay, chúng ta cần đánh giá nguy cơ theo từng cấp độ đúng theo tình hình của các địa bàn, xã, huyện hoặc tỉnh. Ở cấp độ nào, địa phương sẽ có biện pháp ứng phó theo cấp độ đó. Việc đánh giá dựa trên cập nhật của từng địa phương.

Trong bối cảnh dịch bệnh mới, Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 có một bộ phận chuyên đánh giá an toàn, cùng giúp sức để đưa ra đánh giá chính xác hơn và dữ liệu được đưa lên bản đồ Covid-19, cập nhật trên trang https://nguyco.antoancovid.vn/.

Trong đó, 4 mức nguy cơ: bình thường mới, nguy cơ, nguy cơ cao và nguy cơ rất cao tương ứng các màu xanh, vàng, cam, đỏ.

"Nhìn vào bản đồ đó, chúng ta sẽ biết xã, huyện, tỉnh thuộc màu nào và có các biện pháp tương ứng. Chẳng hạn, địa phương ở mức bình thường mới chỉ cần đeo khẩu trang, thực hiện 5K, còn ở mức nguy cơ phải dừng hoạt động 30 người trở lên.

Quy định này giúp các địa phương sẽ tránh được tình trạng chủ quan, lơ là song cũng không làm quá. Vừa qua, thực tế cho thấy có tỉnh chỉ vài ca mắc Covid-19 đi từ địa phương khác về, biết rõ nguồn lây, nguy cơ lây lan dịch ra các xã khác là không có, nhưng lại giãn cách xã hội toàn tỉnh. 

Mục tiêu của bản đồ Covid-19 là để chúng ta vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế, không ngăn sông cấm chợ khi không cần thiết", PGS Phu nói.

Cũng theo ông Phu, nhóm soạn thảo dựa trên chủ yếu tình hình dịch bệnh của địa bàn để đánh giá nguy cơ dịch bệnh ở trạng thái "động" chứ không phải "tĩnh" vì tính chất lây lan của dịch luôn di chuyển theo người mang virus.

Về cơ bản, các biện pháp chống dịch được dựa trên quy định Chỉ thị 19, 15, 16 của Chính phủ trước đây. Bản hướng dẫn này cụ thể hơn, đặc biệt, áp dụng cho từng địa bàn. Các địa phương có thể thực hiện các giải pháp bổ sung hoặc ở mức cao hơn quy định để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch trên địa bàn. Hoặc họ cũng có thể thực hiện ở phạm vi nhỏ hơn, không chỉ ở quy mô một xã mà là một thôn, không phải cả phường mà chỉ một chung cư…

3 ổ dịch phức tạp

Ông Phu cho hay, hiện nay cả nước có 3 ổ dịch tại Bắc Giang, Bắc Ninh và TP.HCM. Mỗi ổ dịch có đặc trưng và sự phức tạp riêng. Bắc Giang, Bắc Ninh là sự lây lan trong khu công nghiệp, công nhân, nhà trọ. Dịch tại đây có thể khống chế nhưng cần thời gian. Ổ dịch TP.HCM lại liên quan nhóm tôn giáo nên lan khắp nơi. 20/22 quận, huyện đều có ca mắc. Thậm chí, các ca liên quan còn lan sang nhiều tỉnh khác, chưa biết sẽ đi đến đâu, có bao nhiêu người, nên rất phức tạp.

Theo ông Phu, việc xác định nguy cơ của từng địa bàn là rất khó khi tình hình dịch luôn biến động, không chỉ phụ thuộc vào số lượng bệnh nhân. Chẳng hạn ở TP.HCM, số ca chưa nhiều song lại dàn trải ở nhiều quận, huyện nên mới phức tạp.

PGS.TS Trần Đắc Phu cho biết: "Chúng tôi chịu áp lực là phải làm chính xác, đưa ra mức nguy cơ đúng để đảm bảo không ảnh hưởng tới an sinh xã hội, thực hiện mục tiêu kép, vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế".

Bên cạnh đó, tình hình phân bố của bệnh nhân Covid-19 trong địa bàn cũng ảnh hưởng đến quá trình xây dựng. Khi số ca nằm gọn một chỗ, chẳng hạn một phường hay chung cư có tới 100 ca thì cũng không đáng lo bằng việc số lượng ít nhưng trải nhiều địa bàn.

Theo quy định, chủ tịch UBND tỉnh, thành phố chịu trách nhiệm toàn diện về công tác phòng, chống dịch trên địa bàn. Các đơn vị phải tổ chức thực hiện nghiêm biện pháp phòng, chống dịch tương ứng với những mức nguy cơ được nêu ở trên. Riêng trường hợp áp dụng các biện pháp ở mức "Nguy cơ rất cao" trên phạm vi toàn tỉnh, thành phố phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ để chỉ đạo các địa phương, bộ ngành liên quan phối hợp.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế căn cứ tình hình dịch trên thế giới, trong nước và địa bàn từng tỉnh kịp thời khuyến cáo. Trường hợp nhận thấy cần áp dụng mức "Nguy cơ rất cao" trên địa bàn toàn tỉnh mà tỉnh chưa báo cáo, Bộ Y tế chủ động bàn với tỉnh để trình Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, Bộ Y tế sẽ chủ động báo cáo, đề xuất phương án áp dụng mức "Nguy cơ cao" hoặc mức "Nguy cơ rất cao" trên phạm vi toàn quốc.